TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Carta dos que van morrer ao pobo da Estrada pedindo ser lembrados

 Imagem Jesús Puente Fontans, alcalde da Estrada
[Tradución de Clara Iglesias Cortizo]

Cárcere de Pontevedra, 13 de marzo de 1937

Ramón Fernández e demais compañeiros:

Amigos e correlixionarios da Estrada:

Estes nosos compañeiros, aos que o barómetro da existencia puxo no grao de ter que sucumbir a mercé da calumnia e a infamia; estes homes que, con espírito ante a máis ignominiosa das acusacións, tiveron que ser vítimas dunha sentenza inicua para seren inmolados en prol do ideal puro e inmaculado da República; que, aínda despois de executados, xurdirán sempre onde caia unha soa pinga do noso sangue; estes homes cuxos fogares se cobren de loito e os corazóns das súas viúvas e os seus inocentes fillos están embazados e horribelmente contorsionados pola amargura de que estes miserables lixen as súas mans no noso sangue sen mácula. Estes homes diríxense a vós, para requirirvos unha derradeira encarga especial, que saberedes cumprir fiel e estritamente todos, posto que o recordo destes mártires perdurará na vosa memoria.

Pois ben! Estes homes (cadáveres viventes) recoméndanvos, ante todo, serenidade, moita serenidade, para soportar o duro transo, cando vos digan que estes vosos queridos amigos foron executados; e despois, invariábeis na causa, pregámosvos que non abandonedes as nosas coitadas esposas e os nosos amados fillos. A estes dicídelles que seus pais morreron polo ideal santo da República, pola rexeneración da España dos menesterosos e dos famentos, que nos fusilaron polos honrados e nobres traballadores. Esperamos (insistimos nisto) que miredes moito polas nosas viúvas e polos nosos pequechiños, que teñan, polo menos, pan para amortecer a fame, pois quedan sen ter que comer. Vós, que sodes honrados, que sodes homes con corazóns tecidos de fibras de republicanismo como os nosos, sentides talmente coma nós, sabedes como enche a dor o noso peito, non por morrer (demasiado ben coñecedes a enteireza que nos caracteriza), senón por ter que deixar a hora bendita do triunfo que se aproxima e non poder velo. E agora que falamos e mencionamos o triunfo, esta hora que está moi próxima, esta hora na que supoñemos que os vosos corazóns tratarán de fuxirvos do peito coa emoción; nesta hora en que todos gritaredes ao unísono: “viva a República”; nesta hora en que a bandeira tricolor ondeará na cimeira máis alta da Estrada; nesta hora, quizais a máis grande que viron os séculos; nesta hora, queridos camaradas e correlixionarios nosos, nesta hora, símbolo da redención da nova era, que en medio de todos vós resoe e que se oia, tal coma un prezado clarín, en todos os ámbitos da Estrada, unha voz que diga moi claramente aos fantoches e canallas, sen precisar de altofalantes, como acabamos de deixar o mundo e que pronuncie isto. Republicanos! Queridos camaradas! Existen nestes momentos de indubidábel esquecemento máis nomes que temos que gravar con letras de ouro, os nomes de máis mártires da Estrada, vítimas da máis miserábel opresión que viron os tempos: Ramón Fernández Rico, Manuel Nogueira González, Jesús Puente Fontanes, José María Pena López, Cándido Tafalla Froiz e José Rodríguez Sangiao. Tampouco imos esquecer a José Gómez Rivas, Manuel Puente Porto, José Fernández Cortés, José Vidal Puga, Manuel Vázquez Cruz e José Graciano García, e vós engadiredes algún máis se cae despois de nós. Querémosvos dicir con isto, veciños e compañeiros, que estamos certos de que saberedes cumprir co voso deber; pero como así mesmo nos consta que pronunciaredes os nosos nomes e o mesmo os das nosas familias; e, se algún caeu coa famosa Lei de Fugas, que tanto imperou para todos estes; xustiza, xustiza e advertencia. Se vos parece que, aínda pagando coa vida, nun cumprimos co noso deber; entón, correlixionarios, entón, non llela fagades e, se queredes que continúe a farsa, que continúe. Mais tede presente que estas voces e consideracións que vos facemos, o prisma do novo réxime, tédeo moito en conta, facémolas nos lamentos da ultratumba.

Agora que saímos do feo encargo; aínda que non nos perdoedes o extensos que somos, farémosvos outros mandados de importancia: esperamos que na próxima xuntanza, despois de tomardes posesión do Concello, conste esta carta, mal ganduxada, no libro de actas; que unha das rúas máis céntricas da florecente vila leve esta inscrición: “Mártires da Estrada”; e que obraredes como volo pedimos en nome da República e da democracia e do ideal que nos leva á tumba. Queridos compañeiros nosos: estas pobres liñas que vós ledes son os derradeiros latexos do corazón destes “cristos” que morrerán ao grito de “matádeos, matádeos”, que algúns desgraciados traidores veciños nosos así dixeron. Así que non queremos entristecervos máis, facervos sufrir máis; tampouco desexamos que sexades homes forxados nestes suplicios que atravesamos todos; así que, compañeiros, o derradeiro pensamento será para vós, mostra de que seremos firmes e enteiros perante o piquete. Gritaremos con toda a forza dos nosos pulmóns: “viva a República, viva o Frente Popular, viva a Liberdade, viva a Democracia e abaixo os tiranos!”

Compañeiros, a derradeira aperta e o derradeiro pensamento cumprídeo por ben da causa, para que xamais a historia do mundo teña que soportar tan horrendos crimes.

Saúde, camaradas! Deica a eternidade!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------
[Transcrición literal]

Cárcel de Pontevedra, 13 de marzo de 1937

Ramón Fernández y demás compañeros.

Amigos y correligionarios de la Estrada:

Estos compañeros nuestros, que el barómetro de la existencia les puso en el grado de tener que sucumbir, a merced de la calumnia y la infamia; estos hombres que con espíritu ante la más ignominiosa de las acusaciones, han tenido que ser víctimas de una sentencia inocua para ser inmolados en aras del ideal, puro e inmaculado de la República, que aún después de ejecutados, surgirán siempre por donde caiga una sola gota de nuestra sangre; estos hombres que sus hogares se cubren de luto, y los corazones de sus viudas y sus inocentes hijos están empañados y horriblemente contorsionados por la amargura de que estos miserables ensucian sus manos en nuestra sangre sin macula; estos hombres a vosotros se dirigen, para encargaros en último y postrer encargo especial, que sabréis cumplir fiel y estrictamente todos, puesto que el recuerdo de estos mártires perdurará en vuestra memoria.
¡Pues bien! Estos hombres (cadáveres vivientes) os recomiendan ante todo serenidad, mucha serenidad, para soportar el duro trance, cuando os digan que estos queridos amigos vuestros han sido ejecutados; y luego invariables de la causa; os rogamos no abandonéis a nuestras pobres esposas y a nuestros queridos hijos, a éstos decidles que sus padres han muerto por el ideal santo de la República; por la regeneración de la España de menesterosos y de los hambrientos, por los honrados trabajadores nobles, nos han fusilado. Esperamos (recalcamos esto) miréis mucho por nuestras viudas y por nuestros pequeñuelos, que tengan siquiera pan para amortiguar el hambre de estas criaturas que quedan sin tener que comer. Vosotros que sois honrados, que sois hombres que tenéis corazón con fibras de republicanismo como nosotros, sentís a la par que nosotros como embarga en nuestro pecho el dolor, no por morir, pues demasiado sabéis la entereza que nos caracteriza, sino por tener que dejar la hora bendita del triunfo que se aproxima y no poder verlo. Y ahora que hablamos y mencionamos el triunfo, esta hora que está muy próxima, esta hora que a pesar de nuestro estado de marrición, que por estarlo así no podemos ver, en esta hora que suponemos que vuestros corazones tratarán de evadirse de vuestros pechos con la emoción; mas en esta hora que todos al grito unísono de viva la República; en esta hora que la Bandera tricolor ondea en la cúspide más alta de La Estrada; en esta hora la más grande quizás para nosotros que los siglos vieron; en esta hora, queridos correligionarios y camaradas nuestros; en esta hora símbolo de la redención de la nueva era; que en medio de vosotros a toda voz resuene, se oiga cual preciado clarín, en todos los ámbitos de La Estrada y digan muy claramente sin precisar de altavoces, fantoches hipócritas y canallas como acabamos de dejar el mundo; que pronuncien esto: ¡Republicanos! Queridos camaradas: Existen en estos momentos de innegable olvido más nombres que tenemos que grabar con letras de oro, el nombre de más mártires de La Estrada, víctimas de la más ignominiosa opresión que los siglos vieron: Ramón Fernández Rico, Manuel Nogueira González, Jesús Puente Fontanes, José Mª Pena López, Cándido Tafalla Froiz y José Rodríguez Sangiao. Tampoco vamos a olvidar a José Gómez Rivas, Manuel Puente Porto, José Fernández Cortez, José Vidal Puga, Manuel Vázquez Cruz y José Graciano García, y vosotros añadiréis si alguno más cae después de nosotros.
Os queremos decir con esto, vecinos y compañeros, que nos consta sabréis cumplir con vuestro deber; pero como así mismo nos consta que pronunciaréis nuestros nombres y lo mismo los de nuestras familias, y si alguno ha caído con la famosa ley de fugas, que tanto ha imperado para todos estos; justicia, justicia y advertencia; si os parece que aún pagando con la vida no hemos cumplido con nuestro deber, entonces, correligionarios, entonces no se la hagáis, y si queréis que siga la farsa, que siga. Pero tened presente que estas voces y consideraciones que os hacemos, el prisma del nuevo régimen, tenedlo muy en cuenta, en los lamentos de ultratumba.
Ahora que salimos del feo encargo; aunque nos perdonéis lo extenso que somos, otros encargos de menor "tara": esperamos que en la próxima reunión, después de posesionaros del Ayuntamiento, conste esta carta, mal hilvanada, en el libro de actas. Que una de las calles más céntricas de la floreciente villa, llevará esta inscripción: Mártires de La Estrada; y que obraréis como os lo pedimos en nombre de la República y de la democracia y del ideal que nos lleva a la tumba. Queridos compañeros nuestros, estas toscas líneas que vosotros lleváis son los últimos latidos del corazón de estos "cristos" que al grito de "Matadles, matadles" que algunos desgraciados tahúres vecinos nuestros así lo han dicho, así que no queremos entristeceros más, no queremos haceros sufrir más, tampoco queremos que seáis hombres forjados en estos suplicios que atravesamos todos, así que, compañeros, el último pensamiento será para vosotros; muestra que seremos firmes y enteros ante el piquete, gritaremos con toda la fuerza de nuestros pulmones: ¡Viva la República, viva el Frente Popular, viva la Libertad, viva la Democracia y abajo los tiranos!
Compañeros, el último abrazo y el último pensamiento cumplidlo por bien de la causa, para que jamás la historia del mundo tenga que soportar tan horrendos crímenes.
Salud camaradas, hasta la eternidad.

RAMÓN FERNÁNDEZ RICO y MANUEL NOGUEIRA GONZÁLEZ

Reprodución do orixinal:
php.Element.Def.Pdf_Fallback
Carta da corporación republicana da estrada ante a súa condena a morte
File Size: 6412 kb
File Type: pdf
Descarregar ficheiro

Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.