TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

O petróglifo de Daquelcabo, un novo gravado rupestre en Cerdedo

29/3/2021

0 Comentários

 
Imagem
Membros de Capitán Gosende a carón do petróglido de Daquelcabo (O Serrapio-Pedre-Cerdedo).
Calros Solla
O pasado 23 de marzo, ao correo do colectivo Capitán Gosende chegou unha mensaxe, informándonos da descuberta dun novo gravado rupestre en Cerdedo. Xurxo Outeiro, veciño da parroquia de Castro, púñase en contacto con nós para notificarnos, xentilmente, o achado, que se producira días antes, mentres o comunicante paseaba polos predios monteses que ganduxan a estrema entre as parroquias cerdedesas de Castro e Pedre.
Os de Capitán Gosende visitamos o lugar o día 28. O Topográfico rexistra naquela ladeira do monte comunal do Serrapio (Pedre) o topónimo Daquelcabo, polo que, para facilitar a súa localización, decidimos empregalo na súa denominación rexistral: “petróglifo de Daquelcabo” (coordenadas.- X: 546.430; Y: 4.709.798; alt. 417 m). Segundo o visor do Iet, a rocha insculturada sitúase a uns 250 m, cara ao sueste, do linde coa parroquia de Castro; a uns 15 m, ao sudoeste, dunha pista forestal; a uns 390 m, ao leste, do leito do río Quireza, tributario do Lérez; e a uns 630 m, ao oeste, do coto do outeiro (536 m).
O petróglifo de Daquelcabo está composto por signos riscados en época prehistórica e histórica. A meirande parte dos riscos ocupan a superficie dun mamilón de granito (gran groso) que avulta no laxeiro circunstante. O gravado prehistórico constitúese de 17 coviñas, 14 das cales se espallan pola prominencia granítica. 3 coviñas riscáronse na laxa, a uns 3’30 m de distancia do mamilón. O gravado histórico está formado por 18 cruciformes e dúas figuras triangulares, repartíndose polo mamilón do seguinte xeito: 13 cruciformes foron tallados na caída leste, 3 cruciformes na caída sur e 2 cruciformes e dous triángulos na oeste. Entre os cruciformes orientados cara ao leste, distinguimos algúns pometados, outros con pedestal e outros concatenados. 1 dos cruciformes orientados cara ao sur presenta pedestal e brazos semellantes á base. 1 dos cruciformes orientados cara ao oeste ten calvario. Na caída oeste tamén se tallaron dous triángulos isósceles. Unha das figuras oriéntase cara ao leste e a outra cara ao oeste. As coviñas e os cruciformes posúen tamaños diversos.
O mamilón ten 6 m de longo, 3 m de largo e uns 70 cm de altura. Presenta signos evidentes de erosión e está cuberto dunha lixeira capa de carriza. As insculturas mostran todas elas os seus trazos luídos. Con certeza, o paso do tempo esvaeu moitas outras que, hogano, apenas se intúen. O suco dos cruciformes ten o val en “u” e non en “v”, polo que ben se poden datar en época medieval.

A estación petroglífica vese contornada por unha repoboación nova de piñeiro e matogueira baixa (toxo).
No ano 1897, o lugar do Serrapio segregouse da parroquia de Santo Isidro (Campo Lameiro), incorporándose á de Pedre (Cerdedo). O petróglifo de Daquelcabo é un gravado rupestre prehistórico (coviñas) que foi acrecentado (cruciformes) en época histórica (quizais, na Idade Media), para empregalo como gravado de termo, como punto de referencia. Esta inscultura foi, sen dúbida, o marco oriental da parroquia de Santo Isidro.
O petróglifo de Daquelcabo fai o número 60 dos inventariados no territorio de Cerdedo, e o número 10 dos correspondentes á parroquia de Pedre.
Rematamos o noso informe, felicitando de novo a Xurxo Outeiro pola descuberta e agradecéndolle a deferencia de nos ter informado.
Imagem
Panorámica dende a estación rupestre.
Imagem
Petróglifo de Daquelcabo (O Serrapio-Pedre-Cerdedo).
0 Comentários

Carvalho, Lingua e Terra

25/3/2021

0 Comentários

 

As letras galegas que non puideron ser, unha achega desde a nosa comarca

David Otero
CARVALHO CALERO
O tempo de esperanza non se pode conxugar soamente en pasado.
Por iso indo na memoria nosa comunal, viva e activada, poñemos en presente de referencia nacional a DON RICARDO CARVALHO CALERO no ano 21, que debese ser de continuada celebración e honra á súa persoa como LETRAS GALEGAS,  pero tamén a día de hoxe , 25 de primavera, celebrámolo no seu 31 cabodano.  
Hoxe escribimos unha páxina máis, da súa exemplar militancia en Galiza e que no seu contido, nós debemos manter na lealdade.
Xa que logo desde a AC VAGALUMES da Estrada, de primeiro, queremos parabenizar á nosa Federación de Galiza Cultura por esta magnífica proposta extensiva para honra permanente a Don Ricardo. 
Así, nesta xornada primaveral, desde as Terras de Tabeirós e Montes, queremos acompañar a Don Ricardo e ir co seu vivir e pensamento militante.
Velaí “ Carvalho, Lingua e Terra”.
A presenza de Don Ricardo por estas terras foino sempre de ampla xenerosidade e asemade de facer construtivo cualitativo. Por unha parte a súa participación activa para a celebración do DÍA DAS LETRAS GALEGAS EN 1970 ADICADAS A MARCIAL VALLADARES.
Por outra parte a súa disposición a vir á nosa vila.Moi especialmente a través da AC A ESTRADA, colectivo precursor desta de hoxe AC VAGALUMES.
Gratitude a Don Ricardo pola súa disposición, axuda e respecto á militancia de base ( pois el foi un deses militantes) . 
Tamén pola súa ampla lección de lingua e pobo,  de historia e literatura, de identidade e proxectos, que moitas e moitos estradenses así foron estimulados e postos en aprendizaxe comprensivo polo que interiorizaron saberes e actitudes.
Desde a Estrada, grazas a Don Ricardo pola súa xigante referencia e así nese fío…todas e todos nós… xuntos nos proxectos…seguimos nela. 
Imagem
0 Comentários

Capitán Gosende documenta un petróglifo na Cavadosa

19/3/2021

0 Comentários

 
Calros Solla
Imagem
Petróglifo da Cavadosa documentado por Capitán Gosende.
O venres 19, mentres elaborabamos un informe de urxencia verbo do deficiente estado de conservación da ponte medieval da Cavadosa, demos cun gravado rupestre de cuxa existencia non tiñamos coñecemento.
O petróglifo componse dun agrupamento de cinco coviñas de 5, 7, 9, 10 e 15 cm de diámetro e boa fondura. As coviñas foron talladas na parte superior dun cachote de granito que integra os alicerces dunha casa do núcleo da Cavadosa, aldea do antigo concello de Cerdedo. Dita construción sitúase á saída do lugar, en dirección ao veciño Abelaíndo. Con certeza, o soporte inscultórico é un fragmento de laxe, extraído in illo tempore, dun afloramento meirande situado nas inmediacións.
A parte visíbel do cachote da cimentación posúe 125 cm de longo e 45 cm de largo. Segundo puidemos comprobar, a pedra dormente é pasante, porén, foi imposíbel a súa inspección pola parte interior do inmóbel, xa que aquel espazo (alpendre) se atopa cuberto dunha grosa capa de estrume.

O novo achado denominouse “petróglifo da Cavadosa” (coordenadas.- X: 548.872; Y: 4.704.261), e fai o número 59 dos petróglifos inventariados no antigo concello de Cerdedo e o número 86 dos descubertos polo colectivo Capitán Gosende na comarca de Montes.
0 Comentários

Capitán Gosende reclama a restauración da ponte da Cavadosa

16/3/2021

0 Comentários

 

O colectivo denuncia o mal estado de conservación desta ponte centenaria e insta á dignificación da súa contorna

Imagem
A ponte da Cavadosa, fotografada río abaixo.
Calros Solla
Soubemos pola prensa que os mandatarios do territorio decidiron investir, por fin, uns cartiños no “arranxo e potenciación” das pontes seculares de Cerdedo. Sen tempo non era, o colectivo Capitán Gosende leva anos esixindo por canles diversas ditas intervencións. O estado de conservación, por exemplo, da Pontapedre ou da Pontaparada (sobre o leito do Lérez) é lamentoso, mais, xa o era hai unha década. Nunca é tarde até que o é.
    En calquera caso, os de Capitán Gosende sentímonos satisfeitos. Foron as nosas providenciais advertencias, publicadas nos xornais e nas redes sociais, as que propiciaron a actuación do Concello na ponte dos Portamuíños (río do Seixo), a piques de virse abaixo; e grazas á nosa insistencia, acometeranse as melloras nesoutras mostras de enxeñaría ponteira, habelencia dos canteiros cerdedeses. Expresamos o noso contento e asemade a nosa preocupación, xa que estamos ao tanto, por poñer un exemplo, da desmesura perpetrada recentemente na ponte dos Cabalos, sobre o río Arnego, estrema dos concellos de Lalín e Agolada.
    Tras o forzoso confinamento, Capitán Gosende volveu botarse aos camiños de Montes. Fideis á nosa idiosincrasia, recoñecemos ter boca de frade á hora de esixir actuacións que preserven o patrimonio de todos e, nesa liña, solicitámoslle agora á autoridade que, do cacarexado orzamento, destinado ás pontes do Lérez, consigne unha partida para a limpeza, consolidación, acondicionamento e restauración da ponte da Cavadosa, sobre o río do Seixo, e da súa contorna. O río do Seixo non é o Lérez, pero si é un dos seus tributarios máis cumpridores. Quen non chora, non mama.
    Os cachotes e perpiaños de granito da ponte da Cavadosa concertáronse en época medieval. A ponte abre un ollo baixo bóveda de canón. O ollo da ponte ten 4’60 m de luz e 2 m de altura, atinxindo os 2’50 ao nivel do piso e os 3’30 m na parte superior dos peitorís. Os arcos exteriores están formados por 21 doelas. A maiores, a ponte posúe tres condutos de desaugamento para aliviar a presión en caso de enchente, e un cuarto, que canaliza a levada do denominado muíño de Herdeiros de Baixo. O taboleiro da ponte da Cavadosa describe unha curva. A estrutura acada os 24’5 m de lonxitude pola parte exterior, e os 20 m de lonxitude pola parte interior. No seu punto central, a ponte mide 3’25 m de ancho. Acompáñase dun peitoril formado por prismas rectangulares de pedra  (irregulares, rudos, sen serrar), incompleto en ambos os dous laterais. No punto central, o peitoríl acada os 70 cm de altura, indo morrer a cero nos extremos. As pedras centrais do antepeito posúen unhas dimensións que van dende os 153 cm aos 175 cm de longo. Apóianse en balaústres hexaédricos irregulares duns 35 cm de aresta. Pola parte interior, a ponte conserva 8 pezas do peitoríl e 8 balaústres; pola parte exterior, 8 pezas do peitoril e 5 balaústres.
A ponte comunica a aldea cerdedesa da Cavadosa coa cotobadesa da Graña (Caroi). Na actualidade, unha outra ponte de formigón, construída río arriba en época recente (nos anos noventa), empresta dito servizo, polo que, de primeiras, recomendamos vivamente que se prohíba o tráfico rodado por riba da ponte centenaria. Na visita efectuada o pasado domingo, día 14, puidemos observar que a ponte vella da Cavadosa presenta unha eiva de consideración na parte inferior esquerda do seu intradorso. A corrente do río extraeu do seu asento unha das doelas iniciais da bóveda (1 m de lonxitude, aprox.), permitíndolle á auga socavar sen tregua os seus alicerces. Por mor da falla do elemento sustentante, as doelas de por riba sufriron desprazamento, restándolle uniformidade ao intradorso e solvencia á estrutura.
    As deficiencias na cimentación non son o único problema. O piso da ponte medieval da Cavadosa e a encrucillada de cara a Caroi (á saída da ponte) están cubertos dunha horrorosa capa de formigón. Como xa indicamos, a ponte perdeu, quizais por mor de sucesivas enchentes, parte das pezas da varanda en ambos os dous lados. Calculamos que o número de elementos extraviados é de 6 pezas do peitoril e 5 balaústres por cada un dos laterais.
    Hai anos, o finado de Benicio Fortes Fortes (†2020), veciño da Cavadosa, xa falaba da conveniencia de devolverlle á ponte a súa feitura orixinal, librándoa da capa de formigón, reconstruíndo os segmentos de peitoril faltantes e retornando o cruceiro da ponte ao centro da encrucillada, a súa localización primixenia. Nós, en homenaxe e lembranza do noso estimado colaborador, engadimos que as tarefas de acondicionamento deste conxunto etnográfico deberan incluír tamén a corta de nove eucaliptos de bo porte que medran na marxe dereita do río e a retirada dunha marquesiña de chapa galvanizada e mais outro pendello, hoxe en desuso, que, situados todos eles a escasos metros da ponte, a afean considerabelmente. O labor de recuperación do lugar debería completarse coa roza da matogueira circunstante, a restauración do muíño de Herdeiros de Riba e a limpeza da levada do muíño de Herdeiros de Baixo, o undécimo dos inventariados no río do Seixo dende a súa nacenza (consúltese: Solla, C.: Materiais para o estudo da freguesía de San Xoán de Cerdedo. Inventario xeral, 2002).
    O denominado cruceiro da ponte é unha cruz de pedra sen imaxes, de 130 cm de alto, 41 cm de envergadura e 15 cm de fondo; fincada nun pedestal troncocónico de 56 cm de alto e 75 cm de diámetro na base.
    Segundo Benicio Fortes, cando se ancheou a estrada de cara a Caroi, o pobo creu oportuno arrombar a cruz nunha leira inmediata, medio agochándoa tras a chamada fonte da ponte, picho e abeberadoiro construídos con materiais modernos no ano 1986. Os zapatos piden medias e, metidos en gastos, os ludrosos ladrillos da fonte esixen seren substituídos pola nobreza da pedra; aínda que calquera cousa é boa antes ca a colección de leóns, avechuchos, cornúpetas e outros espantos, espallados pola xeografía de Cerdedo nos últimos anos.
    Benicio Fortes salientou xacando a relevancia da encrucillada da ponte da Cavadosa como escenario da esconxura do enganido (anghinido). Mentres as roupiñas do neno entangarañado se pousaban ao sereno nunha leira adxacente, tres Marías collidas das mans e á roda do cruceiro, ensalmaban ao xeito. Así mesmo, des que os defuntos da Cavadosa se foron enterrar a Caroi (antes, xa se lles dera terra no camposanto de Cavenca), o cortexo fúnebre atravesaba a ponte e facía un pouso onda o cruceiro para rezar un responso. Tamén recollemos na Cavadosa a lenda fundacional da ponte, cuxa fábrica se lle atribúe ao demo constipado: A ponte vella da Cavadosa esbirrouna o demo, pois enchéralle o ollo unha moza da Corredoira, e para facerlle as beiras víase obrigado a mollar os pés (Almanaque de encantos. Mitoloxía da Terra de Cerdedo, 2005). Léase a maiores: “O roubo da ponte Piñoa” (Faro de Vigo-Montes, 24-3-2013).
    Cando vaias pra Caroi,/ten coidado no camiño,/que che está o demo/metido nun buratiño. A conservación do patrimonio material debe vincularse indefectibelmente á salvagarda do patrimonio inmaterial (contos, lendas, cantares...) que, a semellanza da guinda no pastel, adoito o requinta e adobía. Se a ponte da Cavadosa se esbarroar, non só deixaremos ir polo río abaixo unha bela e singular mostra da nosa arquitectura tradicional, senón tamén o crisol no que se amalgama o noso celme. A ponte da Cavadosa/fíxoa o demo namorado,/farto de ir á rúa /cos peciños mollados.
Imagem
A encrucillada ao sur da ponte tamén foi cuberta polo formigón.
Imagem
A ponte da Cavadosa, fotografada río abaixo.
Imagem
Eiva na cimentación da ponte.
Imagem
Membros do colectivo Capitán Gosende encol da ponte da Cavadosa.
Imagem
O cruceiro da ponte agóchase tras unha fonte de ladrillo e cemento.
Imagem
O piso da ponte foi cuberto cunha capa de formigón.
0 Comentários

Primavera, espida inocencia

13/3/2021

0 Comentários

 
Manuel Cabada Castro
Imagem
Aí chegas, fada fermosa e invisíbel, liberando bicos de estrelas coa túa pequecha e inocente presenza sobre a face sorprendida dunha nosa terra durminte e grávida!

Quen che dixo, primavera, ser agora mesmo a túa hora? Quen che bisbou, amiga, que era este o preciso tempo –o teu tempo de sempre- pra á fin algo alomenos nos confortares das angurias dunha nosa xa longa historia, ateigada de andazos, incertezas e dúbidas moi fondas?
Sómosche nós, en troques, fronte a ti, fráxiles, amiga primavera. Namentres ti cos teus ritmos amorosos, que van e veñen e nunca deixan de volver, estás sempre aí pra nalgún tempo onda nós ficares, marchares logo e volveres aínda máis tarde sempre a vir.
O noso tempo, en troques, amiga primavera, non renace ou volve de novo –ai!- coma ti. Por iso te envexamos, primavera. Por ti sempre seres, unha e outra vez, podente raíña, que espallas sen dor os tesouros da túa beldade e esperanza en vales e montañas, á beira da casoupa do pobre ou en nobres e luxosos xardíns de príncipes e potentados. Ti, filla lexítima mais humildosa das altas noites estreladas, baixaches onda nós pra estares mesmo á nosa beira. Tecendo o vestido virxe das brancas margaridas ou acendendo o lume de rosas e caraveis.
Poderosa e ó tempo humilde, achegada e familiar, ti fasnos lembrar cousas ás que á lixeira as nosas présas lles restaron prestancia e valía. Ti apréndesnos a amarmos a proximidade, o humildoso estar á beira, o falarmos claro e alto dende a beleza e o servizo, mais sen ínfulas de mando e imperio, o estarmos contentes de compartir cos de abaixo, cos que sofren e apandan coas súas eivas e mais coas dos outros.
Con todo isto nos aprendes tamén xa que logo, benvida primavera, a vermos que a beleza é sempre fondamente democrática. E que ela, se non, non é nada. Por iso, ti, primavera, aí estás sempre a operar dende o fondo e dende a íntima e calada riqueza das cousas cativas e sinxelas.

Ti es, en fin, primavera, o alto e poderoso lume de arriba agachado como brasa acesa entre a humilde borralla da nosa cotiandade.
Volve de novo, e sempre, amiga primavera!.-

*[“Faro de Vigo”, 10 de marzo de 2021]
0 Comentários

    Un proxecto de:

     Imagem

    Colaboracións

    Tudo
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Estamos en:


    Imagem
    Imagem
    Imagem
    Foto

    Feed RSS

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Março 2025
    Fevereiro 2025
    Janeiro 2025
    Dezembro 2024
    Novembro 2024
    Outubro 2024
    Setembro 2024
    Agosto 2024
    Julho 2024
    Junho 2024
    Maio 2024
    Abril 2024
    Março 2024
    Janeiro 2024
    Dezembro 2023
    Novembro 2023
    Outubro 2023
    Setembro 2023
    Agosto 2023
    Julho 2023
    Maio 2023
    Abril 2023
    Fevereiro 2023
    Janeiro 2023
    Dezembro 2022
    Novembro 2022
    Outubro 2022
    Setembro 2022
    Agosto 2022
    Julho 2022
    Junho 2022
    Maio 2022
    Abril 2022
    Março 2022
    Fevereiro 2022
    Janeiro 2022
    Dezembro 2021
    Novembro 2021
    Setembro 2021
    Agosto 2021
    Julho 2021
    Junho 2021
    Maio 2021
    Abril 2021
    Março 2021
    Fevereiro 2021
    Janeiro 2021
    Dezembro 2020
    Novembro 2020
    Outubro 2020
    Setembro 2020
    Agosto 2020
    Julho 2020
    Junho 2020
    Maio 2020
    Abril 2020
    Março 2020
    Fevereiro 2020
    Janeiro 2020
    Dezembro 2019
    Novembro 2019
    Outubro 2019
    Setembro 2019
    Agosto 2019
    Julho 2019
    Junho 2019
    Maio 2019
    Abril 2019
    Março 2019
    Fevereiro 2019
    Janeiro 2019
    Dezembro 2018
    Novembro 2018
    Outubro 2018
    Setembro 2018
    Agosto 2018
    Julho 2018
    Junho 2018
    Maio 2018
    Abril 2018
    Março 2018
    Fevereiro 2018
    Janeiro 2018
    Dezembro 2017
    Novembro 2017
    Outubro 2017
    Setembro 2017
    Agosto 2017
    Julho 2017
    Junho 2017
    Maio 2017
    Abril 2017
    Março 2017
    Fevereiro 2017
    Janeiro 2017
    Dezembro 2016
    Novembro 2016
    Outubro 2016
    Setembro 2016
    Agosto 2016
    Julho 2016
    Junho 2016
    Maio 2016
    Abril 2016
    Março 2016
    Fevereiro 2016
    Janeiro 2016
    Dezembro 2015
    Novembro 2015
    Outubro 2015
    Setembro 2015
    Agosto 2015
    Julho 2015
    Junho 2015
    Maio 2015
    Abril 2015
    Março 2015
    Fevereiro 2015
    Janeiro 2015
    Dezembro 2014
    Novembro 2014
    Outubro 2014
    Julho 2014
    Junho 2014
    Abril 2014
    Março 2014
    Fevereiro 2014
    Janeiro 2014
    Dezembro 2013
    Novembro 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.