Manuel Cabada Vázquez naceu en Sabucedo. Cando tiña nove anos deixou a aldea para ingresar no colexio dos xesuítas de Camposancos (A Guarda). Segundo el mesmo di “a morriña asolagoume coma un novo útero do que tiña que nacer de novo”. A paisaxe da infancia en contacto íntimo coa natureza deu paso a unha nova vida de formación intelectual e descubrimentos. Foi no colexio, segundo el mesmo nos conta, onde tivo por primeira vez consciencia da discriminación e da represión cara a lingua propia.
“Fixérame, por exemplo, sufrir no fondo da alma a ruptura que en min supuxo ter que abandonar, cando só tiña dez anos, a lingua (con todo o que esta leva consigo) da miña aldea natal pontevedresa de Sabucedo para substituíla por outra (o castelán) que nunca eu utilizara ao falar. Por que a miña lingua ficaba alá na aldea e alí, no novo colexio, situado na aba do monte de Santa Trega da Guarda, a só uns cen quilómetros de Sabucedo, non me era permitida? Para iso nin tiña eu resposta nin estaba en situación de que alguén mo explicase”.
Transcorreron máis de 70 anos desde aquel momento, o rexime político mudou desde unha ditadura a unha suposta democracia, Galiza atinxiu o chamado Estatuto de Autonomía, ao abeiro do que se promulgaron leis que supostamente deberían protexer a lingua galega; mais, na práctica, non aconteceu así. A situación da nosa lingua é hoxe máis preocupante que nunca. Este problema é precisamente un dos temas recorrentes na obra ensaística de Manuel Cabada.
Despois do Colexio dos xesuítas de Camposancos, onde estivo durante dous cursos, marchou do país, e estivo fóra del durante moitos anos. Primeiro, en terras castelás: en Carrión de los Condes (Palencia) e, máis tarde, en Salamanca. Despois estivo na Universidade Pontificia de Comillas (Cantabria), onde se licenciou en Filosofía. Tras catro anos alí saíu por primeira vez fóra das fronteiras do Estado Español. Primeiro en Innsbruck (Austria), onde se licenciou en Teoloxía e a continuación en Múnic (Alemaña), onde se doutorou en Filosofía. Despois de pasar 8 anos en Alemaña, regresou a España no ano 1969 e comezou a súa traxectoria como docente: foi profesor de Antropoloxía Filosófica na Universidade Complutense de Madrid, onde obtivo tamén o doutorado en Filosofía e Letras e, ao mesmo tempo, exerceu como profesor de Metafísica na Universidade Pontificia de Comillas, na súa sé en Madrid.
Despois de máis de 40 anos en Madrid, regresou ao país no ano 2010, co encargo de ocuparse do Arquivo dos xesuítas no colexio Apóstolo Santiago de Vigo. Aínda que sempre levara Galiza moi presente no seu pensamento, o reencontro físico co país vai aguilloar a preocupación pola súa situación política e cultural, e este tema vai ser o centro da súa reflexión en artigos, colaboracións na prensa e libros.
En canto á obra de Manuel Cabada, sería moi longo citar aquí todas as súas publicacións. É autor de diversos libros sobre filosofía, escritos en español e en alemán, onde reflexiona sobre conceptos como a relación entre a relixión e a antropoloxía, o impulso vital do ser humano, o amor.
Manuel Cabada nunha entrevista realizada no ano 2014 para o Noticieirogalego.com explica o seguinte, en relación coa vinculación entre o pensamento abstracto metafísico e a realidade concreta:
“A dimensión histórica do pensamento foi para min sempre importante. De modo que unha pura sistemática filosófica non me interesaba [...]. O que non quere dicir en modo algún que os problemas chamados “metafísicos” non me interesasen. Todo o contrario. Foi, pois, seguramente iso xunto coa miña fortuíta dedicación docente [...] a temas antropolóxicos, é dicir, máis concretos e históricos ca estritamente metafísicos, o que me foi paulatinamente levando cara a redacción de diversos artigos e estudos en forma de libro relacionados sobre todo con temática galega. Á fin e ao cabo, é Galicia o país e a cultura en que nacín e me criei, aínda que por razóns moi diversas, tivese que vivir durante moitos anos fóra dos seus límites xeográficos. É así como xurdiron concretos traballos relacionados con temas antropolóxicos e lingüísticos de Galicia [...]”.
Dese interese pola realidade galega xorden varios libros:

• A rapa das bestas de Sabucedo: historia e antropoloxía dunha tradición, 1992.
• Xosé Manuel Cabada Vázquez. Obra Completa. Poemas e outros escritos, 2001. É unha edición da obra do poeta e político Xosé Manuel Cabada Vázquez, con introdución e notas de Manuel Cabada Castro, sobriño do poeta. Sobre o seu tío publica tamén no ano 2001 un estudo biográfico, Paixón poética e militancia galeguista. Estudio biográfico sobre Xosé Manuel Cabada Vázquez (1901-1936). Manuel Cabada laméntase da falta de información e do descoñecemento xeral sobre a vida e a obra deste persoeiro que, como tantos outros galegos e galegas que defenderon a súa lingua e o seu país permanecen no esquecemento.
• O padre Seixas desde dentro. Unha aposta progresista, galeguista e universalista, 2014. Aquí Manuel Cabada analiza esta figura e o papel dese sector da Igrexa católica que non renega do seu país, senón que, como o padre Seixas, loita pola promoción da cultura e da lingua galega, tanto dentro da liturxia como fóra dela.
• Galicia. Raíces e compromiso, 2016. Trátase dun estudo de conxunto, xeral, sobre o problema de Galiza: un país colonizado, cunha cultura minorada e unha lingua en posición subalterna.

Tanto neste libro, como na multitude de artigos que publica en diversos medios, Manuel Cabada móstrase fondamente comprometido co país e coa defensa dos nosos sinais de identidade. A intención de Cabada nos seus textos é que os galegos e galegas cheguemos a adquirir a conciencia individual, social e política de nós mesmos. E para iso cómpre que esteamos informados da nosa verdadeira historia, que non é a que nos contan os que nos queren facer desaparecer como pobo. Cabada viviu moitos anos lonxe de Galiza e coñeceu profundamente outras terras e outras culturas. Isto serviulle, coido eu, para valorar máis o propio e para comprender que non hai outra forma de universalidade que non sexa observar o mundo e intentar entendelo desde a propia cultura e propia lingua. El retornou a Galiza consciente da súa identidade nacional, disposto a reivindicar un futuro de normalidade para o noso país colonizado. E con ese compromiso traballa infatigabelmente.
O libro Scripta Minora que hoxe se presenta é o último de sete tomos publicados desde 2016. O volume I recolle textos da súa etapa xuvenil; o volume II (tres tomos) textos filosóficos; o volume III (dous tomos) corresponde con escritos histórico-antropolóxicos en relación con Galiza e, finalmente, este último volume está dedicado aos escritos xornalísticos e intervencións en actos e conferencias.
* Intervención na presentación do libro o 19 de outubro de 2018

A finais do mes de agosto foi publicada no DOG a autorización para a construción do parque eólico “Pico Touriñán” en montes de Quireza, Campo Lameiro e a Estrada. O proxecto supón a construción de até 10 aeroxeradores, ademais doutras infraestruturas como 4 km de pistas, unha rede soterrada de conexión e unha subestación transformadora; e de realizarse somaría un novo parque eólico na comarca de Terra de Montes (e pode que non sexa o último se temos en conta os proxectados na Mámoa e, de novo, em Quireza).
Desde o Colectivo Portalén queremos facer público o noso rexeitamento a este parque eólico e aos que se pretendan construir no futuro polos seguintes motivos:
A conversión dos nosos montes en instalacións industriais para a produción de enerxía eléctrica non supuxo ningunha mellora na situación dunha comarca que leva décadas a agonizar. Os únicos que se benefician dos parques eólicos en Terra de Montes son as empresas alleas á nosa terra que os explotan (neste caso Enel Green Power) ou que especulan conprándoos e vendéndoos.
Tamén se benefician os caciques que utilizan o seu poder para sacar tallada (como é ben sabido no caso do Monte do Seixo). Mais cal é o beneficio real para a maioría de veciñas e veciños? Que gañamos cedendo os nosos montes a empresas que non teñen ningún vínculo con nós? Porque nalguns casos (como no concello de Muras) os impostos municipais ingresados dos parques eólicos son utilizados para pagar as facturas da luz das familias. Aquí que fan os gobernos municipais para que polo menos haxa algunha compensación real? NADA, só actúan de colaboradores das empresas.
Os nosos montes teñen potencial para crear riqueza e traballo, como demostran os exemplos das comunidades de montes que conseguen levar adiante proxectos interesantes e con futuro. Non podemos regalarllos ao primeiro que aparece a cambio de esmolas, moito menos podemos tolerar que se expropien grazas ás facilidades que a Xunta dá ás multinacionais para ocupar a nosa terra, destrozala e logo marchar.
Valorar os nosos recursos e buscar a maneira de lles sacar partido é a única forma de dar a volta á desertización e ao abandono do rural. Inzar os montes de parques eólicos non vai solucionar os problemas e máis ben pode agravalos porque esas instalacións industriais poden dificultar ou imposibilitar outras alternativas pensadas e levadas adiante pola xente que vivimos aquí.
E todo o que levamos dito tampouco nos pode facer esquecer outros problemas dos parques eólicos como os ambientais (incendios, danos á fauna, etc.), a destrución de patrimonio histórico ou os prexuizos para eventos como a Rapa das Bestas de Sabucedo.
A produción de enerxía ten que basearse en proxectos comunitarios, controlados pola veciñanza, destinados ante todo a satisfacer as necesidades locais e que non supoñan unha agresión ao monte; e o modelo actual de parques eólicos é o contrario: espolio, arrase e roubo do monte sen beneficios reais para a xente. Non o consintamos.

Colectivo Portalén

Cando atravesamos unha ponte, os nosos pés salvan o atranco dun corpo de auga (río, regueiro ou regato), que molla ou alaga.
            Até non hai tanto, o gando –xunguido ou non ao tiro ou á cabezalla– libraba pezuños e rodamentos da corrente mansa ou desbocada. Edificadas xacando, son obras duradeiras e mesmo perdurábeis. Peregrinos, mercadores, campesiños, xente de ida e voltaaínda confiamos a nosa condición de espécimes enxoitos á boa e ben concertada arquitectura dasantigas pontes, e mais daspontellas e poldras, as súas parentes.
            De aventurármonos pola congostra de Parada, polo vieiro da Pontapedre ou pola Verea Vella de cara a Cerdedo, os nosos itinerarios fanse presente e, asemade, os nosos pasos se remontan ao medievo, e viaxamos no tempo e mais no espazo.
            As pontes medievais de Cerdedo acreditan que camiñamos por unha terra entrega e douta que hogano, por desgraza, cotelea no seu maino esmorecer. A ponte de Parada, a ponte de Pedre e a ponte de Santo Antonio, de barba centenaria, uniron lugares, estableceron rutas, acurtaron distancias; enxeños dunha época na que o mundo se descubría a pé ou de a cabalo.
            Se as pontes do Cerdedo medieval nos levaron a Compostela en andas de medio punto e bóvedas de canón, as pontesdo Cerdedo republicano afianzaron o soño do progreso e da liberdade sobre taboleiro recto e faccións austeras.
            As pontes cerdedensesvolven acadar protagonismo nestas páxinas, porque, datadas na Idade Media ou na II República, todas sen excepción reclaman das autoridades –e nós erixímonos en voceiros– sinxelas intervencións que as poñan de novo a camiño; doadas obras de restauración que eviten o seu seguro esbarroamento e  a conseguinte desaparición, ou a súa substitución por eslamiadas estruturas de formigón.
            Da tríade medieval ocupámonos ao longo do pasado verán. Arestora, argüindo os mesmos motivos e queixas, o colectivo Capitán Gosende esixe das autoridades a limpeza e consolidación da ponte de Arén (Arén), da ponte dos Portamuíños (Meilide-Cavenca), da ponte do Cervas (Lourido-Limeres) e da ponte do Laceiras (Vichocuntín-Limeres). As devanditas catro pontes e pontellas foron construídas durante a II República, presidindo a alcaldía o honorábel Antonio Sueiro Cadavide (Antonio do Lagharto): labrego, canteiro, carpinteiro, gaiteiro, emigrante e político.A noticia da súa construciónpublicouseno xornalEl PuebloGallego (18-8-1933) e recolleuse no libro Así aprenderán anon ter ideas (2016, páx. 238).
Amais das enumeradas, sábese que a ponte sobre o regueiro de Portapazas, en Fondós (Quireza), tamén foi iniciativa da Corporación republicana. Cinco pontes en apenas uns meses de goberno municipal. Pola contra, os mandatarios actuais non son quen de pórlle o ramo á rotonda da entrada de Cerdedo, tan onerosa como innecesaria.
            As catro pontes da República padecen a perniciosa enfermidade do abandono (gretas, derruba parcial e asoballamento da matogueira), porén, malia o esquecemento, seguen arrostrando con elegancia e prodixio as vigorosas enchentes, nun territorio diminuído nas súas constantes vitais e afeado pola obra pública superflua, filla do cazo e da mordida.
            A ponte de Arén é unha magnífica e monumental obra de cantaría en perpiaño. A súa construción principiou en xullo de 1933. Unía os lugares de Arén e Cernados, camiño da feira de Soutelo. Ergueuna a cuadrilla de Xosé Benito García (pai e fillos). Xosé Benito, músico e canteiro local, foi director dunha das bandas de música de Cerdedo.A ponte, de dous ollos,ergueusesobre o río do Castro, afluente do Lérez. Taboleiro recto acompañado de peitorís, sostidos por dúas bóvedas rebaixadascuxos extremos descansan encol de tres grosos piares de cabeza arredondada, un deles fundamentado no medio do leito fluvial. A densa fraguiza (silveiras e toxos) volveuna impracticábel. Nun dos perpiaños do antepeito anterior gravouse “La Corporación-1934”, ano da súa inauguración.
            A ponte dos Portamuíños, sobre o río do Seixo, afluente do río do Castro, comunica os lugares de Meilide e Cavenca.Data a súa construción de xullo de 1933, concluíndose ese mesmo ano. Taboleiro recto de trabes de pedra independentes, reforzado con raís ferroviarios, sobre dous piares de cabeza arredondada que se alicerzan, ambos dous, no leito do río. Carecente de peitorís. De face á corrente, un dos piares presenta grave desprazamento de dúas das pezas de sostemento e perda de elementos sustentantes. Flanqueada por dous carballóns, a ponte é pasadeiro obrigado do Roteiro Sarmiento; daquela, precaución.
            A ponte do Cervas, sobre o río do mesmo nome, afluente do Lérez, comunica os lugares de Lourido e Limeres. Tamén coñecida pola ponte do Lagharto (en memoria do alcalde que a fomentou), data a súa construción de xullo de 1933, rematándose ese mesmo ano. Taboleiro recto de trabes de pedra independentes sobre dous piares de cabeza en esporón que asentan na canle fluvial. Peitorís en ambos os dous lados do taboleiro. Facéndolle fronte á corrente, un dos piares presenta un desarranxo semellante ao da ponte dos Portamuíños, con perda e desprazamento de elementos sustentantes. Ponte asoballada pola vexetación (silveiras e toxos).
            Finalmente, a pontella do Laceiras, sobre o regueiro do mesmo nome e afluente do Lérez, posibilitaba, dende Vichocuntín, o tránsitopola ancestral Verea Vella, até facer intersección co carreiro da Arnela (camiño de Limeres) e, este, con Santo Antonio e a súa ponte, na fondeira do val de Cerdedo. Pontigo de trabes de pedra independentes. Só conserva a liña do antepeito posterior. Nun dos cachotes do peitoril labrouse “1933”, ano do inicio da súa construción e remate. Recentemente, a circulación de maquinaria pesadaprovocou a crebadura dunha das trabes. Os anacos caeron ao leito do regueiro e alí empecen o fluír da corrente. Impunidade. A uns metros da ponticela, regueiro arriba, consérvase na madre unha pedra en forma de cuña que parte e reparte o caudal para a rega.
            Coma sempre, as imaxes valen máis ca as palabras. Non hai peor cego ca o que non quere ver.

A Asociación Cultural “Vagalumes” convida a asistir ao acto de presentación do libro do filósofo Manuel Cabada Castro, veciño de Sabucedo e autor dunha obra ampla e profunda que ademais da súa ocupación académica abrangue a grande variedade de temas relacionados coa nosa cultura e de estudo e divulgación dunha das tradicións máis relevantes do noso concello como é a rapa das bestas.
Neste libro recóllense, precisamente, pequenas xoias destas intervencións en conferencias ou xornais para achegar reflexións sobre estes aspectos desde a erudición e o rigor que caracteriza a este estudoso da nosa cultura e do noso pensamento.
O acto será o vindeiro venres 19 de outubro ás 20:30 h. no MOME (A Estrada). E será presentado por Clara Iglesias, presidenta da A. C. Vagalumes e contará coa intervención de Xoán Carlos Garrido, profesor de Filosofía, e Henrique Bazal, presidente da Asociación da Rapa das Bestas.