Manuel Reimóndez Portela Pertence o Concello da Estrada á antiga Terra de Tabeirós, a Comarca, Coto ou Xurisdición de “Tabeirolos”; é cabeza de Partido Xudicial que forma coas parroquias dos Concellos de Forcarei e Cerdedo, na Terra de Montes. Limita con Silleda e Forcarei polo Leste; polo Sur con Cerdedo e Campo Lameiro; polo Oeste con Cuntis, Valga e Pontecesures, e polo Norte co río Ulla en toda a súa extensión cos Concellos de Boqueixón, Vedra e Teo.
Ten A Estrada unha extensión superficial de 281,80 Km.2, e constitúe un dos meirandes concellos rurais, composto por 51 parroquias. No seu territorio érguense na actualidade 100 cruceiros, o que representa unha densidade de 0,34 por Km.2, ou sexa, 3,4 cruceiros por cada 10 Km.2. Con esta proporción, queda situado este concello no terceiro lugar en canto á densidade de entre os nove que estudamos. Ademais da importante densidade de cruceiros ten de particular a riqueza de figuras que se representan, xa que deses 100 catalogados, 74 deles teñen preciosas imaxes no anverso e reverso, ademais de numerosos signos de Paixón, “petos de ánimas”, etc. Case non hai unha parroquia sen cruceiro e algunhas teñen varios, coma Pardemarín, con seis. Ultimamente ergueuse algún que outro cruceiro, pero en xeral trátase de monumentos elevados máis ben coma un mero adorno, carecendo polo tanto da esencial motivación pola cal se erixiron os estudados aquí. |
|
DATOS MAIS IMPORTANTES
Analizarémolos destacando os datos de cada un:
Analizarémolos destacando os datos de cada un:
- PLATAFORMA OU BASE.—A base ou gradas da plataforma é unha das partes esenciais destes monumentos; son 80 os cruceiros que presentan escaleiras na súa base, distribuídos así: 15 cun paso, 22 con dous pasos, 25 con tres pasos, 15 con catro pasos e 3 con cinco pasos. Carecen de plataforma: 3 de Pardemarín (en Castrelo de Abaixo, O Mesadoiro e Parada), en Riobó (campo de San Martiño), Santeles (adro da igrexa), Souto (preto da igrexa); 2 en Vinseiro, outro en San Xorxe de Vea, en Paradela (o do monte), etc. Todos estes en xeral teñen como base, en substitución dos pasos, algunha pena das máis irregulares formas.
- MESAS.—Son sete os cruceiros da Estrada que presentan nestes tempos unha mesa apegada ó capitel ou separada del, entre eles están os de San Miguel de Barcala, Aguións, Moreira (o do cemiterio), Ouzande (detrás da igrexa), etc.
- PEDESTAL.—Son numerosos os cruceiros que teñen pedestal, 94 en total, nos que resalta o tipo de figura xeométrica cúbica biselada ou non (53 cruceiros con este formato), 27 son cuadrangulares, xeralmente máis anchos ca altos. Sete teñen forma de pirámide cuadrangular, troncular e cinco son redondos. Algúns teñen por pedestal unha simple peza cónica irregular (S. Pedro de Ancorados, Ventosela, Guimarei, etc.). Pero é interesante que bastantes deles levan inscricións ou figuras da Paixón, coma tal en Toedo, en Vea (San Andrés, cemiterio), San Xiao de Vea, Ribeira, etc., e algúns deles, como xa diremos, teñen o seu “peto de ánimas” no pedestal.
- O VARAL (OU COLUMNA).—É evidente o gran predominio da forma octogonal na sección das súas columnas, xa que son 64 as que aparecen desta forma. Outras 17 son de sección redonda e lisa, unha é redonda estriada, dúas de figura cadrada biselada —é dicir, cos bordes romos—, e tres de forma hexagonal. Practicamente todas elas comezan de forma cuadrangular e xeralmente rematan da mesma forma para recibir o capitel. Moitas delas teñen imaxes ou signos da Paixón ou algunha inscrición: o da carballeira de Codeseda, con dúas imaxes na columna; o do adro da igrexa de Ouzande, con outras dúas imaxes; o de Parada de Pardemarín, con signos da Paixón; os dous cruceiros de Ribeira teñen unha imaxe no fuste da columna; o de Otero de Riobó, tamén leva unha imaxe, así como o de Renda en Santeles; o do lugar de Godoi da mesma parroquia leva un cáliz e hai un que presenta as Táboas da Lei: o do lugar de O Pazo desta mesma freguesía. Outros varios levan imaxe na columna: en Toedo, A Somoza, San Andrés e Santa Cristina de Vea, Vinseiro, etc., etc. A columna máis adornada con signos da Paixón de tódolos cruceiros que estudamos é, sen dúbida ningunha, a do cruceiro do campo de baile de Vinseiro, a carón da igrexa parroquial.
- CAPITEL.—A meirande parte dos cruceiros que teñen figuras ou imaxes levan tamén capitel, xa que soamente demos atopado dous cruceiros nos que a columna terma da cruz directamente. Por suposto, as cruces altas de pedra, tamén aquí descritas, ó carecer de imaxes tampouco teñen capitel. Entre os estudados, atopamos unha maioría (59) de forma troncopiramidal cuadrangular; outros 37 presentan forma cuadrangular e dous cilíndrica. Cómpre facermos notar que moitos deles empezan cilíndricos para seguir rectangulares ó recibiren a cruz. Dous cruceiros non presentan capitel, pero si teñen imaxes. En xeral, os capiteis son moi ricos en adornos, sobre todo volutas ou follas de acanto (19), con anxos, querubíns en cadansúa cara da sección cadrada do capitel hai 35, e un con querubíns nos ángulos.
- CRUZ.—As cruces presentan diversas seccións e moitas veces levan bonitos adornos. Encontramos 35 cruces de sección cadrada con bordes romos, 18 de sección octogonal, 22 de sección cadrada e outras 17 de sección redonda espiñenta, outras 6 de sección redonda lisa e unha de sección redonda estriada (no lugar de Renda, en Santeles). Amais das seccións destas cruces, as súas terminacións son en xeral moi variadas, como quedarán reflectidas oportunamente.
- ANVERSO.—Son 63 os cruceiros que presentan a imaxe de Cristo crucificado no anverso da cruz, e existen tres cruceiros que tamén levan nesta parte outras imaxes: Adán e Eva e a Serpe: o pecado orixinal (en Castro); un cáliz en Lamas; no Foxo (Rubín), soamente presenta a imaxe da Dolorosa cunha espada, con toda seguridade debido a que caeu a cruz e só se conservou esta imaxe. Nas representacións de Xesús Cristo na cruz, dámolos seguintes datos: en 59 casos os seus pés están cravados cun só cravo, o pé dereito sobre o esquerdo. A cabeza aparece inclinada cara á dereita en 45 ocasións, e cara a adiante en 10 casos; ergueita e mirando ó fronte en 4 casos. Con coroa de espiñas aparece en 33 casos. Puidera haber algún exemplar máis, xa que ás veces o deterioro da imaxe non permite asegurar que presenta a coroa de espiñas. No tocante ás mans, aparece con elas abertas en 34 casos, con elas pechadas en 17 casos e a medio pechar en 8 ocasións. Co dedo indicador e co polgar estendidos e cos outros pechados (bendicindo) en 4 casos. Presentan a inscrición I.N.R.I., 40 cruceiros. Curiosamente, no cruceiro da igrexa de Orazo aparece coa man dereita aberta (perdoando) e a esquerda pechada (sinal de poder e xustiza divina). O cruceiro da igrexa de Ouzande presenta a man dereita pechada e a esquerda co dedo indicador soamente estendido (acusando). Tamén mostra os dedos bendicindo en Riobó, San Andrés e San Xurxo de Vea.
- REVERSO.—O reverso das cruces con imaxe, presenta a iconografía da Dolorosa ou a Virxe María orando en 42 ocasións. Representando a Nosa Señora das Angustias aparece en 29 ocasións; leva coroa 16 veces —sosténdoa unha peaña en 9 casos—, con querubíns, xeralmente un ou tres, en 39 casos; con anxos termándolle da coroa 9 veces; a Ascensión da Virxe, unha, e un reverso con outra imaxe en dúas ocasións; en Callobre (igrexa), un cáliz e a Hostia, e en Vinseiro (no monte Pedreiras; forma parte dun Vía Crucis) un sol e unha lúa. Algunhas imaxes son riquísimas en matices, o que nos fai supoñer o gran traballo do canteiro. Por exemplo, aqueles que presentan anxos a cada un dos brazos horizontais da cruz termándolle da coroa á Virxe (en Aguións, Agar —xunto á escola—, no adro de Oca, na igrexa de Rubin, no lugar de Godoi, Santeles..., en Santa Cristina de Vea: lugar da Panadería, capela de Nosa Señora de Aránzazu, etc. A Dolorosa con espadas cravadas no peito, en Rubin, Lagartóns, Ribeira.
- MOTIVOS DA PAIXÓN.—Temos repartidos por estes cruceiros moitos signos da Paixón, que serán reseñados no estudio de cada un. Un con Adán e Eva, 9 con caveira, un con cáliz, 5 con columna, un con coroa de espiñas, 5 con costelas, 9 con cobra ou serpe, 5 con escada, 7 con tralla, 4 con galo, un con hisopo, 9 con lagarto, 7 con lanza, 7 con man, 6 con martelo, 2 con sol, 6 cunhas tenaces, 11 coas tibias cruzadas, un con cíngulo, un con ánfora e un cun querubín.
- REPARTO DE SITUACIÓNS TOPOGRÁFICAS.—En canto ó entorno en que se atopan situados estes cruceiros, en ocasións é difícil definirse, por se ter modificado o seu primitivo hábitat. Segundo o noso xuízo, velaquí estes datos: Derredor das igrexas ou no propio adro das mesmas hai 25 cruceiros; 11 fronte a capelas, 6 en cemiterios, 19 en encrucilladas de camiños, ou polo menos que o foron algún día. Algúns máis en montes, pertencendo seguramente a un Vía Crucis, coma por exemplo en Vinseiro.
- CARACTERÍSTICAS PARTICULARES A DESTACAR. — En primeiro lugar, destacariamola tan importante densidade de cruceiros deste concello, pero ó mesmo tempo, a calidade, por así dicir, ou as características das súas imaxes, ricas en detalle e polo gran traballo que contrastan ó seu favor ó comparármolas, en termos xerais por suposto, co resto dos cruceiros estudados e que pertencen a terras máis adentradas na nosa xeografía, onde a densidade é en xeral menor pero tamén a súa “calidade”. De senlleira importancia son as imaxes do anverso de varios cruceiros coa Virxe María coroada, cos anxos termándolle da coroa e con querubíns ós seus pés. Moi importantes polo seu significado son os que presentan a Cristo na cruz cos dedos indicador e medio estendidos abenzoándonos, ou aquel (de Ouzande) coa man dereita pechada indicándonola súa omnipotencia ou poder, e a esquerda co dedo indicador acusándonos; pola contra, son maioría —con moito— as veces nas que aparece coas mans abertas, perdoándonos.
- “PETOS DE ANIMAS”: Este concello é dos estudados o que presenta meirande cantidade, en total tres. Como xa deixamos dito, o do fermoso cruceiro que está fronte á igrexa de Ribeira, que está perfectamente conservado, ata o punto de que se podería usar como se fixo antano. O do cruceiro de Lagartóns está estragado, así coma o do cruceiro de Vilafruxil, no lindeiro das parroquias de Moreira e Callobre. Pero non é isto só, xa que na Estrada existen 17 cruceiros con cruz espiñosa, 29 imaxes de Nosa Señora das Angustias, cando no resto dos outros concellos (8) hai soamente 12. Ten 16 imaxes da Virxe con coroa, outras tantas como teñen en conxunto os outros oito concellos xuntos, e na Estrada a Virxe ten 39 cruceiros con querubíns ós pés, fronte a 32 no resto dos municipios, sendo así mesmo moi superior tamén o número de pasos nas bases dos cruceiros, algo ó que Castelao daba unha importancia especial.
Agar
|
SITUACIÓN: Parroquia de AGAR, no adro da igrexa e cemiterio.
Baseamento:
CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: Non se observan. Conservación: Boa. PROPIEDADE: Da igrexa. Recórdase sempre alí. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de AGAR, encrucillada xunto á escola.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico con volutas e catro anxos. CRUCIFIXO: Brazos cilíndricos e espiñosos.
INSCRICIÓN: Non se observan. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Semella un de tantos cruceiros de encrucillada de camiños que se dirixen á igrexa alí preta. |
|
Aguións
|
SITUACIÓN: Parroquia de AGUIÓNS, diante do adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con «gorxa». Crucifixo:. Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de AGUIÓNS, (Aldea Grande) preto da estrada ou «pista» (1,5 Qm.) camiño a Santeles desde a estrada á Estrada.
Baseamento:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas, con dous anxos e dous santiños. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non se albiscan. Conservación: Mala. PROPIEDADE: Pública. Situado nunha antiga carballeira e encrucillada de camiños. |
|
|
SITUACIÓN:
No medio do cemiterio de Santa María de Aguións, situado detrás da igrexa parroquial. CARACTERÍSTICAS: Ten por baseamento un pedestal prismático cuadrangular liso, basto e sen ningunha inscrición. O varal é de sección octogonal tamén moi sinxelo. Capitel tipo cornixa cuadrangular. A cruz, con molduras, ten no seu anverso un Cristo case a rentes do crucifixo, pero bastante logrado. No reverso, unha Virxe en posición de rezar. Está moi ben conservado e non hai perigo de rotura. A súa altura é duns catro metros e medio. LENDAS: Hai anos un crego que rexía a parroquia encargou a súa feitura para que presidise a paz dos mortos. Aínda non se esqueceu na aldea a devoción dunha veciña que non tiña ninguén por quen alumear o día dos Defuntos. Todos os anos esta muller alumeaba o cruceiro. |
|
Ancorados, S. Pedro
|
SITUACIÓN: Parroquia de SAN PEDRO DE ANCORADOS. Frente ó «Teleclub».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza redondo e remata cadrado. CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: No capitel: 1971. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Herdeiros de Felicísima Nogueira. Situado en paraxe preta foi trasladado na data que ten o capitel, e restaurado hai uns anos pola Concentración Parcelaria. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. PEDRO DE ANCORADOS, diante das escolas.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Sinxelo, comeza redondo e remata cadrado, con volutas e dous anxos.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública. Foi posto neste sitio pola Concentración Parcelaria, dende unha paraxe de preto.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Tres graos.
- Pedestal: Cúbico, rematando cilíndrico.
CAPITEL: Sinxelo, comeza redondo e remata cadrado, con volutas e dous anxos.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública. Foi posto neste sitio pola Concentración Parcelaria, dende unha paraxe de preto.
SITUACIÓN: Parroquia de S. PEDRO DE ANCORADOS, nun recuncho dunha leira, saído dunha casa.
BASEAMENTO:
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Da familia Neira da Estrada. Recórdase sempre alí, xunto a unha encrucillada.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Dous graos.
- Pedestal: Comeza cadrado e remata cilíndrico. VARAL: Octogonal, comeza cadrada.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Da familia Neira da Estrada. Recórdase sempre alí, xunto a unha encrucillada.
SITUACIÓN: Parroquia de S. PEDRO DE ANCORADOS, lugar de Ventosela.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado con «gorxa» no medio.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Da casa Gómez do lugar de Brei desta mesma parroquia, estivo nunha carballeira alí preto, poñéndose aquí por asuntos da Concentración Parcelaria.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Non ten.
- Pedestal: Gran tronco de cono de pedra pouco traballada,
CAPITEL: Cadrado con «gorxa» no medio.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso:
- Reverso: Sen imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Da casa Gómez do lugar de Brei desta mesma parroquia, estivo nunha carballeira alí preto, poñéndose aquí por asuntos da Concentración Parcelaria.
Arca
|
SITUACIÓN: Parroquia de ARCA. No adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: Na columna: Por diante de arriba a abaixo: A LA REALEZA UNIVERSAL DE CRISTO REY. Por detrás: SAN MIGUEL DE ARCA FRANCISCANOS 19 MARZO 19?8. Arredor da base da columna: VI/CRIS/REY VA TO CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de ARCA, lugar do Cruceiro, camiño á igrexa, a man dereita xunto a un valo de pedra.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. E un dos cruceiros dun antigo «Via Crucis», polo camiño á igrexa. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de ARCA, xunta ó camiño desde o lugar do Cruceiro cara á igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Un mais do «Via Crucis» ata á igrexa,
BASEAMENTO:
- Plataforma: Unha pedra grande.
- Pedestal: Cuadrangular.
CAPITEL: Cuadrangular.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
- Anverso:
- Reverso: Sen imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Un mais do «Via Crucis» ata á igrexa,
Arnois
|
SITUACIÓN: Parroquia de ARNOIS, lugar de Ribadulla. Xunta a un camiño, diante da capela da Nosa Sra. de Granada.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, cun anxo en cada cara e volutas. CRUCIFIXO: Cruz redonda espiñosa.
INSCRICIÓN: No pedestal: AÑO 1805. DEBOCION DE MARIA DE SILVA IC APITAN D RAMON SU HIJO MA CAMINANTE RECUERDA A NTRO. SEÑOR. CONSERVACION: Boa. PROPIEDADE: Familia Silva-Losada. No primeiro grao, cara de diante: ACUERDATE DE LA SANTA. |
|
Barbude
|
SITUACIÓN: Parroquia de BARBUDE, lugar de Trasmonte, xunta á estrada A Estrada-Ponte Ulla.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza cilíndrico, segue cuadrangular cun anxo en cada cara e volutas. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: No pedestal: CRISTO VIVE ilexible AÑO DE 1.900 Na base da columna: R. D. (ilexible) CONSERVACIÓN: Moi mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Barcala, Santa Mariña
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. MARIÑA DE BARCALA, onde a capela do Caeiro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico con volutas. Con dous bispos e dous tríos de santiños. Un sol e unha lúa crecente. CRUCIFIXO: Cilíndrico con estrías.
INSCRICIÓN: Soamente é lexible: AÑO DE 1692 POR SU DEVOCION MANDOME ASER ALONSO DVRO I SV MVGER PASCOA DE MAGARIÑOS CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Estivo nos lindeiros dos concellos da Estrada con Cesures, no alto dun monte, no chamado «Camiño do sal», paso obrigado de carreteiros que a transportaban. Foi mandado facer por estes comerciantes, pregando a protección. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. MARIÑA DE BARCALA, nunha encrucillada de camiños moi preto da escola.
BASEAMENTO:
o resto é de forma octogonal con canles. CAPITEL: Cuadrangular con catro anxos e volutas. CRUCIFIXO: Cilíndrico liso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
Barcala, San Miguel
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. MIGUEL DE BARCALA, no adro da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Da igrexa. |
|
Berres
|
SITUACIÓN: Parroquia de BERRES, lugar de Ribeira de Abaixo, xunto a «pista».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertida. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de BERRES, diante da igrexa.
BASEAMENTO: Plataforma: Un só grao cuadrangular. Pedestal: Dobre, cunha parte de abaixo cuadrangular que remata sobresaínte, e enriba unha peza máis pequena cuadrangular. VARAL: Comeza cuadrangular, segue de forma octogonal cunha imaxe de San Antón diante. CAPITEL: Comeza cilíndrico e remata cuadrangular con volutas e un anxo en cada cara, CRUCIFIXO: Cadrado biselado. Anverso: Cristo crucificado, coa cabeza lixeiramente cara á dereita, mans abertas, coroa de espiñas, tres cravos, I.N.R.I. Reverso: Virxe pregando, un anxo en cada brazo da cruz con instrumentos musicais. Anxo ós pés. Todo moi traballado. ALTURA: Preto de catro metros. INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Publica. Recórdano sempre onde está agora. |
|
|
Cruz da Mouteira
Características Baseamento composto por dous chanzos cadrados e un pedestal coas arestas de enriba en chafrán. Varal octogonal. Capitel de volutas sinxelas. Cruz simple. Situación Atópase na beira da pista que vai para a igrexa, no lugar chamado Mouteira. Hai pouco que se cambiou para este sitio, pois antes estaba nunha corredoira. Inscricións No pedestal: Benito 1781 |
|
|
Cruz de Celeiróns
Situación Nunhas brañas da paraxe chamada Celeiróns, preto da aldea de Pazos, na parroquia de San Vicenzo de Berres. Características Baseamento composto por un chanzo cuadrangular e un pedestal cúbico rematado nunha coroa. Varal octogonal liso. Capitel con volutas ben traballadas e unha cabeza de anxo en cada unha das catro caras. Cruz sinxela. Lendas Hai distintas opinións, pois mentres que uns din que foi cruceiro e que o Cristo desapareceu hai tempo, outros pensan que sempre foi como é hoxe. Hai poucos anos quixeron cambiala para o medio de Pazos, pero opuxéronse os veciños da outra aldea. |
|
Callobre
|
SITUACIÓN: Parroquia de CALLOBRE, no lindeiro coa de Moreira, lugar de Vilafruxil.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular, de cemento. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Os veciños coidan que foi posto para facer de linde entre as dúas parroquias (Callobre-Moreira). |
|
SITUACIÓN: Parroquia de CALLOBRE, no adro da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular de cemento.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Dous graos.
- Pedestal: Cúbico, biselado.
CAPITEL: Cuadrangular de cemento.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso: Cáliz e Hostia.
- Reverso: Sen imaxe.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública.
Castro, San Miguel
|
SITUACIÓN: Parroquia de CASTRO, lugar A Carballeira.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Do autor. E un cruceiro recomposto onde se aproveitou o sobranceiro valemento da pedra co «Pecado orixinal». Ten poucos anos de feito. |
|
Codeseda
|
SITUACIÓN: Parroquia de CODESEDA, na carballeira, onde houbo feira, preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con Volutas. CRUCIFIXO: Cilíndrico, lixeiramente espiñoso.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública Recórdano sempre onde está, xunto ó camiño preto da igrexa. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de CODESEDA, lugar de Monteagudo, diante da capela.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Dunha Orde relixiosa. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de CODESEDA, lugar de Barro, xunto á estrada; chantado nun valo.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Pirámide cuadrangular invertida.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado, liso.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Non ten.
- Pedestal: Un grao cuadrangular.
CAPITEL: Pirámide cuadrangular invertida.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado, liso.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
|
SITUACIÓN: Parroquia de CODESEDA-SAGRADA, entrando á man esquerda, vindo da Estrada.
BASEAMENTO: Plataforma: Catro graos. Pedestal: Cuadrangular, indo para mais estreito. VARAL: Octogonal, comeza e remata cuadrangular. CAPITEL: Pirámide cuadrangular invertida (tronco de pirámide). CRUCIFIXO: Cilíndrico, brazos espiñosos.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública, aínda que haxa quen a discute, xa que os veciños opóñense a que sexa propiedade dun veciño que discute ese terreo onde está chantado. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de CODESEDA, no adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: No capitel, diante: D F O CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Da Igrexa. |
|
Cora
|
SITUACIÓN: Parroquia de CORA, lugar da Igrexa, diante da entrada.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza cilíndrico remata cuadrangular con volutas nas esquinas e anxos nas caras. CRUCIFIXO: Cuadrangular con bordes «romos».
ANDRES AÑO BARCO 1.789 CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
Couso
|
SITUACIÓN: Parroquia de COUSO, a 200 m. da estrada Santiago-A Estrada, lugar de Sequeiró, xunto á «pista» que vai á escola.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas e catro «santiños», un en cada cara. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa, coa axuda dos nenos da escola de Couso, dirixidos polo seu mestre. PROPIEDADE: Pública. Ergueuno un labrego rico enfermo de reuma; contan que ó terceiro ano xa podía ir a pé á igrexa, san da súa doenza. Tíñase o costume de dar sete voltas a el os doentes de reuma. (Recollido de Olimpio Arca Caldas). |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de COUSO, lugar do Barco, a 100 m. da estrada, preto da pista que vai ó Coto Salmoneiro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico e remata cuadrangular con volutas e anxos. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Na base: ESTE CRUCEIRO LO / CO ANDRES DE CARBIA ISIDRO IM. A TIO MEILANA AÑO 1.731 CONSERVACIÓN: Mala, aínda que o limparon os nenos da escola. PROPIEDADE: Pública. A uns 50 m. da igrexa de Couso antiga. Cando se construíu a nova o cura quixo mudalo de sitio, e os veciños opuxéronselle. |
|
Curantes
|
SITUACIÓN: Parroquia de CURANTES, no cemiterio.
BASEAMENTO:
o demais é octogonal. CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido con enfeites sinxelos. CRUCIFIXO: Cilíndrico.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. Foi levado ó cemiterio hai 45 anos, trouxérono dunha encrucillada veciña. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de CURANTES, lugar de Pousada, xunto á «pista» diante da anterga casa de Recarei.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico con volutas e catro querubíns. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: ESTE CRUCER LO MD ACER D BERNARDO BALLA DARES CANDE/A ST RO/DST CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Foi propiedade da vella casa ou pazo de Recarei. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de CURANTES, lugar de Porto, nun monte.
BASEAMENTO:
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non se albiscan. CONSERVACIÓN: Moi mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de CURANTES, lugar de Pereiras, onda unha «pista».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, con volutas. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Moi mala. PROPIEDADE: Pública. Un cruceiro de encrucillada. |
|
Estrada, A
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. PAIO DA ESTRADA, na mesma Vila, Lugar do Cruceiro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, con volutas. CRUCIFIXO: Cuadrangular con enfeites.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Xunto a un camiño de peregrinos a Santiago. |
|
Frades
|
SITUACIÓN: Parroquia de FRADES, no cemiterio da mesma.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, con volutas. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Tívoa no pedestal, agora ilexible. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. Recórdano sempre onde está agora. |
|
|
No lugar da igrexa da parroquia de Requián, detrás da Capela da Virxe dos Milagres, no campo da festa. Para chegar alí hai que torcer a esquerda na estrada a Cesures, despois de pasar Santa Mariña de Barcala. Está a uns quince quilómetros da Estrada.
Baseamento composto por chanzos cuadrangulares e un pedestal cúbico moi sinxelos sen inscricións nin esculturas. Varal octogonal de moi pouco grosor. Capitel con volutas e follas de acanto moi logradas. No crucifixo Cristo pendurado da cruz nunha belida posición, pero coa cabeza mirando ao ceo e moi forzada esta postura. No reverso unha Virxe moi pequena, que non chega a encher todo o Crucifixo. De liñas sinxelas dunha impresión de ser moi miúda toda ela. Ten as mans dereitas como rezando. Está moi ben conservado. A súa altura alcanza os catro metros. Non ten inscricións. Polas trazas pensamos que debeu ser feito no século XIX. Os máis vellos da aldea xa o lembran sempre nese sitio. No día da romaría dos Milagres pode verse como moitos devotos dan voltas de xeonllos arredor del. |
|
|
Na mesma entrada ao lugar de Casalpaio, á beira da pista que vén desde Santa Mariña de Barcala. Pertence ao lugar a Requián, parroquia anexa de San Xurxo de Vea.
Baseamento composto por unha plataforma de catro chanzos cuadrangulares e un pedestal prismático cuadrangular con alusións á morte do pecado. Unha caveira en cada unha das esquinas; unha serpe no anverso; tibias nunha cara lateral; píntega no reverso e paleta (omoplata) na outra lateral. O varal comeza con sección cuadrangular e caras rectangulares onde están gravadas cousas da paixón, no anverso cáliz e palma do martirio; na lateral, coroa de espiñas e tralla; esqueira e lanzas no reverso; martelo, corazón e tres cravos na lateral. Logo o fuste faise octogonal. O capitel ten volutas moi logradas. Está unido á cruz cunha cinta de ferro. No crucifixo ten no anverso un Cristo dependurado e xeonllos en postura moi lograda. No reverso unha Dolorosa de liñas sinxelas e ben trazadas. Despois do último accidente, cando un coche o levou por diante, está moi ben coidado. Ten unha altura duns catro metros e medio. Lendas Poida que hai anos houbese na aldea un casal de familia rica: O casal de Paio. Din que de aí vén o nome da aldea. Este home sería quen o mandou facer, pois nin os máis vellos se lembran de que lle dixesen seus avós nada sobre o tal cruceiro. |
|
Guimarei
|
SITUACIÓN: Parroquia de GUIMAREI, preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas. CRUCIFIXO: Cruz cadrada biselada.
INSCRICIÓN: Non se atopan. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de GUIMAREI, na Algalia, lugar da Painceira.
BASEAMENTO:
CAPITEL: O remate da columna.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Da familia Varela da Estrada. Foi traído do lugar de Painceira de diante dunha antiga capela.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Un grao.
- Pedestal: Cúbico.
CAPITEL: O remate da columna.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Da familia Varela da Estrada. Foi traído do lugar de Painceira de diante dunha antiga capela.
SITUACIÓN: Parroquia de GUIMAREI, preto da igrexa, nunha antiga encrucillada.
BASEAMENTO:
CAPITEL: O remate da columna, cuadrangular. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
AÑO D MIL / CIENTOS E SEIS (ilexible) ...M...OIVANDAS EL B...A S I MUGER
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Tres graos cuadrangulares.
- Pedestal: Tronco de pirámide cuadrangular invertido con signos da Paixón: serpe, lagarto, mans e tibias en X.
CAPITEL: O remate da columna, cuadrangular. CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
- Anverso: Cristo crucificado coa cabeza cara á dereita, mans pechadas, coroa de espiñas, tres cravos.
- Reverso: Virxe das Angustias cun anxo ós pés. ALTURA: Uns tres metros.
AÑO D MIL / CIENTOS E SEIS (ilexible) ...M...OIVANDAS EL B...A S I MUGER
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
|
SITUACIÓN: Parroquia de GUIMAREI, lugar da Torre, xunto á Torre de Guimarei.
BASEAMENTO:
CAPITEL: O remate da columna, cuadrangular con enfeites. CRUCIFIXO: Cuadrangular con enfeites, espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Lagartóns
|
SITUACIÓN: Parroquia de LAGARTÓNS, lugar do Viso, xunta ó camiño, hoxe «pista» e o terreiro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, remata cuadrangular con volutas e catro anxos. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Tena ilexible na cara dereita do pedestal. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de LAGARTÓNS, lugar de Ouzamerxe.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Non ten. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Coido que lle falta a imaxe de Cristo crucificado porque lle caeu. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de LAGARTÓNS, lugar do Viso, entrando no adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular, cheo de volutas. CRUCIFIXO: Cuadrangular, biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Lamas
|
SITUACIÓN: Parroquia de LAMAS, diante da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado moi longo. CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Trouxérono dunha paraxe acheada, a causa do paso da Concentración Parcelaria. |
|
Loimil
|
SITUACIÓN: Parroquia de LOIMIL, lugar de Outeiro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico con volutas e un anxo en cada cara. CRUCIFIXO: Octogonal, espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Discútese, foi da familia Calveiro. Encrucillada no medio do lugar. |
|
Matalobos
|
SITUACIÓN: Parroquia de MATALOBOS, na entrada do adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertida. CRUCIFIXO: Cadrado, fáltalle o remate (con enfeites).
INSCRICIÓN: Non. ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. A cruz apareceu enterrada no adro (encontrouna o cura) e con ela ergueron o cruceiro hai poucos anos, aínda que se supón que a cruz e moi antiga. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de MATALOBOS, lugar de Xendos, xunta á «pista».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Non ten.
CRUCIFIXO: Non ten imaxes.
ALTURA: Dous metros.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Formou, xunto con outros un «Via Crucis» desde este lugar á igrexa.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Non ten.
- Pedestal: Cúbico, mal feito.
CAPITEL: Non ten.
CRUCIFIXO: Non ten imaxes.
ALTURA: Dous metros.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Formou, xunto con outros un «Via Crucis» desde este lugar á igrexa.
Moreira
|
SITUACIÓN: Parroquia de MOREIRA, no adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado con volutas, debuxado. CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de MOREIRA, lugar de Vilagude; nunha encrucillada.
BASEAMENTO:
CRUCIFIXO: Cruz sinxela de cemento.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Un grao cuadrangular.
- Pedestal: Cúbico.
CRUCIFIXO: Cruz sinxela de cemento.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
SITUACIÓN: Parroquia de MOREIRA, no cemiterio.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública. Hai uns anos que o trouxeron ó cemiterio par deixar sitio a unha pista de Concentración Parcelaria. Estaba nunha encrucillada alí preto.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Tres graos cuadrangulares.
- Pedestal: Cúbico biselado, con mesa.
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Boa.
PROPIEDADE: Pública. Hai uns anos que o trouxeron ó cemiterio par deixar sitio a unha pista de Concentración Parcelaria. Estaba nunha encrucillada alí preto.
Oca
|
SITUACIÓN: Parroquia de OCA, no terreiro, xunta á igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de cono invertido, con volutas e outros debuxos, remata con 18 cariñas. CRUCIFIXO: Cadrado biselado.
INSCRICIÓN: No pedestal, por diante di: PROPIEDADE DEL... (ilexible). CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Foi particular, hoxe é pública. Estivo nunha encrucillada de camiños no lugar do Sisto. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de OCA, na praza do Pazo do mesmo nome.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular. CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública, parécelle ós veciños. |
|
Orazo
|
SITUACIÓN: Parroquia de ORAZO, diante da igrexa,
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cúbico, con cunchas e catro anxos, un en cada cara. CRUCIFIXO: Cilíndrico, espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública, trouxérono dun lugar preto. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de ORAZO, lugar de Castrovite, na.eira dunha casa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Formado polo remate da columna. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: De don Manuel Calveiro. |
|
Ouzande
|
SITUACIÓN: Parroquia de OUZANDE, no adro da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Moi pequeno, con volutas. CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: Ilexible no pedestal. CONSERVACIÓN: Moi boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de OUZANDE, no terreiro, agora campo de fútbol, detrás da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado, cun anxo diante e outro por detrás. CRUCIFIXO: Cilíndrico, liso.
INSCRICIÓN: Soamente se le: RODRIGUEZ SU MUJER E HIJO... D. MANUEL 1.892 CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Paradela
|
SITUACIÓN: Parroquia de PARADELA, preto da igrexa, a carón da estrada.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Non ten.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Pardemarín
|
SITUACIÓN : Parroquia de PARDEMARÍN, diante da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, con catro anxos e volutas. CRUCIFIXO: Octogonal.
CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de PARDEMARÍN, lugar de Parada, nunha encrucillada de «pistas».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas e catro querubíns. CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Moi mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de PARDEMARÍN, lugar de Castrelo de Arriba, no medio de camiños, hoxe «pistas».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular, mal conservado. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de PARDEMARÍN, lugar de Mesadoiro.
BASEAMENTO:
CRUCIFIXO: Non ten imaxes.
ALTURA: Uns tres metros.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Unha pedra grande cónica que lle sirve de BASEAMENTO.
- VARAL: Octogonal, comeza e remata cuadrangular.
CRUCIFIXO: Non ten imaxes.
ALTURA: Uns tres metros.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
SITUACIÓN: Parroquia de PARDEMARÍN, lugar de Parada, xunto a «pista».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. E costume parar cos cadáveres ó seu pé para pregar por eles.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Unha pedra grande sérvelle de BASEAMENTO.
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. E costume parar cos cadáveres ó seu pé para pregar por eles.
|
Érguese sobre un comareiro nunha veiga particular, á beira da pista, no lugar da Cruz da parroquia de Pardemarín.
Características Componse o seu baseamento dun pedestal cúbico con inscricións. Varal basto de sección octogonal e non moi longo. Capitel sinxelo cunhas volutas pouco logradas. Crucifixo de brazos lobulados. No anverso, Cristo a rentes da cruz, pouco expresivo. No reverso, sobre a cabeza dun anxo, a Virxe rezando. Nos brazos da cruz hai dúas cabezas de anxos. Todas as esculturas da cruz son de liñas sinxelas e moi ríxidas. Ben conservado. Ten unha altura de dous metros e medio. Dinnos que o mandou facer un home que fixera unha promesa se lle sandaba un fillo que tiña moi enfermo. Érguese hoxe nunha leira e o dono da mesma coida que tamén lle pertence o cruceiro, xa que el mercou todo, pero non o pensa sacar de alí pois xa tivo bastantes ofrecementos de compra e non quixo facelo. |
|
Remesar
|
SITUACIÓN: Parroquia de REMESAR, en rueiro xunto do adro.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza redondo e remata cuadrangular con volutas e debuxos. CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: Dando volta ás catro caras do pedestal: SIENDO CURA DE / SILVA a SUS / EXPENSA Y DE / SUS FELIGRESES / EN 1.877 CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
Ribeira
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIBEIRA, xunto da entrada da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular á inversa con catro anxos. CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: A dita. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIBEIRA, lugar de Barbude.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular, comeza cilíndrico, con volutas e anxos.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Dous graos cuadrangulares.
- Pedestal: Cilíndrico.
CAPITEL: Cuadrangular, comeza cilíndrico, con volutas e anxos.
CRUCIFIXO: Cuadrangular biselado.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
SITUACIÓN: Parroquia de RIBEIRA, xunto dun camiño.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, cara de diante un sol e anxo na de detrás.
CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: No pedestal: AÑO 1.784 CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública..
BASEAMENTO:
- Plataforma: Tres graos cuadrangulares.
- Pedestal: Cuadrangular, arredor unha gran serpe (Pecado orixinal).
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, cara de diante un sol e anxo na de detrás.
CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
- Anverso: Cristo crucificado, cabeza cara á dereita, mans abertas, coroa de espiñas, tres cravos, I.N.R.I.
- Reverso: Virxe Dolorosa coa espada cravada no peito.
INSCRICIÓN: No pedestal: AÑO 1.784 CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública..
|
Situación
Á beira dun camiño veciñal a rentes dun valado dunha horta, na aldea de Ribeira de Abaixo, da parroquia de Santa Mariña de Ribeira. Chégase a el pola pista que sae da estrada a Arnois, despois de pasar Paradela. Lendas Non souberon dicirnos nada sobre os cruceiros. Polas inscricións coidamos que foron mandados facer pola mesma persoa. Características Ten por baseamento unha plataforma composta por catro chanzos dos que só se olla a parte dianteira, xa que o resto quedou debaixo do valado que cerra unha horta. Sobre os chanzos, un pedestal cadrado onde se atopa unha escultura que vai dende un lateral ao anverso. Esta escultura representa un dragón moi grande e gordo. O varal comeza con sección cadrada e nas caras laterais están gravadas ferramentas da paixón: escada e lanza no anverso; tenaces e martelo nun lateral; galo sobre un pedestal no reverso; manopla e tralla noutro lateral. No medio atópase un santo sen cabeza. Capitel cunhas ramaxes que intentan ser volutas, e cabezas de anxos no medio das caras laterais. No anverso do crucifixo, Cristo moi logrado, dependurado da cruz. No reverso, Virxe Dolorosa cun longo puñal de ferro cravado, en actitude de rezar. A imaxe está sobre tres cabezas de anxo. Está un pouco esmorecido na plataforma. Ten unha altura duns cinco metros. |
|
Ribela
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIBELA, no turreiro diante da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, cuadrangular, con anxos en cada cara. CRUCIFIXO: Cadrado biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIBELA, no monte Cachopal.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular. CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIBELA, lugar de Entrecastrelo.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido con debuxos. CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Casa de Fariña. A un antigo da casa pasoulle que foi ó muíño de Lourenzo alí preto, de noite. Onde entre néboa na noite pecha aparecéuselle o Demo, a quen recoñeceu, polo falar forte e o tremer da terra. Veu un sitio moi negro e preguntou tremendo: ¿Onde me meto? e o Demo respondeulle, «eiqui» (era o cú do Demo), entón ocorréuselle facela sinal da cruz e o Demo fuxiu. Volveu para a casa correndo cheo de medo e prometeu chantar un cruceiro. |
|
Riobó
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIOBÓ, lugar de A Mota, familia Otero.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza cilíndrico e remata cadrado con volutas nas esquinas, un anxo en cada cara e enfeites. CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Familia Otero. Estivera noutro sitio. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de RIOBÓ, lugar da Mota, Campo de San Martiño.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado.
CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Erguido por unha morte violenta.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Non ten.
- Pedestal: Cúbico biselado.
CAPITEL: Cadrado.
CRUCIFIXO: Cadrado.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública. Erguido por unha morte violenta.
Rubín
|
SITUACIÓN: Parroquia de RUBIN, na entrada do adro da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, remata cadrado cun anxo en cada cara, volutas e enfeites. CRUCIFIXO: Cadrado biselado.
INSCRICIÓN: No pedestal: - A DEBOTO / VANREIEIIA SISUMV-ER / MAI-ADEBASAÑO 1.740 CONSERVACIÓN: Non moi boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de RUBIN, lugar de O Foxo, fronte á capela.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado con anxos e volutas.
CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Dous graos cuadrangulares.
- Pedestal: Cúbico biselado.
CAPITEL: Cadrado con anxos e volutas.
CRUCIFIXO:
- Anverso: Non ten cruz, remata cunha imaxe da Doorosa cunha espada espetada no peito.
- Reverso:
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
|
SITUACIÓN: Parroquia de RUBIN, nun terreiro preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado con volutas. CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: No pedestal, cara esquerda: HIZOSE SIENDO RE TOR D-RANCO GARCIA CANDA CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
Sabucedo
|
SITUACIÓN: Parroquia de SABUCEDO, diante da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Comeza redondo, remata cuadrangular con volutas e enfeites. CRUCIFIXO: Cruz redonda lixeiramente espiñosa.
INSCRICIÓN: Non se atopan. PROPIEDADE: Pública. Foi trasladado fai poucos anos desde outro sitio preto de alí. |
|
Santeles
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTELES, encrucillada, hoxe «pistas».
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular á inversa con volutas e enfeites. CRUCIFIXO: Cilíndrico, un pouco espiñoso.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Boa, se non fora polas pedras que o abafan. PROPIEDADE: Pública, aínda que o dono do balo di que é del. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTELES, lugar de Godoi, nunha encrucillada.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, remata cuadrangular cun anxo en cada cara e volutas.
CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: No pedestal, diante:
ICOSE SIENDO / CURA RE O DO
- RANC REIMO / NDES AÑO 1.738
CONSERVACIÓN: Regular.
PROPIEDADE: Pública,
BASEAMENTO:
- Plataforma: Catro graos cuadrangulares.
- Pedestal: Cúbico biselado.
CAPITEL: Cilíndrico, remata cuadrangular cun anxo en cada cara e volutas.
CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
- Anverso: Cristo crucificado (fáltalle a cabeza), mans abertas, tres cravos, I.N.R.I.
- Reverso: Virxe pregando. Un anxo en cada brazo da cruz sostéñenlle a coroa, un anxo ós pés.
INSCRICIÓN: No pedestal, diante:
ICOSE SIENDO / CURA RE O DO
- RANC REIMO / NDES AÑO 1.738
CONSERVACIÓN: Regular.
PROPIEDADE: Pública,
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTELES, lugar de Renda, cruce de camiños cara á igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO: Cadrado, biselado.
INSCRICIÓN: Din que as debe ter no pedestal enterrado. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. Alí paraban cos cadáveres camiño da igrexa ou cemiterio. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTELES, no adro da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO: Pequeno, cilíndrico, liso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTELES, lugar de Renda, na paraxe chamada Condumiña.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado, pequeno, con volutas. CRUCIFIXO: Cilíndrico, espiñoso.
INSCRICIÓN: Ilexible na cara esquerda do pedestal. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Somoza, A
|
SITUACIÓN: Parroquia de SOMOZA, no terreiro, diante da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido, un anxo en cada cara. CRUCIFIXO: Cilíndrico, liso.
INSCRICIÓN: Non sa ollan. CONSERVACIÓN: Boa, PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SOMOZA, lugar de Chan da Aldea.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO: Octogonal, pequeno.
INSCRICIÓN: No pedestal, por diante, ilexible. CONSERVACIÓN: Boa, PROPIEDADE: Pública. |
|
Souto
|
SITUACIÓN: Parroquia de SOUTO, encrucillada preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Non ten. CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SOUTO, no cemiterio.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Na columna, cara á dereita: I. H. S. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SOUTO, Luar de Montillón
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido. CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Non ten. PROPIEDADE: Pública. |
|
Tabeirós
|
SITUACIÓN: Parroquia de TABEIRÓS, no rueiro da capela da Consolación.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido cun anxo en cada cara e volutas nas esquinas. CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Non boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de TABEIRÓS, en Xestelo.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Octogonal, pequeno.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Desfeita.
- Pedestal: Cuadrangular.
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido.
CRUCIFIXO: Octogonal, pequeno.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
Toedo
|
SITUACIÓN: Parroquia de TOEDO, a carón da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cadrado con volutas. CRUCIFIXO: Octogonal, liso.
INSCRICIÓN: Ilexibles no capitel. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
Vea, Santo André
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTO ANDRÉ DE VEA.
No cemiterio. BASEAMENTO:
CAPITEL: Sinxelo, con volutas, cuadrangular. CRUCIFIXO: Cuadrangular con canles.
INSCRICIÓN: Na BASEAMENTO, ilexible. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Estivo no vello cemiterio. Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. ANDRÉ DE VEA, lugar de Ramiráns.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con ángulos saíntes, moitas volutas. Diante e detrás un anxo e ós lados santiños. CRUCIFIXO: Cilíndrico, espiñoso.
INSCRICIÓN: Non se atopan. CONSERVACIÓN: Metido entre unha viña. PROPIEDADE: Pública. Foi da chamada «Casa do Pan», xa que a familia daba moitas esmolas, e ergueron o cruceiro para reemorar a Primeira Misa do seu fillo. (Tomado de Olimpio Arcas Caldas). |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de SANTO ANDRÉ DE VEA, no Km. 11 da estrada Cuntis-Santiago.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Debeunas ter. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Privada. Di Olimpio Arca que debe ser un dos máis antigos da zona. |
|
Vea, Santa Cristina
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. CRISTINA DE VEA, lugar de Castro, preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Empeza cilíndrico para rematar cuadrangular con debuxos nas esquinas. CRUCIFIXO: Cuadrangular.
INSCRICIÓN: No pedestal: ESTE CRUCERO LO YCO ALONSO TIO MELLANA AÑO 1.734 CONCEDIDO EL ZO B PO DTO 80 DIAZ Un PN yAVE MARIA ILMO S CAYETANO DE INDULGENCIAS O UNA SALVE G H TABOADA AR A TODOS LOS QUE DE ANTE ESTE CRUCERO RODILLAS REZAN AÑO DE 1.741 CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. Feito pouco despois da igrexa. Discutiuse moito o sitio do emprazamento, un veciño entón mandou que lle construísen outro cruceiro semellante mais con máis traballo e debuxos. |
|
|
Cruceiro da Gándara
SITUACIÓN: Parroquia de STA. CRISTINA DE VEA, lugar de A Cerqueira, diante da capela da Virxe de Aranzazu. BASEAMENTO: Plataforma: Dous graos. Pedestal: Cúbico rematando redondo. VARAL: Octogonal, empeza cadrado. CAPITEL: Cilíndrico con volutas e anxos. CRUCIFIXO: Octogonal. Anverso: Cristo crucificado, cabeza lixeiramente cara á dereita, mans abertas, coroa de espiñas, tres cravos, I.N.R.I. Reverso: Ascensión da Virxe con anxos ós lados nos brazos da cruz e tres ós seus pés. ALTURA: Uns tres metros. INSCRICIÓN: Ilexibles na columna. No pedestal di: JUAN DE PORTO Y CATALINA ESTA OBRA RIVEIRA SU MUGER PAGARON / AÑO 1.742 CONSERVACIÓN: Os veciños fan a limpeza. PROPIEDADE: Este cruceiro é a réplica do outro de Sta. Cristina por discusións co cura en canto ó emprazamento do outro. |
|
Vea, San Xiao
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. XIAO DE VEA, capela S. Bartolomeu.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular, sinxelo con volutas. CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: No pedestal: MANDME HAZER O demais ilexible CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. Foi construído para o cemiterio antigo e trasladouse a este. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. XIAO DE VEA, preto da capela de San Bartolomeu.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular. CRUCIFIXO: Cadrado, lixeiramente espiñoso.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Non moi boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
Vea, San Xurxo
|
SITUACIÓN: Parroquia de SAN XURXO DE VEA, lugar de Casal.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con debuxos, pequeno. CRUCIFIXO: Octogonal, con enfeites.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de S. XURXO DE VEA, lugar de San Bartolomeu, preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Non ten. CRUCIFIXO:
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. |
|
|
Situación
No adro da igrexa de San Xurxo de Vea presidindo o cemiterio da parroquia. Componse o baseamento dun chanzo cuadrangular e un pedestal prismático cuadrangular que ten gravadas no anverso dúas caveiras nas es quinas e unhas tibias no reverso., Varal fino moi pulido de sección octogonal. Capitel tamén sinxelo cunhas volutas pouco fondas. A cruz únese ao capitel cunha cinta de ferro. No anverso Cristo de liñas moi finas e logradas, coa cabeza caída sobre o peito. Baixo os pés, un anxo. No reverso unha Dolorosa de belida expresión. Moi ben conservado. Ten unha altura duns tres metros. Foi feito para presidir o cemiterio. Cambiouse hai anos para o novo camposanto. Agora, coas novas obras de agrandar o cemiterio, volveuse a sacar e púxose no adro diante da igrexa. Inscricións mnome año de HAZER 1618 |
|
|
Situación
Érguese na aldea de Guntín, da parroquia de San Xurxo de Vea. Está sobre un comareiro dunha veiga de propiedade particular, nun cruce de camiños. Chégase a el torcendo na estrada de Cuntis a Santiago no lugar do Rosallo por unha pista que sobe a San Xurxo. Características Lendas Con motivo dunha misión que houbera na parroquia, D. Manuel Renda, labrego rico, tencionou erguer un cruceiro. Como el fora un bo canteiro, el mesmo fixo o cmcifixo, pero morreu antes de rematar o varal. Pediulle ao fillo que o erguese naquel sitio. Segundo un dos netos, debeu acontecer todo iso alá polo ano 1911. Cando os cadáveres pasan por diante rézase un responso pola súa alma. |
|
|
Características
Ten por baseamento unha plataforma composta por dous chanzos cadrados e un pedestal cúbico. O varal comeza con sección cuadrangular nuns sesenta centímetros e logo faise octogonal. Capitel tipo cornixa con sinxelas molduras. Cruz redondeada. Altura, uns catro metros. Ben conservada. Érguese en cumprimento dunha promesa. Situación Atópase nun camiño que vai ao lugar de Loureiro de Arriba, a uns cincuenta metros da estrada que vai a Pontecesures. Inscricións No pé do varal: propiedad No pedestal: Antonio My Magariños a 16 de enero de 1901 |
|
|
Características
Non ten chanzos, só un pedestal con inscricións. Varal con sección cadrada no comezo e octogonal a todo o longo. Capitel tipo cornixa. Cruz sinxela. Situación A uns cincuenta metros da igrexa parroquial de San Xurxo de Vea, nun vello camiño que levaba a ela. Inscricións No capitel: salve preciosa No varal: costeada por ILBARROS No pedestal: propiedad Manuel de Sanchez y de su esposa Pererrina Iglesias |
|
Vinseiro
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. CRISTINA DE VINSEIRO, no terreiro, preto da igrexa.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico. CRUCIFIXO: Cadrado biselado.
INSCRICIÓN: Non se ollan. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. |
|
SITUACIÓN: Parroquia de VINSEIRO, monte de Pedreiras.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido con debuxos.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
BASEAMENTO:
- Plataforma: Non ten.
- Pedestal: Triangular.
CAPITEL: Tronco de pirámide cuadrangular invertido con debuxos.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso:
- Reverso: Non ten imaxes.
INSCRICIÓN: Non ten.
CONSERVACIÓN: Mala.
PROPIEDADE: Pública.
SITUACIÓN: Parroquia de VINSEIRO. BASEAMENTO:
CAPITEL: Cilíndrico, remata cuadrangular cun anxo en cada cara.
CRUCIFIXO: Octogonal.
INSCRICIÓN: No pedestal:
AÑO D 1.746
DEVOCION D / E FARC DO PORTO AÑO 1.746 CONSERVACIÓN: Moi mala.
PROPIEDADE: Pública.
- Plataforma: Tres graos.
- Pedestal: Cúbico biselado.
CAPITEL: Cilíndrico, remata cuadrangular cun anxo en cada cara.
CRUCIFIXO: Octogonal.
- Anverso: Cristo crucificado, cabeza cara á dereita, mans abertas, coroa de espiñas, tres cravos, I.N.R.I.
- Reverso: Virxe pregando con coroa e anxos ós pés.
INSCRICIÓN: No pedestal:
AÑO D 1.746
DEVOCION D / E FARC DO PORTO AÑO 1.746 CONSERVACIÓN: Moi mala.
PROPIEDADE: Pública.
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. CRISTINA DE VINSEIRO, lugar de Godoi.
BASEAMENTO:
CRUCIFIXO: Cilíndrico espiñoso.
INSCRICIÓN: No pedestal: A DEVOCION / D-MINGOS 1.720 I MANUEL SN / MTIN AÑO CONSERVACIÓN: Boa. PROPIEDADE: Pública. Erguérono uns curas da casa onde está como comenzo dun «Via Crucis» seguindo o camiño á igrexa. |
|
|
Situación
Atópase na entrada do lugar de Freáns da parroquia de Santa Cristina de Vinseiro. Chégase a el pola pista que, dende a estrada que vai dende a vila cara Ribela, torce á esquerda en fronte da antiga casa escola da parroquia. Antes da pista, por aquel sitio pasaba unha fonda corredoira. Características O baseamento deste cruceiro ten unha plataforma dunha soa escaleira e un pedestal prismático cuadrangular con inscricións. Varal octogonal. No medio deste hai unha escultura dun santo mártir, pola palma do martirio. Remata de forma circular. Capitel circular con volutas moi sinxelas e con esculturas de anxos no medio. No anverso da cruz ten Cristo dependurado bastante esvelto. No reverso, sobre a lúa en cuarto crecente, a Virxe coroada en actitude de rezar. É de liñas harmoniosas e está moi lograda. Tiña tres escaleiras das que só se olla unha, pois as outras quedaron enterradas co recheo da pista. Está ben conservado; no entanto, esta exposto a que tropecen nel os coches, pois non ten ningunha defensa. Altura aproximada na actualidade, uns tres setenta metros. Lendas Erguido diante dunha casa en que vive un home co apelido Porto, este non nos soubo dicir nada sobre o tal cruceiro. Acórdao alí de toda a vida e nunca oíu falar de quen o mandara facer nin cousa ningunha. |
|
|
SITUACIÓN: Parroquia de STA. CRISTINA DE VINSEIRO, monte de Pedreira.
BASEAMENTO:
CAPITEL: Cuadrangular con volutas. CRUCIFIXO: Cadrado.
INSCRICIÓN: Non ten. CONSERVACIÓN: Mala. PROPIEDADE: Pública. E un dos cruceiros do «Via Crucis do camiño de Godoi á igrexa. |
|
