Reunidas en Santiago de Compostela as asociacións culturais fundadoras da Federación Galiza Cultura, no 18 de Febreiro de 2017, coa presenza de representacións da Asociación Socio-Pedagóxica Galega e da Mesa pola Normalización Lingüística, acordaron por unanimidade conceder a FRANCISCO RODRÍGUEZ o PREMIO NACIONAL GALIZA CULTURA, que inaugura este escritor e investigador.

A entrega terá lugar o sábado, 22 de Abril, en Ferrol, a súa cidade natal e onde mora desde hai anos.

Agrupación Cultural Alexandre Bóveda (A Coruña) Asociación Cultural Maio Longo (Pontevedra) Asociación Cultural Vagalumes (A Estrada) Sociedade Cultural Medulio (Ferrol). Asociación Cultural A Pomba do Arco (Foz) Agrupación Cultural Francisco Lanza (Ribadeo). Asociación Cultural Auriense (Ourense) Asociación Cultural O Castro (Vigo). Asociación Cultural e Musical Solfa (Compostela) Asociación Cultural Altofalante (Ribeira) Agrupación Cultural O Galo (Compostela) Universidade Popular de Corcubión

Asociación Veciñal Agra do Orzán (A Coruña) Asociación Cultural Alba de Gloria (Soutomaior) Asociación Cultural Almuinha (Marín) Asociación Cultural Arrincadeira (Riotorto) Asociación Veciñal Atochas-Montealto (A Coruña) Agrupación Cultural Avantar (O Carballiño) Asociación Cultural Barbantia (Boiro). Asociación Cultural A Cabana (Moraña). Frente Cultural Canlear (Mos). Asociación Cultural e Veciñal Os Carrilanos (Castrelo de Val). Asociación Veciñal Os Castros (A Coruña) Asociación Sociocultural Cedofeita (Pontevedra) Sociedade Cultural e Desportiva do Condado (Salvaterra de Miño). Asociación Cultural Correlingua (Compostela). Fato Cultural Daniel Castelao (Pasaia, Euskal Herria) Asociación Cultural A Devesa (Noia). Asociación Cultural Eira Vella (Betanzos). Asociación Cultural LugoPatrimonio (Lugo) Asociación Cultural Lumieira (Carballo). Colectivo Cultural Ollomao (Barreiros). Colectivo Pensamento e Sementeira (Viveiro) Sociedade Cultural e Deportiva de Raxó (Poio) Asociación Cultural Rosalía de Castro (Barakaldo, Euskal Herria). Asociación de Mulleres Galegas no Exterior Rosalía de Castro (Madrid, España). Asociación Cultural Roxín Roxal (Paderne) Asociación Cultural As Sobreiras do Ulla (Touro) Asociación Cultural Os Tres Pés (Trabada) Associacom Cultural Xebra! (Narón). Asociación Cultural Xermolos (Guitiriz).Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG). Asociación Socio-Pedagóxica Galega (AS-PG) Confederación Intersindical Galega-Ensino (CIG-Ensino). Fundación Rosalía de Castro Fundación Galiza Sempre A Mesa pola Normalización Lingüística

(Serantes-Ferrol, 1945) estuda na Universidade Complutense Historia e Filosofía e Letras, l¡cenciándose en dúas ramas, Historia e Filoloxía Románica, en 1967 e tendo merecido o aprezo e a alta consideración académica de profesores como Dámaso Alonso, Pilar Vázquez Cuesta ou Rafael Lapesa. Gaña a agregaduría de ensino medio de Lingua e Literatura Española en 1968, con destinos en Albacete (1969-1971) e Ourense (1971-1973), onde sofre expediente político pola súa adhesión ás loitas dos profesores non numerarios. Obtén a cátedra en 1973, con destinos en Cangas do Morrazo, Carballo, A Estrada e Canido (Ferrol). No curso 75-76 é desterrado a Puerto Real (Cádiz). Sofre en varias ocasións cárcere por motivos políticos, non sendo a menor a padecida en pleno rexime actual (1989), con evidente intención de dobregar nel o nacionalismo galego.
Ingresa na Unión do Povo Galego en 1971 (partido de que foi secretario xeral entre 1981 e 1983 e entre 2005 e 2012) e é cofundador do actual Bloque Nacionalista Galego (1982), así como da Unión de Traballadores do Ensino da Galiza (1974), integrado na actual Confederación Intersindical Galega. Entre 1993 e 1996 foi deputado, polo Bloque Nacionalista Galego, no Parlamento Galego. Desde ese ano e até 2008, no Congreso dos Deputados, onde exerceu de portavoz desta organización e gañou xusta sona entre deputadas e deputados doutros grupos polo bon facer, rigor e entrega no seu traballo político e na presentación e defensa de múltiplas iniciativas relativas á Galiza, con criterio proprio sempre, asemade, en temas da política estatal e internacional. Especial preocupación do seu labor foi a referida a bibliotecas, arquivos, monumentos ou fitos da nosa historia, como a Muralla de Lugo, os castelos do noso territorio ou o cuidado da nosa riqueza e variedade paisaxística e ambiental.
Hai varios aspectos principais que queremos salientar do seu traballo, da súa traxectoria. En primeiro lugar, a súa vontade irrenunciábel de retornar ao seu país, consagrándose de cheo a dotalo de organizacións proprias, no político, no sindical, no cultural, no pedagóxico e no xornalístico. En segundo lugar, sempre dispuxo o seu traballo ao servizo do colectivo, na ansia
por fortalecer e dar continuidade no tempo a iniciativas culturais que contribuísen ao coñecemento de nós, a unha información autocentrada, á divulgación de feitos e personalidades fundamentais da nosa historia, literatura, arte... Foi animador de grupos de teatro en todos os centros de ensino que coñeceron a súa docencia, con representación de obras de Marinhas del Valle e Manuel María, por exemplo. Tal vocación tamén se fixo presente nas asociacións culturais en que colaborou, como a Auriense, de Ourense ou, na actualidade, Medulio, de Ferrol, con dramatizacións de textos e obras de Rosalía de Castro, Curros, Blanco Amor, Celso Emilio Ferreiro ou Manuel María. Á súa iniciativa se debe a musicación e interpretación de poemas rosalianos por parte de Tempo Catro, grupo formado por profesores do Conservatorio de Ferrol e a cantante Begoña Lorenzo, con disco editado pola AS-PG en 2013, ano en que se celebraron os 150 de publicación de Cantares gallegos. Cinéfilo de toda a vida, publicou, sob o pseudónimo Carlos Serantes, moitas críticas de filmes no semanario A Nosa Terra.
É, de certo, o seu un labor sociocultural por excelencia, fóra e lonxe de toda promoción persoal, sempre na procura dunha socialización dos saberes e das focaxes modernas na literatura, na análise política, na información sobre a actualidade ou na investigación de figuras centrais da nosa contemporaneidade. Tal vocación traduciuse en centos e centos de actos culturais portoda a nación, sen acepción de persoas, lugares ou ambientes, sen desdeñar, aliás, unha acción específica dirixida ao mundo do ensino en todos os seus níveis. Non é mérito menor ter sido o primeiro en disertar sobre nocións relativas á lingua galega (a normalización, por exemplo, ou o conflito lingüístico), asentadas noutras áreas nacionais ou xeográficas e que se fixeron despois de uso común e xeral. A utilización, hoxe mesmo, de certas ideas de recambio referidas a Rosalía de Castro, nunha orientación de a definir conforme reclama a súa obra, están definidas e documentadas pola súa investigación e divulgación desde hai máis de trinta anos. É figura de referencia para investigadores ou escritores como Kathleen N. March, Rafael Ninyoles, Aureli Argemí ou Catherine Davies. Foi galardoado en 1993 co premio á personalidade internacional outorgado polo CIEMEN catalán.
Capítulo á parte merece a súa pioneira dedicación á sociolingüística da lingua galega, con obras fundamentais como ConíHto Hngüístico e ¡deoloxía na Galiza, de 1976, que acada sucesivas edicións con significativas engádegas, até a 5ª, publicada en 2016, obra que acompaña outros moitos estudos sobre a filosofía lingüística da Constitución española, a caracterización do conflito lingüístico galego, as limitacións e sevicias da política autonómica ou as consecuencias a imposición normativa. Dedicación que se correspondeu co efectivo uso da lingua galega no labor docente como lingua vehicular, na demostración práctica da súa validade e necesidade neste ámbito.
É o autor da primeira tese de doutoramento sobre Rosalía de Castro defendida na Universidade Galega (Xaneiro de 1988). Presidido o tribunal que a xulgou por Ricardo Carvalho Calero (foi o derradeiro acto académico do insigne intelectual), os membros do mesmo coincidiron en sinalar como marcaba un antes e un despois nos estudos sobre a escritora. Publicada pola AS-PG naquel mesmo ano (Análise sociolóxica da obra de Rosalía de Castro, que mereceu no ano seguinte o premio da crítica galega ao ensaio), é o ponto de chegada dunha continuada investigación sobre a autora fundacional da literatura galega, nun afán por situala na súa verdadeira función, ideoloxía e estética, e é, asemade, un ponto de partida para futuras análises e investigacións que dela se alimentaron. Vinte e tres anos despois, en 2011, no mesmo selo editor, Rosalía de Castro, estranxeira na súa patria. A persoa e a obra de onte a hoxe, monumental obra de máis de setecentas páxinas, en que actualiza e incorpora novas descobertas para o coñecemento cabal de personalidade e produción literaria tan relevantes como as que definen a autora maior da literatura galega. Mais o seu labor científico e divulgador coñece outros moitos fitos significativos: sobre Curros Enríquez, Cabanillas, Castelao, Ramón Vilar Ponte, Eduardo Blanco Amor, as Irmandades da Fala, Concepción Arenal, Pardo Bazán, Valle Inclán..., con publicacións en libro, actas de congresos, xornadas pedagóxicas, prensa, revistas especializadas ou historias da literatura, sendo de destacar os centos de artigos —de opinión, investigación e divulgación-publicados en xornais e medios dixitais.
A súa traxectoria bibliográfica e publicística é solidaria, en fin, dun continuado e perseverante traballo de socialización cultural para todo tipo de públicos, sempre presto á colaboración coas asociacións culturais do país ao longo de todas estas décadas. Francisco Rodríguez representa, pois, o mellor da entrega paciente e persistente, sen desfalecementos e concesións á vaidade ou á promoción persoal, a unha necesidade vital para a Galiza do presente, para as galegas e os galegos de hoxe e do futuro: a necesidade de valorarmos o proprio, de responsabilizarnos dos nosos destinos, de coñecermos o noso pasado tan desfigurado ou oculto.
Na intelixencia de que a cultura non é un apósito ornamental ou prescindíbel, senón un alimento fundamental para sermos humanos plenos e para recoñecérmonos como galegas e galegos coa debida dignidade, Galiza Cultura hónrase en recoñecer na súa persoa non só un inxente traballo realizado senón un exemplo de honestidade intelectual, rigor científico e entrega a unha causa colectiva, nacional, que define igualmente o labor que caracteriza as asociacións culturais que nel e na súa obra nos identificamos.

Diante do baile de comenencias e de presións que está a facer ENCE coa instalación de unha planta de biomasa forestal de 40MW (hoxe que en Pontevedra, mañá que non, pasado volta que si… ) e diante da propaganda coa que quere vender a súa instalación (73 millóns de euros, un feixe de postos de traballo…), a Alianza Rural Galega quer manifestar publicamente:

1. Unha central de tal potencia non se pode manter só con biomasa forestal residual, senón que vai precisar de cultivos enerxéticos, nomeadamente eucaliptos, para cortalos en quendas de 5/8 anos. A Universidade de Vigo ten calculado que para obter 50MW de electricidade con biomasa precisaríanse anualmente medio millón de toneladas de madeira, o que en superficie equivale a entre 7.000 e 10.000 hectáreas de cortas. Os cultivos enerxéticos, nomeadamente con plantacións de eucaliptos, perpetúan un modelo de explotación colonial, no que o medio ambiente, o territorio e as persoas que viven nel son secundarios. O único que importa é producir o maior volume de recurso no menor tempo posíbel, á marxe da realidade ambiental e social, xa que aliás de degradar o medio e favorecer os lumes, só se poden manter grazas ao abandono das terras.
2. A presión de ENCE xa logrou que o Partido Popular, o seu principal valedor político, derrogara recentemente o decreto de aproveitamento da biomasa forestal aprobado polo bipartito en 2008. Este decreto vetaba as grandes plantas de biomasa, xa que as centrais non podían exceder de 10MW de potencia, ordenando e limitando o número de instalacións a 10 para non criar un “efecto chamada”. Derrogado este decreto, o lobby pasteiro-enerxético ten xa barra libre para instalar as incineradoras onde queira, como queira e cantas queiran (o neoliberalismo en estado puro).
3. Para que o negocio sexa completo, as empresas enerxéticas, con ENCE á fronte, precisan terras para as inzar de cultivos enerxéticos. E esta superficie está, fundamentalmente, nos montes veciñais en man común e nas terras agrarias que se están a abandonar como consecuencia do peche de centos de explotacións cada ano por mor da crise dos prezos dos produtos agrarios e gandeiros. De aí que o Partido Popular estea elaborando toda unha lexislación para roubarlle as terras a veciñanza comuneira e entregarllas de balde as empresas forestais. As ferramentas desta estratexia son a obriga de pagar as falsas e inxustas débedas dos consorcios e dos convenios, condonadas de ingresar nunha SOFOR (Sociedade de Fomento Forestal); ditar as comunidades de montes onde teñen que investir os seus ingresos, etc. Mais como o roubo das terras comunitarias, debido en boa parte a resistencia da veciñanza, vai lento, o que está a facer ENCE co sainete da localización da planta, e pedirlle aos seus amigos do PP que aceleren o proceso.

Para a Alianza Rural Galega fica claro que a binomio megaplantas de xeración-cultivos enerxéticos, depara un futuro para o rural galego dominado pola forestación, en réxime de monocultivo, tanto dos nosos montes como das terras agrarias, onde imperará o círculo vicioso de plantar-cortar-abandono-lumes–degradación. A multifuncionalidade e a sustentabilidade do monte e do territorio son elementos básicos para garantir o futuro dun mundo rural galego poboado e vivo e son inimigos do modelo que ENCE e o PP queren implantar na nosa terra.

Con motivo do centenario da morte de Eduardo Pondal, acontecida na Coruña o 8 de marzo de 1917, a AC Vagalumes celebrará un acto en recordación deste poeta fundamental na nosa historia literaria.   Consistirá nunha conferencia de Pilar García Negro sobre a figura do autor.  Terá lugar na Sala de exposicións de Abanca o venres 17 de marzo ás 19:30 h. 
Eduardo Pondal é un dos grandes poetas do Rexurdimento galego (xunto con Rosalía de Castro e Curros Enríquez).  Pondal estivo fondamente comprometido na defensa da nosa nación  e  da nosa lingua e participou en numerosas actividades de signo galeguista e democrático, como o Banquete de Conxo (1856), xuntanza de estudantes e artesáns, que simbolizou a unión da reivindicación de clase coa reivindicación nacional.  Eduardo Pondal creou na súa poesía un universo mítico onde os celtas simbolizan a dignidade que Galiza debe recuperar.  El sentiuse o bardo, o cantor do pobo que ten  a obriga de incitarnos a recuperar a forza e o orgullo de sermos quen somos e que nos quere espertar dun longo sono que debe rematar:  “desperta do teu sono / nazón de Breogán”.  
O nome de Pondal é moi coñecido  por ser o autor da letra do noso Himno. O texto encargoullo o músico Pascual Veiga, que  organizou na Coruña en 1890  un Certame Musical  para  premiar a  composición que,  sobre o texto de Pondal,  mellor expresase o “espírito galego”.  Finalmente, foi no Centro Galego da Habana onde o Himno se fixo “oficial” para todos os actos; interpretouse por primeira vez no Gran Teatro desta cidade o 20 de decembro de 1907, nunha velada para honrar a memoria de Pascual Veiga.  
A obra de Eduardo Pondal  foi menos comprendida que a de Rosalía e a de Curros,  quizais polo seu carácter fondamente renovador e pola riqueza en cultismos léxicos do seu rexistro literario; mais,  a actitude de rebeldía fronte á decadencia do noso país e á desaparición dos nosos sinais de identidade  sitúao  como poeta comprometido e é a cerna da súa produción.  
A obra de Pondal non está obsoleta, senón  que segue a manter a súa vixencia. Continúa pendente a “redención” do pobo galego e a recuperación da nosa autoestima colectiva. 
      En canto a Pilar García Negro,  é  sobradamente coñecida polo seu traballo político, intelectual e xornalístico. Actualmente é profesora na   UDC e autora de numerosas obras ensaísticas e de investigación.  
     Sobre a problemática do galego ten publicado  infinidade de artigos e varios libros  como O galego e as leis, a súa tese de doutoramento,  primeiro libro en que se aborda a cuestión crucial da lexislación lingüística e se demostra o desequilibrio legal entre español e galego; Sempre en galego,  Dereitos lingüísticos e control político, Da fala á lingua. Un proceso inacabado…  Ten intervido tamén en numerosos simposios e congresos sobre sociolingüística e linguas europeas non normalizadas. Foi  cofundadora do Comité español do Bureau Européen pour les langues moins répandues e delegada do mesmo, en Galiza, de 1985 a 1990; tamén  foi membro da equipa de redacción da "Declaración Universal de Direitos Lingüísticos" (Barcelona, 1996) e do Comité científico da mesma.
       Publicou edicións e estudos sobre moitos autores e autoras da nosa literatura, como Lamas Carvajal, Blanco Amor, Castelao, Manuel María, María Mariño, Carvalho Calero e un longo etc. No ano 2010, con O clamor da rebeldía. Rosalía de Castro: ensaio e feminismo gañou o Premio Vicente Risco de Ciencias Sociais. 
     Militante do movimento nacionalista desde 1975, foi deputada polo BNG no Parlamento Galego, de 1989 a 2003. Ensino, cultura, políticas para as mulleres, política lingüística... foron os seus temas de atención preferente. Á sua iniciativa débese a constitución, na Cámara galega, da "Comisión para a igualdade e para os dereitos das mulleres".
     Participa tamén moi activamente no mundo asociativo e colabora  con diversas institucións culturais e pedagóxicas: entre outros cargos, foi presidenta da Agrupación Cultural  "Alexandre Bóveda"; é colaboradora da Asociación Socio-Pedagóxica Galega, da Asociación de Escritores en Lingua Galega, da Mesa pola Normalización Lingüística;  presidenta da federación de asociacións culturais Galiza Cultura…
        Vén de ser recoñecida pola  AELG co premio Escritora na súa Terra, que recibirá en Lugo no próximo mes de xuño.                          

O Centro Etnográfico de Terra de Montes celebrou este sábado unha xornada de portas abertas para dar a coñecer a súa colección de pezas e o seu proxecto para poñer en valor o patrimonio de Terra de Montes.