No centro da escena está evidentemente Xesús, aínda que semelle non estalo polo menos durante o tempo en que está a botar unha cabezadiña na barca. É o Xesús amigo de pecadores e de pescadores, pois el sempre estará alí onde haxa xente precisada de compañía e de compaixón. O cansazo tamén o acompaña a el. Sabemos que Xesús estaba durante o día á disposición da xente necesitada e marxinada e que pola noite dedicaba aínda abondoso tempo á conversa tranquila e a soas co seu pai benquerido.
Durante o día era moi forte no seu corazón o lume interior que o levaba e empuxaba a manifestar a todos a boa mensaxe, chea de consolo, alegría e esperanza. Mais hoxe, “á tardiña” (tal como o comenta o texto evanxélico), proponlles Xesús ós discípulos deixar a concorrencia da xente para se trasladaren á outra banda do mar, algo así coma se fose navegar polo mar desde o noso Vigo a Cangas. Era un bo momento, próximo xa ó solpor, para que Xesús botase unha soneca. Falta lle faría tralas tarefas do día. Alí o vence axiña o sono, deitándose sobre un cabezal na popa da lancha. Sono fondo tamén o de Xesús, semellante ás fonduras do mar que ó comezo o arrola mansamente coas ondas. As ondas que logo se encrespan non chegan a perturbar a paz infinita dun Xesús que durme tranquilo, sentíndose como se sente sempre benquerido polo seu Pai do ceo. No quente colo do seu Pai-Nai, dorme Xesús confiado e seguro.
Marabilloso sería poder dispor hoxe dun vídeo que reflectise esa actitude confiada e serena dun Xesús que dorme así, tranquilo coma un neno, na popa dunha lancha amiga. Por moito ruído de voces e berros que haxa arredor dun neno que dorme, sabemos que non é doado espertalo do seu sono tranquilo e confiado. Para el seus pais son coma deuses, todopoderosos e bos sen límites. Non teñen nada que temer.
No caso de Xesús, é moita desde logo a entrega que o Pai lle pide ó seu fillo benquerido no anuncio e na práctica da boa nova, mais el é ben consciente de que está nas boas e seguras mans do Pai. Do mesmo xeito que os nenos sacoden e escorrentan medos e pantasmas, deixando que o sono e os soños veñan a eles desde a plataforma segura do colo dos seus pais, así ocorre con Xesús. Con razón lles dirá nalgún momento ós seus discípulos: “Se non vos facedes coma nenos, non entraredes no reino dos ceos”.
Se queremos, pois, durmir e soñar en paz, teremos que aprender tamén a vivirmos en paz con nós mesmos, cos demais e, polo tanto, co Deus pai de todos. É dicir, teremos que chegar a acadar aquela “confianza básica”, tamén a nivel relixioso, da que falan os psicólogos a nivel simplemente humano e que tan necesaria é para o desenvolvemento da nosa vida.
O mar era no imaxinario dos tempos de Xesús un lugar onde habitaban os monstros, os monstros mariños, que poderían pór en perigo ós que se achegaban a el. Foi esta ameaza, propiciada polos ventos enfurecidos, a que encheu de inseguridade e angustia ós compañeiros de Xesús que non podían comprender como o seu mestre podía estar aínda tan tranquilamente durmido tendo como leito unha lancha fortemente azoutada polo turbillón.
Os discípulos de Xesús están, efectivamente, atenazados polo medo e vano estar tamén trala intervención de Xesús, aínda que entón os vaia afectar un tipo de medo moi distinto. Cando Marcos, ou algún outro descoñecido autor deste evanxeo atribuído pola tradición a Marcos, fala dos medos dos que viaxaban con Xesús na barca, utiliza de feito palabras gregas distintas para se referir ó primeiro medo (o medo de afogaren todos) e, despois, ó medo, ó “medo enorme” (tal como se di no relato), co que quedaron afectados os discípulos trala calma do mar producida polas palabras de Xesús.
O primeiro medo era o medo dos que estaban temerosos e acovardados (“deiloí”) ante a furia do mar e do vento. Sentíanse efectivamente incapaces de lle facer fronte a una situación angustiosa. En cambio, o segundo “medo” (“fóbos” en grego) resulta ser algo semellante ó que os estudosos da historia e fenomenoloxía das relixións (Rudolf Otto sobre todo) chaman o “tremendum”, aquilo divino que fai tremer e suscita ó tempo respecto e admiración.
Os discípulos pasan, pois, dun tipo de medo -medo ós elementos da natureza- a outro medo de tipo superior e distinto (“medo enorme”) ante quen se presenta como aínda máis poderoso ca eses elementos naturais. Un medo, ou máis ben pasmo, producido agora nos discípulos por alguén que non parece diferenciarse deles en nada especial, pois ata había ben pouco estaba el a durmir vencido polo sono na propia e indefensa barca. “Quen será este ó que mesmo o vento e o mar obedecen?”, comentan abraiados e cheos de temeroso respecto os discípulos.
Atopámonos unha vez máis ante o misterio de Xesús, un coma nós, mais no que o Pai Deus puxo tódalas súas compracencias. Non nos queda outra opción senón crer ou non crer nel, na súa persoa. Xesús, na súa crítica ás angustias e medos dos discípulos contrapón nidiamente tales medos á “fe”, na que non parecen aínda abondar os seus discípulos: “Por que tendes tanto medo? Seica aínda non tendes fe?”. Se para Xesús a fe é a que é capaz de mover montañas, tamén é fe aquela que é quen de paralizar perigosos movementos de ventos e mares.
Nesta opción entre crer ou non crer, entre ter fe ou non tela, está en xogo, alá no fondo, a nosa felicidade ou infelicidade, a nosa esperanza ou desesperanza, unha vida dominada por medos e angustias ou pola confianza filial e fraternal.
Xesús preséntase ante nós como unha verdadeira “graza”, é dicir, como unha grande, alegre e gratuíta noticia para a humanidade.
* Domingo, 21 de xuño 2015