Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Presentación do libro “Recompondo un país magoado” de Manuel Cabada Castro

26/9/2023

0 Comments

 
Foto
A Asociación Cultural “Vagalumes” presentará na Estrada o vindeiro venres 29 de setembro, ás 20:00 h., no MOME, o último libro do filósofo e escritor Manuel Cabada Castro: “Recompondo un país magoado”, no que dá conta dos últimos textos de análise da nosa realidade con profundidade e rigor.
O lector atopará neste libro un feixe de relatos, propostas, reflexións, denuncias etc, todo el concentrado na reivindicación da Galiza, da súa dignidade, da súa historia esvaecida, da súa propia lingua, da súa liberdade etc. Son, debido a isto, diversos os estilos ou modos de acceder os contidos temáticos que nel se desenvolven, mais hai sempre un núcleo interno que lles dá a todos eles unidade e parentesco ideolóxico. Porén, dado que os escritos foran xa publicados en diversos tempos e medios de difusión, a diversidade temática recupera en certo modo aquí, neste escrito unitario, concreta coherencia ó seren conxuntamente reunidos agora segundo a orde cronolóxica en que se publicaron. Como, por outra parte, a orixe da que se nutren os concretos comentarios e reflexións é de feito moi diversa, o estilo literario pretendeu igualmente acomodarse a tales circunstancias. En calquera caso, o tratamento das diversas problemáticas e cuestións aquí analizadas non require do lector especial formación ou coñecementos. Podería dicirse que o que o que con esta publicación se pretende é so unha leve e doada iniciación a estudos máis enxundiosos e demorados sobre unha problemática -a do ser ou non ser da Galiza e de nos mesmos- directamente relacionada eos nosos eidos lingüístico, social-cultural e político. Unha problemática, agachada ou non, que abrangue séculos de historia, de azares, de loitas e de mágoas, aquelas que -a teor do título deste libro- compre sandar e “recompor”.
Manuel Cabada Castro. Sabucedo, A Estrada. Doutor en Filosofía (1968) pola Universi- dade de Múnic. Profesor de Antropoloxía filosófica dende 1986 até a xubilación en 2005, na Universidade Complutense de Madrid.
Algúns escritos do autor: El humanismo premarxista de Ludwig Feuerbach (Ma­drid, 1975); Querer o no querer vivir. El debate entre Schopenhauer, Feuerbach, Wagner y Nietzsche sobre el sentido de la existencia humana (Barcelona, 1994); Xosé Manuel Cabada Vázquez. Obra Completa. Poemas e outros escritos (ed. M. Cabada Castro, A Estrada, 2001); Paixón poética e militancia galeguista. Estudio biográfico sobre Xosé Manuel Cabada Vázquez (1901-1936) (Sada - A Coruña, 2001); O Padre Seixas desde den­tro. Unha aposta progresista, galeguista e universalista (Vigo, 2013); Galicia. Raí­ces e compromiso. Prólogo de Xosé Luís Méndez Ferrín (Vigo, 2015); Scripta Mi­nora. Filosofía, Antropología, Cultura (ed. J. Romero Moñivas / UBUNTU) 2016- 2018. 4 volumes en 7 tomos. A Rapa das bestas de Sabucedo. Historia e antropo­loxía dunha tradición (Vigo, 2021. 2a ed.).

0 Comments

Luciano García Ventín, a lauda número 11 do Campo das Laudas

20/9/2023

0 Comments

 

O colectivo Capitán Gosende inaugurará o domingo 24 de setembro a décimo primeira lauda do Campo das Laudas, na memoria do tenente de alcalde republicano de Cerdedo

Foto
Luciano García Ventín.
Calros Solla
O colectivo Capitán Gosende, Premio Galiza Mártir 2023, inaugurará ás 12 horas do vindeiro domingo a décimo primeira lauda do Campo das Laudas. A 11ª vai pola memoria de Luciano García Ventín, tenente de alcalde republicano de Cerdedo. O monólito, coma os dez anteriores, é obra do escultor Marcos Escudero. O editor Moisés Barcia favoreceu o colectivo cunha xenerosa contribución que fará realidade a homenaxe.
Nado no lugar de Fondós (Quireza) o 20 de febreiro de 1892, Luciano García Ventín compaxinou a súa profesión de carpinteiro-ebanista (na que deu sobradas mostras da súa mestría) coa de dirixente das colectividades agrarias. O seu obradoiro da Arrotea, no que moitos mozos adeprenderon o oficio, permaneceu en activo trinta anos, dende 1922 até 1952. Foi membro fundador da Sociedade de Agricultores e Obreiros “La Alianza” de Quireza. Durante a loita agraria, ocuparía diversos cargos directivos na Federación de Agricultores, Canteiros e Oficios Varios de Cerdedo.
En xuño de 1931, tras a exitosa proclamación dos concelleiros do Partido Republicano Radical Socialista nas eleccións municipais (repetición dos comicios de abril), Luciano García Ventín é nomeado 1º tenente de alcalde da Corporación cerdedesa, presidida por Antonio Sueiro Cadavide. En outubro de 1933, os militantes do PRRS de Cerdedo incorpóranse ao Partido Republicano Radical Socialista Independente. En agosto de 1934, o PRRSI de Cerdedo pasa a integrar Izquierda Republicana. Despois da folga de outubro de 1934, que decimou a esquerda cerdedesa, a formación local de IR celebrou unha asemblea na que Luciano García Ventín foi elixido 1º vogal da agrupación (17-2-1935). Cara a 1936, adscribirase ao PSOE.
Loando a súa valía humana e profesional, o crego Antonio Rodríguez Fraiz dedícalle unha entrada no seu libro Canteiros e artistas de Terra de Montes (1982). Nas páxinas 201-2, lemos: “Autodidacta, chegou a adequerir unha outa cultura, sobor de todo no orde político-social. Home bo e fondamente liberal, dende o 1922 formou parte como concellal repubricán do concello de Cerdedo e, como fundador, membro e presidente das sociedades ‘La Alianza de Quireza’, socialista moderada, e da de ‘Agricultores e Obreiros de Deán’ na que todas as sociedades de Cerdedo se achaban federadas. O 18 de xullo do 1936 achábase de alcalde accidental, debido a este feito e pola súa ideoloxía xusticeira [garante de xustiza] e liberadora dos obreiros e campesiños, sofreu moitas persecucións e aldraxes dos elementos que se chamaban patriotas e vencedores da témera Loita Civil.
Dende rapaz exerceu a arte da carpintaría e ebanistería, logo emigrou o Brasil, onde traballou nas millores obras que naquel intre se facían no Rio Xaneiro –os ministerios”.
O 20 de marzo de 1976, dende Madrid, o meu primo segundo Remixio Solla Fernández (nado en Fondós), oficial do Ministerio de Traballo, remítelle unha carta a Rodríguez Fraiz na que, enxalzando a figura de Ventín, rógalle que inclúa a súa biografía no libro que estaba preparando. O cura de Campañó transcribe un fragmento da misiva: “De volta do Brasil, Luciano García Ventín montou un taller de carpinteiro en Fondós que sirveu dende 1922 ao 1952 como escola de moitos rapaces, hoxe bos carpinteiros polo mundo. Foi este un home que (deixando a parte os seus critereos politicos que non foron tan malos como algúns pretenden que foron) marcou era na comarca como un dos bos mestres carpinteiros e artesáns e tamén polas súas agudezas e rarezas feitas...”.
Luciano García Ventín era coñecido pola súa prodixiosa inventiva, sendo artífice dun innúmero de enxeños que, de feliz aplicación práctica, fixeron máis doada a vida dos seus veciños: “Foi o primeiro en ter coche en toda a parroquia. Mercoullo en Madrid a un ministro, sobre o ano 1928. Tratábase dun Panhard Levassor, matrícula 76 de Madrid [ano 1907], con dous depósitos, un de 5 litros e outro de 50. Era de cadeas, acendía cunha manivela, tiña a carrozaría de madeira, tipo camioneta, cunhas ventás sen cristais, tapadas con lonas. As luces eran de carburo e as rodas de radios de madeira.
A chegada foi un acontecemento na parroquia. A xente botábase aos camiños para ver como se movía, parecía a locomotora dun tren de vapor pola lentitude, polo fume e polo ruído que facía. Chegou á feira da Arrotea subindo polo Meixoeiro arriba, coa axuda de homes e mulleres. Cando quedou inservible, o motor aproveitouse para facer unha serra, e máis tarde para unha malladoira, a primeira que houbo na parroquia.” (Baliñas, C. (coord.): O val de Quireza, 2015).
Na Península, o 18 de xullo de 1936, o exército da dereita fascista levántase en armas contra o Goberno da República, quebrantando a vontade maioritaría do pobo.
As novas da sublevación fascista galgan o monte do Seixo a través das ondas hertzianas. Inxustamente inhabilitado, o alcalde Antonio Sueiro Cadavide sitúase á marxe dos acontecementos.
O domingo día 19, en Fondós, Luciano García Ventín, tenente de alcalde en funcións de alcalde, mantén un encontro co secretario municipal Francisco Varela Garrido. Por residir arredado de Cerdedo, o alcalde accidental encárgalle a Pancho Varela o control da orde pública no municipio.
Ás cinco da tarde do mesmo día, dende o Goberno Civil de Pontevedra envíaselles un telegrama aos distintos concellos da provincia, ordenando a recolla de armas e municións e a adopción das medidas oportunas en prol do mantemento da orde constitucional. Sospéitase que o comunicado non chegou a Cerdedo (non había telégrafo), pois, ao día seguinte, día 20 luns, de mañá, o secretario Pancho Varela desprázase á capital para obter información de primeira man: “Ás once e media da mañá declárase a folga xeral e comezan a chegar á capital xentes das aldeas e concellos veciños con escopetas e armamamento de pouca calidade; moitos levan panos vermellos e gritan ‘U.H.P.’” (Álvarez, X.: Pontevedra nos anos do medo, 2013).
Francisco Varela Garrido entrevístase no palacio da Deputación (Goberno Civil) co gobernador Gonzalo Acosta (ou con Alexandre Bóveda) e, de resultas, é nomeado delegado gobernativo en Cerdedo. Pancho Varela torna lixeiro á aldea e, contra as tres da tarde, coa colaboración do mestre Francisco Varela Buela, organiza a resistencia. Mais será en balde.
O golpe de Estado fracasa, porén, a teimosía dos fascistas conduce España a unha guerra longa, crúa e sanguenta. Membros de Falanxe, dos paramilitares da Guardia Cívica (ao mando de Lis Quibén) e da Garda Civil toman parte nos episodios de represión vividos en Cerdedo. A dereita magnificou a oposición dos republicanos cerdedeses que, sexa como for, amparábase na lexitimidade.
O alcalde accidental Luciano García Ventín (PSOE), malia non se involucrar directamente nas accións do 20 de xullo do 36 (publicación e pregoa do bando; requisa de armas, radios e vehículos), acudiu ao Concello, secundando un comité de emerxencia, formado, entre outros, por Francisco Varela Garrido (IR), Francisco Varela Buela (PSOE), Xosé Torres Paz (PSOE), Ánxel Bugallo Camiña (IR), Teófilo Otero Valiñas, Sabino Bugallo Valiñas (IR), Secundino Bugallo Iglesias (IR), Casimiro Cortizo (IR) e Manuel Gamallo Bugallo (IR).
Polo cariz que tomaron os acontecementos, o alcalde Ventín viuse na obriga de fuxir. Perseguido sen acougo polos falanxistas, sobreviviu agochado nas coveiras do monte. A semellanza do seu correlixionario Martiño Ferreiro e outros sinalados veciños de Quireza, o derradeiro alcalde republicano de Cerdedo escolleu o abrigadoiro da Pena da Moura para se gorecer.
Finalmente, Ventín foi detido pola Garda Civil de Cerdedo o 4 de febreiro de 1937 e trasladado á prisión de Pontevedra o 12. Luciano García Ventín negará que estivese presente na casa do concello o día 20, e si o 21. Foi xulgado en consello de guerra e condenado á cadea onde pasou varios meses (padecerá reclusión na illa de San Simón, sendo vítima de extorsión). Luciano era tío de Ramiro Lois Ventín, “paseado” en Zamora en novembro de 1936 (léase: “Os sucesos de Nueva Puebla: A matanza dos cinco Ventín, Faro de Vigo (6 e 8-12-2020)).
Francisco Varela Garrido e Francisco Varela Buela, líderes da resistencia, son detidos, procesados, xulgados e condenados (1937). Pancho, a pena de morte; don Paco, á perpetua. O tribunal que os sentenciou só tivo en conta o testemuño tendencioso dos representantes da dereita cerdedesa (“gente de orden”).
En marzo de 1943, a Garda Civil rexistra a casa de García Ventín en Fondós: “La Benemérita ... encontró dos pistolas, una inútil, para cuyo uso carecía de licencia y guía. También se le hallaron libros de actas de la Sociedad ‘La Alianza de Cerdedo’” (El Pueblo Gallego, 27-3-1943). O rexistro conclúe, de novo, coa súa detención.
Tras o golpe de Estado do ano 36, Ventín foi incluído na lista negra dos fascistas; perseguido; detido; incriminado polos seus adversarios políticos; xulgado en consello de guerra; condenado a prisión nun xuízo fraudulento; obxecto de extorsión e vexames; padeceu liberdade vixiada e, así mesmo, foi vítima de acoso e infamias.
Luciano García Ventín faleceu en Quireza no ano 1964.
Non esquecemos.
Foto
O Campo das Laudas, na actualidade.
Foto
Panhard Levassor
0 Comments

Galeusca: A periferia contra o páramo

17/9/2023

0 Comments

 

Centenario da trilateral: Galiza, Euscadi e Cataluña

Foto
Cúmprense 100 anos da xuntanza de Barcelona na que se asinou un acordo entre as forzas das tres nacións para facer valer os seus países fronte ao centralismo e a uniformación. Un pacto solidario que hoxe está outra vez de actualidade diante dos debates que se están a dar neste momento no Estado.

Desde a Asociación Cultural “Vagalumes” e Vía Galega imos celebrar un acto para lembrar este feito o vindeiro venres 22 ás 20:00 h. no Mome (A Estrada). Para coñecer a historia desta relación de irmandade temos a sorte de contar co máximo especialista nesta alianza trinacional, o profesor Xosé Estévez, que presentará o seu libro “GALEUSCA, la periferia contra el páramo”.

O movemento Galeuzca, integrado polas tres nacións periféricas do Estado español, partiu da perentoria necesidade de articular un bloque trinacional unitario e solidario,  fronte ao tradicional e férreo centralismo do Estado.

Pode definirse como a procura constante, concretada en pactos ciclicamente selados, dun acordo vasco-galaico-catalán para conseguir cotas crecentes de autogoberno, que transitaban desde a autonomía integral para uns, pasaban polo federalismo e/o confederalismo para outros, incidían na soberanía ansiada e finiquitaban na independencia para algúns.

Ata 1923 as relacións reducíronse a contactos esporádicos, puntuais e bilaterais entre rexionalistas e/ou nacionalistas cataláns e galegos ou cataláns e vascos, con momentos álxidos en 1905, 1907 e 1917-18.

Na Estrada, precisamente, deuse un deses primeiros encontros cunha carga política evidente con motivo das eleccións xerais na que se presentaba unha candidatura da Irmandade da Fala con Antón Losada Diéguez. 

No mitin do 7 de febreiro de 1918, na Estrada interviron membros da Lliga de Cambó, como é o caso de Pedro Rahola e Ferrer y Vidal. Como veremos, para estes dous tiñan reservada a acusación de subordinar os intereses galegos aos de Cataluña. Cando Carlos Pardo das Irmandades da Estrada presentou en galego os intervenientes, comezaron a asubiarlle e berrarlle “carlitos en castellano”. Interveu o catalán Ferrer y Vidal dicindo: “Falo castelán porque non son galego, se fose galego, en galego vos falaría”. Xesús R. Culebras, das Irmandades, di na súa intervención: “Estráñame que haxa miserábeis que censuren o emprego do idioma que falaron os nosos avós e que herdamos dos nosos pais”. Na súa intervención, di Porteiro: “Os rexionalistas non odiamos o castelán, non; temos amor á terra galega e aborrecemento para quen a aldraxa. Falo en galego porque nacín na Galiza, en Lugo, e estou na Estrada que pertence a Pontevedra, provincia de Galiza e antes hoxe xa non, provincia de Riestra”.

Desde a Asociación Cultural “Vagalumes” e Vía Galega convidamos a veciñanza a asistir a este acto para saber máis da nosa historia e das posibilidades dun futuro mellor para a nosa Terra.

0 Comments

No lar do arquitecto Pedro de Monteagudo

28/8/2023

0 Comments

 

Nado na parroquia cerdedesa de Castro, Pedro de Monteagudo Piñeiro é figura cimeira da arquitectura barroca do século XVII

Calros Solla
Foto
Membros do colectivo Capitán Gosende en cas de Pedro de Monteagudo.
O mestre de obras Pedro de Monteagudo Piñeiro naceu no quinteiro da Caramoniña, lugar da Aldea de Riba, aldea de Castro do Medio, parroquia de Castro (Cerdedo). Consonte os apuntamentos biográficos ofrecidos por A. Rodríguez Fraiz e Mª A. Tilve Jar, o avantaxado arquitecto veu ao mundo cara ao ano 1633 e faleceu cara ao ano 1700.

Pedro de Monteagudo Piñeiro era fillo do mestre canteiro Pedro de Monteagudo Castro e de Dominga Piñeiro Taboada, veciños do devandito rueiro da Caramoniña; e irmán dos tamén mestres canteiros Benito e Domingos de Monteagudo Piñeiro.
Pedro de Monteagudo Piñeiro casou con Estefanía Feixoo Araúxo, outorgándolle continuidade a unha nutrida saga de construtores, entre os que salientamos a tres dos seus fillos: Pedro, Antonio e Francisco de Monteagudo Feixoo, todos eles afamados mestres de obras nados na aba fértil de Castrodiz. Por alusións, Pedro de Monteagudo Feixoo, o primoxénito, encargaríase en 1697 do proxecto de restauración da ponte do Burgo, en Pontevedra; e, ao ano seguinte, da construción da ponte dos Madeiros ou de Valoutas, sobre o río Lérez, no limiar de Cerdedo.
O cerdedés Pedro de Monteagudo Piñeiro é unha das figuras cumiais da arquitectura barroca do século XVII. Da súa inspiración xurdiron, por exemplo, a igrexa mosteiral de Santa María de Sobrado dos Monxes, a portada da igrexa mosteiral de San Xoán de Poio, a capela da Conceución do pazo de Teáns (Salvaterra)...
Iniciouse na profesión da man do seu pai, participando na reconstrución da igrexa mosteiral de Oseira. Hai quen postula que os Monteagudo foron os artífices da portentosa bóveda plana que sostén o coro.
Entre 1674 e 1679 ocupouse na construción da fachada da igrexa mosteiral de Sobrado dos Monxes (portada e torres). Pedro de Monteagudo labra a súa sinatura no frontón cortado da igrexa. Ninguén dende o Mestre Mateo (séc. XII) fixera ostentación de autoría. En 1674, na mesma igrexa de Sobrado, conclúe a capela da Nosa Señora do Rosario, a súa obra mestra. Dende 1677 e até a súa morte afanouse na edificación dos máis elementos do novo templo de Sobrado.
Entre 1682 e 1685, executando os seus deseños, encargouse da construción da cúpula e lanterna da igrexa mosteiral de San Salvador de Celanova.
Dende 1685 dirixirá en Pontevedra –sobre planos alleos– as obras de construción do colexio dos xesuítas (actual Edificio Sarmiento do museo provincial); e dende 1691 até o seu falecemento, a igrexa de San Bartolomeu, anexa ao colexio.
Tamén en 1691 –seguindo trazas impostas– contratóuselle a feitura da fachada da igrexa mosteiral de San Xoán de Poio. O mestre Monteagudo modificou ao seu antollo o proxecto –engrandecéndoo, mais tamén, dilatándoo e encarecéndoo–, polo que, dende 1695, preiteou cos frades bieitos; débedas que, tras o seu pasamento, os seus herdeiros víronse na obriga de satisfacer.
En 2012, co gallo da IV Feira de Artesanía e Etnografía do Incio, fun convidado a ler o pregón. Aproveitando a conxuntura, gabei a habelencia dos canteiros de Montes e, entre eles, a figura do inmorredoiro Pedro de Monteagudo, selleiro personaxe tocado xaora pola lenda:


Pedro de Monteagudo, que detentou o título de Mestre Mor de todas as Obras, Castelos, Fortalezas e Portos Marítimos do Reino da Galiza, desenvolveu a enxeñaría barroca até cotas insuperábeis de perfección e expresividade. O seu alcume, “o Home”, veu motivado pola grande admiración que lle profesaron os seus coetáneos.
Contan que Pedro de Monteagudo tivo por servente ou conselleiro un corvo falador e falangueiro. O paxaro, ao que lle tallaran o pingallón para mellor expresarse, era sabido en pesos e medidas.
O mestre Monteagudo non só escoitaba o corvo á hora de dimensionar unha obra, senón tamén cando tocaba calcular os orzamentos. Hai quen asegura que o corvo era tan dado a pechar acordos como propenso ás baixas temerarias. Isto xustificaría as moitas desavinzas entre o inspirado contratista e os seus mirrados contratadores, unha constante na súa vida.
É costume de canteiros cumpridores pórlle o ramo á obra, é dicir, coroar a edificación cunha póla de loureiro, celebrando o triunfo sobre as forzas gravitacionais. Encaixada a doela mestra, asentada a derradeira sobrepena, lixeiro o corvo pousaba o voo no verdecente ramallo e grallaba oufano: “Fíxome Monteaghudo! Fíxome Monteaghudo!”.
Fose ou non certa a existencia do extraordinario corvo aparellador, para os de Cerdedo énos aínda máis abismante que Monteagudo levase a termo as súas perdurábeis edificacións sen casemente ler e escribir, estampando sempre na requisitoria contractual o seu visto e prace cunha humilde cruz “X”.
Con gozo, recibín de Sobrado dos Monxes a noticia da existencia da sinatura do egrexio mestre Monteagudo na portada da igrexa do mosteiro, escribida en pedra sobre o fornelo da Virxe da Asunción: Monteagudo me hiço. 1676. Velaquí, o grallar do corvo (léase en As pedras da tribo, 2014).


O pasado 11 de agosto, acompañados polo correspondente do colectivo Capitán Gosende na parroquia de Castro, visitamos a casa natal do eximio arquitecto, no rueiro da Caramoniña (Castro do Medio). Na actualidade, dito inmóbel é unha vivenda tradicional dividida en dúas seccións. A sección oeste está reformada e en perfecto estado de habitabilidade mentres que a sección leste –a nº 44–, malia permanecer en pé, deveu inhabitábel. Ambas seccións están (ou estiveron) comunicadas a través de dúas portas medianeiras –hogano, tapiadas–. Dedúcese doadamente que no século XVII, o lar dos Monteagudo abranguía a sección oeste (a habitada) e mais a sección leste (a arruinada): uns 154 m2 de superficie. A aba leste (a cociña do forno) foi en tempos unha dependencia da aba oeste, a vivenda principal. Así e todo, non se enganen, o seu feitío e volume dista moitísimo da magnificencia, altura e solidez das obras de Monteagudo; tal como se di: En casa de ferreiro, coitelo de pau.
As xestións do noso amábel correspondente permitíronnos acceder ao interior da sección leste (X: 547.004; Y: 4.712.065), comprobando que fora obxecto dunha primorosa limpeza e acondicionamento. Este oportuno labor facilitounos estudar a vontade as características da edificación.
A sección leste do inmóbel ergue paredes de cachotaría granítica duns 65 cm de grosor, con cuberta a dúas augas (hoxe, inexistente). Para o concerto de portas e ventás destináronse boas pezas de perpiaño. A planta do edificio axústase á forma cadrada (5’45 m x 5’23 m; superficie interior: 28’5 m2). A altura máxima das paredes interiores –até o bico do pinche– é de 5 m; a altura mínima acada os 3’60 m. O chan empedrouse parcialmente con lousas irregulares. A superficie lousada, ocupada pola lareira e o forno, é duns 16’7 m2. Este espazo situábase baixo o faiado ou o canizo. O centro do lastrado está ocupado por unha moa de cabaceiro (canastro de vergas) duns 140 cm de diámetro, habelencioso exemplo de reutilización de materiais. Para conseguir o seu encadramento, a moa foi recortada lateralmente. En orixe, o cabaceiro armaba uns 20 fumeiros, conservando aínda a metade dos furos. A superficie terreña, destinada a cortellos, ocupa o fondo norte da estancia e esténdese (leste-oeste) todo ao longo do piso (5’45 m x 1’53 m; superficie: 8’3 m2). Este espazo situábase baixo o sobrado, estancia que foi de pequenas dimensións. Consérvase a trabe sustentadora.
A porta principal, pola que accedemos, ábrese na parede sur, e mide 187 cm de alto e 90 cm de ancho. Por fóra, a parede sur precédese de alboio. Xa no interior, apegado á parede sur da construción, á esquerda da porta, dispúxose un banco corrido de pedra (185 cm de longo x 45 cm de ancho) sobre dous peciños. Situouse o banco por detrás da lareira (193 cm x 90 cm) e por diante da parrumeira. Embutida na parrumeira bocexa unha lacena porteleira de dous andeis. Por debaixo do sentadoiro encaixouse unha pía, empregada como borralleira. A lareira carecía de cambota e cheminea, e pola dereita pechábase lateralmente cun tabique de madeira, cuxas táboas ensamblaban na rañura dun perpiaño soarego.
Na parede oeste da construción abríanse outras dúas portas, medianeiras e comunicantes coa sección oeste: unha ao nivel do chan, outra ao nivel do sobrado. Como dixen, ambos os dous vans foron tabicados con ladrillo. Apegada a esta parede interior e a escasos centímetros da porta de entrada, ascende un patamal de pedra de sete pasos de escaleira: o primeiro, relanzado. O tramo de escaleira ten 95 cm de ancho e acada unha altura de 147 cm. O patamal semioclúe a porta inferior e acada o nivel da porta superior (dimensións do van: 182 cm de alto x 75 cm de ancho).
Na esquina sueste da construción situouse o forno, á esquerda da lareira e do sentadoiro. A súa estrutura acada os 2’30 m de altura. O cuadrante frontal atinxe os 176 cm. A peche de bóveda érguese a unha altura de 95 cm. O diámetro da pedra forneira é de 110 cm. A porta do forno loce padieira en arco; amais: tornalume, beirado-pousadoiro e fornalleira.
A parede leste proveuse dunha lacena, aconchegada ao forno, e dunha ventaíña de van abucinado. Antepeito plano (43 cm de fondo). Dimensións exteriores do van: 47 cm de alto x 36 cm de ancho.
Na parede norte regaña un tragaluz para alumar e airear os cortellos. Un tabique de madeira dividía a peza en dous cubís terreiros; un tabique frontal afastaba a porqueira do lousado. O cortello da esquerda dotouse dunha pía de pedra. A maseira encáixase baixo o patamal, alicerzándoa, e, pasante, antecedía o taboado frontal, permitindo verter as lavaduras dende a cociña. Por riba dos cortellos, a nivel do sobrado, ábrese unha ventá e embútese unha lacena de dous andeis.
Hoxe, no lar dos Monteagudo chove coma fóra.
O berce humildoso da Caramoniña acolleu o privilexiado enxeño dos Monteagudo, canteiros facedores de prodixios. Moito se gababa o chorado Manuel Monteagudo da súa ascendencia. Manuel Monteagudo, cronista da parroquia de Castro falecido en 2018, explicoume que os coevos do arquitecto enxalzaban a súa mestría, razoando que o apelido significaba “de mente aghudo”. Hoxe, na aldea natal de Pedro de Monteagudo apenas se garda memoria de tan eminente veciño, mais, non desfalezamos, pois alí onde ameace o esquecemento haberá grallar o corvo con insistencia: “Fíxome Monteaghudo, fíxome Monteaghudo!!”.



Non hai canteiros no mundo
coma os canteiros de Montes;
eles beben do bo viño
e o patrón, auga das fontes.
Foto
Lareira, forno e lacenas.
Foto
Exterior da casa natal de Pedro de Monteagudo.
Foto
Moa de cabaceiro reutilizada no lastrado da cociña.
Foto
Patamal, pía e cortellos.
Foto
Igrexa mosteiral de Sobrado dos Monxes.
Foto
Igrexa mosteiral de Sobrado dos Monxes.
0 Comments

Homenaxe ás vítimas da represión franquista na Ponte do Barco 2023

25/8/2023

0 Comments

 
Foto
Foto
Foto
Dionisio Pereira
Antes que nada, quero darlle os meus parabéns ás persoas e colectivos que nos últimos anos mantiveron esta convocatoria en lembranza do asasinato de Francisco Arca e Secundino Bugallo, afiliados á “Sociedad de Agricultores y Obreros “El Trabajo” de Figueiroa-Cerdedo, federada na CNT galaica, cometido neste mesmo lugar polos falanxistas cerdedenses e pontevedreses hai 87 anos.
Como naceu esta iniciativa na Ponte do Barco vai xa para 17 anos?. Pois a idea parteu de Rogelio Arca Rivas, fillo de Francisco Arca, ao que coñecimos hai xa moito tempo e visitamos unha chea de veces na súa casa de Figueiroa, que era ben distinguida por ter unha placa coa bandeira republicana dedicada ao 14 de Abril de 1931.
Rogelio, a carón doutros veciños da parroquia de San Martiño de Figueiroa, fixo a guerra incorporado ao Ejército Popular da República na “Columna del Rosal” logo reconvertida na 39 Brigada Mixta de maioría confederal, coa que percorreu diversas frontes de guerra, tal que Madrid, Guadalajara ou Aragón, sempre acompañado por unha vella Kodak, coa que fixo moitas fotografías. Algunhas delas, puidéronse salvar e logo foron publicadas no libro “Album de Guerra. Canteiros da Terra de Montes no Exército Popular da República” onde se recollen parte das súas memorias que, no seu conxunto, aínda están inéditas.
Pois ben, foi Rogelio quen nos trouxo ao comezo do século XXI a este lugar da Ponte do Barco, sinalounos o sitio exacto onde se recolleron os corpos e animounos a colocar un pequeno monumento na memoria das vítimas. E así o fixo a finada Asociación “Verbo Xido” no ano 2006, contando sempre coa presenza de Rogelio ata que faleceu correndo 2010.
Dende aquela, esta placa padeceu en tres ocasións os ataques fascistas, comezando polo mesmo día da inauguración cando a caverna queimou o monte e tivemos que levar a cabo os actos no medio do fume e nun ambiente ameazador. Logo, rebentaron a placa nun par de ocasións e a que hoxe vedes débese ao pulo xeneroso da familia de Secundino Bugallo, que se fixo cargo dos gastos cando a devandita Asociación estaba xa no seu percurso final.
Non quero liarme de máis, pero deixádeme transmitirvos un exemplo da firmeza que Rogelio mantivo até o seu pasamento, firmeza que nin o paso polo campo de concentración da Plaza de Toros de Teruel, nin as periódicas visitas ao cuarteliño da Guardia Civil de Cerdedo, nin o ostracismo con que os fascistas locais pretenderon illalo do resto da veciñanza, puideron crebar; velaí: no ano 2007, con 94 anos cumpridos, foi a única persoa de Cerdedo que se ofreceu para testificar ao meu favor, no xuízo con que a familia do antigo alcalde falanxista Manuel Gutiérrez agasallou a este que vos fala entre os anos 2007 e 2009.
Tras os tres atentados, as reviravoltas do eido asociativo e o perpetuo desleixo institucional, este acto na Ponte do Barco certifica que aínda hai xente en Cerdedo que lembra todos os 13 de agosto canda Secundino e Francisco, aos como mínimo 201 represaliad@s no territorio do antigo concello, entre asasinados, mortos na Guerra Civil loitando no Ejército Popular da República e perseguid@s de mil maneiras polos franquistas.
Pero esta placa da Ponte do Barco é moito máis que un lugar de morte: é un lugar de memoria d@s vencid@s que non derrotad@s, e como tal sempre leva de seu un imperativo de xustiza que repare o crime cometido e castigue, tan sequera deslexitimándoos e presentándoos á sociedade como o que son, aos verdugos e aos seus herdeiros políticos. Para iso, xa o sabedes, compre que remate de vez a impunidade dos franquistas e se derrogue de inmediato esa vergoñenta “lei de punto final” que é a Lei de Amnistía do ano 1977.
En definitiva, eiquí e agora, o pulo xusticeiro de lembrar as vítimas de onte, ten o fondo significado de forxar fronte un mundo de insoportable desigualdade a propia resistencia de hoxe e propiciar a nosa esperanza no porvir.

* Intervención de Dionisio Pereira na homenaxe
Foto
0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Septiembre 2023
    Agosto 2023
    Julio 2023
    Mayo 2023
    Abril 2023
    Febrero 2023
    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.