Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Presentación do libro "Cando os bosques sintan frío" de Charo Valcárcel

23/4/2022

0 Comments

 
Imagem
A Asociación Cultural “Vagalumes” presenta o vindeiro venres 29 de abril o libro “Cando os bosques sintan frío” de Charo Valcarcel. Intevirá a autora, Montserrat Sanmartin Rey, David Otero e Xoán Carlos Garrido. Co acompañamento musical de Xiana Lastra e Andrea Porto.
O acto terá lugar no MOME, ás 20:30 h.
0 Comments

X ANOS DE CAPITÁN GOSENDE

16/4/2022

1 Comment

 
David Otero
Imagem
Velaquí hoxe un vivir presente
de liberdade colectiva en tempos de censuras
e de covardes silenciamentos en tempos que non pensabamos
e que velos aí rebulindo ben tóxicos,
indo e levando parte do noso ser de nós.

Velaquí , e máis ca nunca, ben presente
un anaco de liberdade colectiva,
militante en quen somos e na memoria,
tal nun aprender de contino,
que nos define e determina

Si…
un anaco de liberdade colectiva
lexitimamente en defensa propia no querer de pobo
irmandade resistente
a mal cabidos con ocupas e traidores da historia e vida
e mal cabidos con asasinos de tantos soños medrados

Son pois dez anos deste comando CAPITÁN GOSENDE
a pé de obra
na indignación fronte a resignación collendo aire
sosténdose no arrecender a nós mesmos
e no brado expresivo de NÓS SOMOS POBO.

Velaí en vós a exemplariedade dos que resisten,
o tempo e a obra, materia inmorrente,
que a cada día poñedes na sinxela verdade popular.
A vós pois…ratificámosvos co dicir desta nosa confesión de irmandade
na máis pura e certa lealdade:

VÓS
SODES
NECESARIOS

CON VÓS
SENTIMOS OS SONS
DE COMO ROMPEN AS CADEAS.

* Texto lido na conmemoración en Pedre/Cerdedo o 2 de abril de 2022 na conmemoración do X aniversario de Capitán Gosende
1 Comment

Inventario dos reloxos de sol de Cerdedo (e VII)

16/4/2022

0 Comments

 

O colectivo Capitán Gosende conclúe o inventario dos reloxos de sol de Cerdedo sumando tres cuadrantes na parroquia de Folgoso

Imagem
O San Pedro, reloxo de sol do barrio de San Pedro (Cerdedo).
Imagem
Reloxo de sol do Requeté (A Vilalén).
Calros Solla
O 10 de abril puxémoslle o ramo á catalogación dos reloxos de sol cerdedeses percorrendo as aldeas da parroquia de Parada e mais as aldeas da parroquia de Folgoso.
O paseo pola parroquia de Parada (lugares de Parada, A Mouteira, Milladoiro, Insua e Framil) non deparou resultados positivos. Da nosa visita á parroquia de Folgoso (lugares de Covas, Cachofés, O Casal, Outeiro, Quinta, A Esbarrela e Vilariño) obtivemos noticia doutros tres cuadrantes.


Parroquia de Folgoso


Cachofés:
–A Santa Bárbara.
Á beira da estrada nacional, encol da clave dun portal arcado, pousa unha imaxe en pedra da santa Bárbara, padroeira de canteiros, mineiros, artilleiros ou aqueloutros profesionais manexadores de explosivos. Efeméride: 4 de decembro.
Bárbara de Nicomedia foi unha mártir cristiá (sécs. III-IV). Filla do sátrapa Dióscoro, que a pechou nun alxube casteleiro para forzar un casamento de comenencia e para evitar a súa conversión ao cristianismo. A súa reclusión foi en van; daquela, o pai ordenou o seu tormento, que tamén foi inútil. O propio Dióscoro acabaría cortándolle a cabeza á filla.
Iconografia da santa Bárbara de Folgoso: moza sen coroa, acaroada a unha torre na que se abren tres ventás (os vans simbolizan a Santísima Trindade). Á escultura fáltalle a man dereita, coa que podería termar dunha palma, símbolo do martirio. A imaxe asenta sobre pedestal cuadrangular. Na cara frontal e mais nas laterais do pedestal lese, enmarcada, a inscrición “S-BARBARA”.
No reverso da torre (orientación sueste), tallouse o reloxo de sol. Cuadrangular e antropomorfo. O limbo é circular. Gnomon metálico triangular.
O reloxo de sol da santa Bárbara foi consignado no libro Relojes de piedra en Galicia (1986, páx. 55, fotografías 7 e 8) de Xosé Luís Basanta.


O Casal:
–O reloxo de sol da casa de Cota.
Sitúase nunha das paredes da vivenda que dá cara a un patio ou curral interior. O testemuño dunha veciña serviunos para anotar que o cuadrante é de tipoloxía cuadrangular. O gnomon, de ferro, é triangular.



Vilariño:
–O reloxo de sol da casa de Carme Barros.
Desapareceu do seu postoiro hai sesenta ou setenta anos. Pousaba nas sobrepenas dunha casa do rueiro denominado O Medio do Lughar. Orientación sur. Tallado en pedra de gran. Tipoloxía cuadrangular. A peza tiña a parte superior arredondada e asentaba nunha pequena plataforma. O gnomon era unha variña metálica.


Tras o escrutinio das parroquias de Parada e Folgoso, engadimos 3 reloxos de sol á nosa listaxe, xa definitiva. Polo tanto, tras semanas de traballo, nas parroquias de Cerdedo, Pedre, Castro, Quireza, Figueiroa, Tomonde, Parada e Folgoso documentáronse un total de 41 reloxos de sol, dos cales, que saibamos, só se conservan 19. É dicir, en cincuenta anos (aprox.), Cerdedo viu diminuír o seu patrimonio etnográfico en 22 reloxos de sol. A parroquia máis damnificada foi a de Cerdedo.
Desagregando os reloxos de sol por parroquias: Na de Cerdedo conservaríanse 4 cuadrantes de 13; na de Pedre, 3 de 4; na de Castro, 3 de 6; na de Quireza, 4 de 9; na de Figueiroa, 0 de 2; na de Tomonde, 3 de 4; e na de Folgoso, 2 de 3. Na parroquia de Parada non nos deron razón da existencia presente ou pasada deste mobiliario.
Ordenando os datos recadados nesta investigación:
Os 41 cuadrantes cerdedeses son (ou eran) verticais e ortomeridianos. Os reloxos están (ou estaban) tallados en pedra (xeralmente, granito). Apenas 1 (de recente colocación) é de metal.
Dos 19 cuadrantes existentes, uns 11 cumpren a súa función. Os máis, ou carecen de gnomon ou están mal orientados.
Dos reloxos documentados, 3 adobían igrexas, 3 enfeitan (ou enfeitaban) canastros e, os máis (35), son (ou eran) aderezo das vivendas.
Segundo a información obtida, 6 cuadrantes están (ou estaban) embutidos nas paredes das construcións; 5, penduran (ou penduraban) das paredes; 6 asentan (ou asentaban) sobre peañas saíntes; 5, álzanse (ou alzábanse) encol do pinche de casas ou canastros; 9 pousan (ou pousaban) nas sopenas das vivendas; e 4 sobre as lumieiras ou arcos de portais. Ignórase a disposición de 6.
Segundo a información obtida dos reloxos documentados, 15 ou 16 teñen (ou tiñan) o limbo rectangular, mentres que 12 ou 13 teñen (ou tiñan) o limbo circular. En 13 casos (todos eles desaparecidos), ignórase a fasquía do limbo.
Segundo a información obtida dos reloxos documentados, 7 ou 8 son (ou eran) antropomorfos.
Segundo a información obtida dos reloxos documentados, 8 presentan numeración horaria: 4 en romanos e 4 en arábigos.
Segundo a información obtida dos reloxos documentados, 17 teñen (ou tiñan) gnomon triangular e 6 teñen (ou tiñan) gnomon de variña. En 18 casos (vulnerados ou desaparecidos), ignórase a fasquía do gnomon.
No tocante á autoría dos reloxos, só demos recadado o nome de 3 dos canteiros artífices.


E até aquí, da man do colectivo Capitán Gosende, o capítulo dedicado aos cuadrantes cerdedeses. Os farois, os reloxos e os amores, en por alto. Traballo feito non corre présa. Vulnerant omnes, ultima necat.
Imagem
Reloxo de sol da casa de Lidia Caramés (A Cavadosa).
Imagem
Reloxo de sol da igrexa de Santo Estevo de Pedre.
Imagem
Reloxo de sol do Salgueiro (Pedre).
Imagem
Reloxo de sol dunha casa do rueiro do Castro (A Vilalén).
Imagem
Reloxo de sol da igrexa parroquial de Quireza.
Imagem
Primeiro plano do reloxo de sol da ermida de Filgueira.
Imagem
Reloxo de sol dunha casa dos Castros.
Imagem
Reloxo de sol dunha casa de Piñeiro.
Imagem
Reloxo de sol da santa Bárbara (Cachofés-Folgoso)
0 Comments

As aventuras do Capitán Gosende: Crónica do 2016

13/4/2022

0 Comments

 
Manuel Fortes
Imagem
Boa noite, compañeiras e compañeiros:
 
Reunímonos un ano máis para celebrar, como de costume, a cea de Nadal. Desta vez tocou papar unha gorentosa galiña ó sal e, de sobremesa, leite fritido, que Manolo, Sara e Lorena nos prepararon.

            Paso a relatarvos os acontecementos desta xeira. Comezamos o ano co noso “comandante” e guía recollendo, nun Teatro Principal ateigado, o premio Cidade de Pontevedra o 20 de xaneiro, día de San Sebastián, santo padroeiro de Pontevedra. Cómpre dicir que foi a proposta de Vaipolorío, asociación irmá, firme e incansable gardiá e valedora do río dos Gafos, coa que Carlos ten colaborado: véxase Andar primeiro de río (2009) e O río da memoria (2014), as súas obras literarias de achega á causa.
 
Facendo honra ao noso lema “Chova, neve ou vente, Capitán Gosende”, o domingo 15 de febreiro, día de neve e invernía, parte da tropa puxemos rumbo ó monte do Seixo e, destemidos, desfrutamos da neve, do vento e da néboa no entorno máxico de Portalén.
 
Días despois, o xacemento arqueolóxico dos Castelos tivo a visita de Galovart, quen, acompañado do “comando Limeres”, admirou a grandiosidade dos gravados.

            Mais non todo foron boas noticias, como xa estamos acostumados. Un 23-F, coincidindo coa data do golpe de Estado de Tejero, Cubela, Balseiros e Feijoo anunciaron por sorpresa a fusión dos concellos de Cotobade e Cerdedo. Permitídeme a licenza, pero a min a foto lembroume ó trío das Azores. Comezou entón o proceso de delirante fusión, ou confusión, ou infusión: a verdade que non sei moi ben que carallo é. Só unhas poucas persoas valentes e dignas se levantaron e protestaron ante esta aldraxe sen pés nin cabeza, premeditada nas poltronas.

            O 1 de abril o colectivo Capitán Gosende cumpriu o seu cuarto ano de existencia. Quero resaltar a cantidade de actividades e feitos que se realizaron neste tempo.

            Voltemos ás aventuras e ós descubrimentos. O 24 de abril atopamos no Outeiro da Cruz, monte da Penancha, Caroi, o gravado rupestre número 24 da nosa tropa, o primeiro no concello de Cotobade.
 
En maio andamos á procura do agocho do Outeiro das Aveas polas ribeiras do regueiro do Porto a Cadoiro, onde acabamos gozando do fermosísimo salto de auga que lle da nome, e dunha saramaganta que se deixou ver. Que se saiba, o Outeiro das Aveas foi acubillo tras o golpe de Estado de 1936 dos irmáns Bugallo Valiñas e de Francisco Varela Garrido, “Pancho Varela”, avó do noso Fernando Salgado.
 
Despedimos ó “Comando Limeres” nunha cea memorable con chourizos fritidos en cociña económica (parodia do programa de televisión “Pesadilla en la cocina” incluída), outros manxares e licor café “Do Paisano”. Unha pena que se visen obrigados a marchar dun lugar ó que achegaron aire fresco e vida, pero xa se sabe que Silvestre e compañía só queren xente que lles siga a corda. “El que se mueva, no sale en la foto”.
 
O 21 de maio tivo lugar un dos acontecementos máis destacados para min desde que comezamos a andaina de Capitán Gosende. Estou a falar da descuberta no Lagharto do arcón de Antonio Sueiro Cadavide, cheo de documentos, cartas, fotos e mesmo un ronco de gaita. Antonio Sueiro, ou Antonio do Lagharto, home polifacético, foi alcalde republicano de Cerdedo, canteiro, e gaiteiro. Emigrou ós Estados Unidos de América nos anos 20 do século pasado, concretamente a Crockett, no estado de California. Non me fago idea do duro que debeu ser chegar a un país estraño coa dificuldade engadida da barreira idiomática. Ao ver todo aquilo, automaticamente veume á mente a miña tía Teresa e o meu tío Arturo, o señor Nieto, o señor Benigno, Manuel de Olaia, Marcelino Campos e outros caroianos que tamén emigraron aos Estados Unidos, principalmente para traballar nas acerías de Gary, Indiana.

            O verán foi propicio para a descuberta de gravados rupestres. Figueiroa, O Vieiro, Coto Laceiras, monte de Pedre: suma e segue. Mentres, tamén fomos calcando e fotografando os petróglifos xa atopados con vistas a unha próxima publicación.
 
Participamos na homenaxe que o 13 de agosto se lles rende na Ponte do Barco a Segundino Bugallo Iglesias e a Francisco Arca Valiñas, canteiros cenetistas cerdedeses, asasinados neste lugar o 13 de agosto de 1936. Non esquecemos, é de xustiza.
 
Nun solleiro e caloroso sábado de finais de agosto, visitamos o comando Limeres no seu novo lugar de morada, Sistín do Mato, nas terras da Ribeira Sacra.

            No mes de setembro andamos a cen. Para comezar, o 10 de setembro, o Seixo, a nosa Montaña Máxica, recibiu neboento a dous milleiros de romeiros, xente boa e xenerosa, que participaron na Romaxe de Irimia, cumprindo neste ano a súa trixésimo novena edición. A contorna da Santa Mariña foi o lugar elixido para a celebración.
 
Lamentamos o pasamento de Constantino González Penas, profesor, etnógrafo e filántropo de Soutelo de Montes, fundador e impulsor do CETMO xunto coa súa familia, sendo o seu primeiro presidente.

            Para seguir coas desgrazas, contamos coa desfeita da “rotonda” do Vichocuntín Vello.
 
“A rotonda de Vichocuntín”  (versión de “Yellow submarine”)
 
A rotonda de Vichocuntín
Éche moi ruín, éche moi ruín
A rotonda de Vichocuntín
Éche moi ruín, éche moi ruín.
 
 
Os días 24 e 25 de setembro Cerdedo acolleu as Olimpiadas Populares Galegas do 2016. Membros de Capitán Gosende participamos na proba dos 5.000 metros. A verdade que iamos á proba das pistas pero, como é costume nesta tropa, os plans nunca son como se espera. “Hannibal” Smith estaría orgulloso de nós.
 
En outubro Carlos presentou na pontevedresa Casa das Campás o seu último libro, “Así aprenderán a non ter ideas. Agrarismo, caciquismo e República en Cerdedo”. Un exercicio de memoria e reivindicación, en palabras do propio autor, “do Cerdedo digno, xeneroso e rebelde de comezos do século XX, o Cerdedo que puido ser, e que, por desgraza, nos furtaron”.
A noite do 31 de outubro celebramos a sexta edición do roteiro da Pantalla, acontecemento memorable no que este ano escenificamos o enterro do defunto concello de Cerdedo. A comitiva fúnebre saíu da Praza da República (ou da Igrexa) e percorreu A Torrente, a ponte e capela de Santo Antonio, a costa do Salgueiral, Lourido, parada na capela de Santa Catarina, congostra ata a Revolta e retorno a Cerdedo polo Santo Antonio e A Torrente, terminando na Praza do Concello. Púxolle o colofón o glorioso: “Vamos, vamos, que aquí no hay nada que ver!”. A seguir, na Florinda, cea e contos de medo ata ben entrada a madrugada.
 
O xoves 1 de decembro acollemos na Casa das Campás a presentación do libro de Santos Cabanas, “Novas do exterior: 63.000 quilómetros de viaxes á cadea”. Contounos a dura experiencia del e da súa compañeira Victoria nas visitas ó seu fillo Antón, detido e encarcerado por pertenza a Resistencia Galega. Resaltar a censura mediática contra os actos de presentación deste libro.
 
O 10 de decembro inaugurouse o “Campo das Laudas” na Fontedorraca, As Raposeiras, Meilide, Cerdedo, Terra de Montes, Galicia, Europa, Planeta Terra. A primeira lauda está dedicada á memoria de Otero Espasandín, intelectual e poeta de Castro, que morrreu exiliado nos Estados Unidos de América. Virán outras laudas para homenaxear a outros cerdedeses esquecidos. Á noitiña, convidados polos compañeiros de Vagalumes, presentouse na Estrada o libro de Carlos.
 
Despedimos o ano este martes cun novo gravado rupestre, o número trinta no noso fardel, que demos en chamar Alto do Monte III, no monte de Deán, preto do Outeiro do Mestre e de Castrodiz. En total, levamos atopados 24 petróglifos en Cerdedo, 4 na Estrada, 1 en Forcarei e 1 en Cotobade.
 
Pero o mellor de todo desta andaina de Capitán Gosende son as risas entre compañeiros, os domingos no monte, os mércores na “oficina”, a amizade, as descubertas de gravados rupestres, as expedicións e mil cousas máis que fan que me sinta orgulloso de pertencer a este colectivo.
 
“O Embigo do Becho”  (versión de “La Puerta de Alcalá”)
 
Hai que ir alá, hai que ir alá
Hai que ir alá, hai que ir alá
Hai que ir alá,
Ti viches cómo está?
 
Hai que ir alá, hai que ir alá
Hai que ir alá, hai que ir alá
Hai que ir alá,
Ti viches cómo está?
 
Aí está, aí está, vendo pasar o tempo
O Embigo do Becho
 
Mírao, mírao, mírao, mírao, mírao,
O Embigo do Becho
 
Mírao, mírao, mírao, mírao, mírao,
O Embigo do Becho
 
E aí está, aí está, vendo pasar o tempo
O Embigo do Becho

*Versión revisada do texto lido na sobremesa da cea celebrada o xoves día 29 de Decembro de 2016 no Restaurante “O Meu Lar”, Cerdedo.
.
0 Comments

A don Manuel García Barros, no 50 aniversario do seu pasamento

12/4/2022

0 Comments

 
David Otero, Marcos Borrageros

Ofrenda floral da Asociación Cultural Vagalumes

Imagem
Un ramo a García Narros no seu repouso en Callobre.
Imagem
Ofrenda floral a Ken Keirades
Velaí como este 11 de abril recollemos unha mandiña de cincuenta flores nosas e de memoria para Don Manuel García Barros («Ken Keremos», dicimos nós e el «Ken Keirades»). Hai cincuenta anos da súa morte, o 11 de abril de 1.972, en Pousada de Callobre, el natural da Parroquia de San Vicenzo de Berres. Mestre, xornalista (moi en especial entre outros no Estradense e en El Emigrado que dirixía Otero Abelleira), agrarista e sindicalista, animador cultural, por ex. nos Pereiriños, no Coro Airños da Ulla e en grupos de teatro, escritor, poeta, laureado en varios certames literarios, membro da Asociación de Escritores de Galicia e da Real Academia Galega, tamén un bo colaborador veciñal, si, xustamente dos de botar unha man (ou as dúas) no que se puidese. Pola súa militancia en Galiza, na igualdade e na xustiza, por expresarse libremente, polo seu limpo espíritu crítico, foi usuario do cuartelillo (no «chiquero» como se lle dicía en especial ao calabozo) en varias ocasións e asemade do cárcere en Pontevedra coincidindo con don Francisco del Riego. Co triunfo dos golpistas, encabezados polo «funeralísimo», perdeu a súa condición de funcionario mestre e asemade, o seu facer en liberdade, veuse acoutado, así como o saberse pendente de irse (paseado, «vendimado») ou librar.
De todas as maneiras, el permañeceu nas súas e non comungou cos vencedores. Nunca o restauraron oficialmente na súa condición de mestre. Viviu nun exílio interior cheo de carencias. Don Manuel, autor entre outras obras de Contiños da Terra, Sonata de San Xoán, Enredos e As aventuras de Alberte Quiñoi, será unha obrigada referencia de nós, así como tamén a mornura que dea forzas e enerxías aos afectos e recordos, memoria sempre, para a súa persoa.
Todas e todos postos no abrazo irreductible, xunto con el, de lealdade a este pobo A Estrada e así a Galiza sempre.
 

Imagem
Monumento a García Barros na Rúa da Cultura da Estrada.
0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Febrero 2023
    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.