Na actividade, que se celebrou na sede da Asociación Canaria de Cuba, participaron un centenar de asociados
Manuel Barros
O evento, que tivo lugar o pasado 29 de novembro, estivo presidido pola Xunta Directiva da entidade da emigración estradense máis antiga do mundo, encabezada pola súa presidenta Gódula Rodríguez Señaris, e coa presenza dun centenar de asociados e convidados.
A actividade deu inicio coa interpretación dos himnos nacionais de Cuba, España, e o himno galego, estando as palabras centrais da efeméride a cargo da titular. Gódula Rodríguez, quen despois de agradecer aos directivos da Casa Canaria as facilidades brindadas, realizou unha descrición histórica da fecunda vida desta sociedade nos seus 105 anos de existencia, na que destacou os seus momentos cume e as súas personalidades máis destacadas.
Unha vez finalizada a intervención, fíxose entrega ao directivo Aldo Hernández Monzón do diploma outorgado pola Agrupación de Sociedades Comarcais de Galiza en Cuba que acredita o seu premio no concurso fotográfico Día de Galiza 2019.
Foi proxectada en primicia o documental "Unha pegada centenaria", do realizador e secretario da sociedade Raimundo Mollinedo, estando o momento musical a cargo dos cantantes Ernesto Roel e Jennys Santamaría e finalizando a velada coa audición do Himno da Estrada interpretado pola Coral Polifónica Estradense que dirixe o profesor Xavier Comesaña. Ofreceuse unha merenda-buffet aos participantes.
Co lema ‘Protección á agricultura, ao ensino e ao socio necesitado’ fundouse na Habana o 4 de xuño de 1915 a Sociedade Hijos do Concello da Estrada. A nova sociedade xurdiu a pedimento da Federación Agrícola da Estrada desempeñando un importante papel o concelleiro agrario Pedro Varela Castro, quen enviou a Cuba con ese fin a Manuel Señarís, elixido secretario do Comité Xestor presidido por José Brea e sendo o primeiro presidente electo da sociedade Antonio Reymóndez.
Entre os feitos máis destacados nos seus primeiros 50 anos estiveron a fundación na Estrada do xornal "El Emigrado", órgano das sociedades de emigrados e agricultores, o 20 de setembro de 1920, e o Centro de Emigrados na Estrada, 1 de xaneiro de 1921. Os dous obxectivos principais que se expuxo a nacente sociedade e que aparecen plasmados no seu primeiro Regulamento foron “soster un xornal para a defensa dos intereses agrarios e difundir os modernos métodos de cultivo”. En representación da sociedade emigrante participaron os irmáns Maximino e Albino Matalobos, xunto ao seu primeiro director, o mestre e emigrante retornado de Cuba, José Otero Abelleira. Actuou como xefe de Redacción Manuel García Barros.
A sociedade contribuíu en forma notable ao melloramento da calidade da educación no municipio coa construción e mantemento de dúas escolas e o financiamento dos certames escolares, nos que se premiaban aos mellores estudantes. Efectuaban na Habana un banquete anual con todos os asociados polas Festas de San Paio, patrón da Estrada. Outro fito importante foi a construción en 1926 dun Panteón Social no Cemiterio de Colón. Entre as personalidades máis destacadas nesta etapa estiveron: Secundino Baños Villar, José Loureiro García, Jesús Barros López e Carlos Vila Garea.
A partir do ano 2004 a sociedade revitalizou a súa actividade coa continuación da súa vida social despois de máis de 40 anos sen actividades, destacándose, as celebracións dos aniversarios 90º, 95º e 100º da sociedade nos que participaron autoridades do Concello. Tamén houbo unha visita da Coral Polifónica Estradense; a creación dun grupo de danza folclórica; a continuación das festas patronais de San Paio no mes de xuño; actividades e encontros dedicados aos emigrantes, aos adultos maiores e aos nenos; publicación das memorias da sociedade; eventos literarios; exposicións fotográficas; edición de documentais en formato vídeo sobre a historia da sociedade; participación do seu grupo de baile nos festivais convocados polas federacións de sociedades españolas e galegas, degustación de pratos típicos galegos, entre outras.
Hijos do Concello da Estrada conta actualmente con máis de 300 asociados, deles 2 son naturais da Estrada e 104 descendentes directos con nacionalidade española. As mulleres representan o 62% dos asociados e o 56% ten 60 anos ou máis, estando a súa Xunta Directiva integrada por: Gódula C. Rodríguez Señaris, como presidenta; Leonardo Barros Blanco, vicepresidente; Raimundo Ou. Mollinedo López, secretario; Ana Mª González Gimeno, vicesecretaria; Dores Torres Pérez, tesoureira, e Ana T. García Fortún, vicetesoureira, completando a relación 20 vogais efectivos e 6 suplentes.