Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Un fermoso artigo do poeta Aquilino Iglesia Alvariño sobre a Rapa das bestas de Sabucedo

1/2/2023

0 Comments

 
Foto
Manuel Cabada Castro
Un amigo remitiume hai poucos días un artigo sobre a festa da Rapa das bestas de Sabucedo escrito polo gran poeta lucense Aquilino Iglesia Alvariño (1909-1961) e publicado no xornal “La Noche”, Ano XXXI, nº 9055, do día 6 de xuño de 1950. Ó eu ser descoñecedor deste artigo, non puiden aludir a el no meu libro A Rapa das bestas de Sabucedo. Historia e antropoloxía dunha tradición (desde o ano 2021 editado por Ir Indo en segunda edición corrixida, aumentada e cun Apéndice). 

    Agradezo poder dalo agora a coñecer neste medio, pois coido que é un grande honor para este acontecemento festivo e para cantos estimamos e defendemos o seu valor e permanencia, non só nos tempos actuais senón tamén nos vindeiros, que un escritor e poeta tan recoñecido como Iglesia Alvariño se tivera ocupado de lle dedicar, hai xa agora mais de setenta anos, a súa lúcida atención e capacidade literaria. Tanto máis canto que nos tempos de hoxe precisamos aprender a ver dun xeito novo a importancia humana, literaria e ecolóxica de acontecementos festivos e populares coma este por enriba de escuros intereses mercantís que os intentan desvirtuar ou destruír.
    O feito, por outra parte, de que este escrito fose publicado por Iglesia Alvariño en castelán ten a súa obvia explicación polas cautelas e restricións en relación co uso do galego nos tempos da ditadura, ben próximos aínda polo demais neste caso (ano 1950) ó final da guerra civil. Lendo o relato de Iglesia Alvariño, o lector poderá doadamente, porén, advertir o emprego nel de varias expresións galegas que el quizais consideraría que poderían pasar inadvertidas pola censura. Velaquí as seguintes: valados, grea, vagantas, engolemia, enveredar, rabeira, boureo, carballeiras, vilegos, moinantes. Palabras que figuran no dicionario da RAG agás engolemia (recollida esta, no entanto, noutros dicionarios como expresión equivalente a “desexo ardente”). O lector deste escrito de Iglesia Alvariño seguramente se sentirá sorprendido pola finura e o acerto das descricións e apreciacións que nel aparecen en relación con diversos detalles do acontecemento festivo da Rapa. É a visión dun escritor e poeta que nos aprende a ver de forma novedosa e viva o que a outros quizais se lles escapa. 
    Deixo xa, pois, ó lector que se adentre por si mesmo neste encomiábel escrito, non sen antes indicar que pola miña parte corrixín só unha palabra no texto de Gratio Falisco, citado ó final do escrito por Iglesia Alvariño, pois no canto do incorrecto “stuprosa” o correcto sería ter escrito “scruposa”, tal como eu mesmo o indico na páxina 42 (nota 22) do meu citado libro.

    Velaquí vai xa o texto do artigo de Iglesia Alvariño.


 

                    La ‘rapa’ de San Lourenzo

        
            Por Aquilino IGLESIA ALVARIÑO    


    SABUCEDO es una aldea de Pontevedra en los rebordes de Tierra de Montes. Tierra de aguas nuevas y hermosos pastizales, en los tiempos en que la bautizaron debía señalarse por sus valados de saúcos, floridos por estos días y rumorosos de abejas.
    En esta tierra de frescor tiene una ermita de gloria S. Lourenzo, y heredad de la ermita es una grea de yeguas del monte que llena las cañadas y vagantas de relinchos ardientes.
    Entre abril y junio, la grea se multiplica de potrillos ágiles como corzos. Sus patas son finas y duras como de acero, y cuando sienten la engolemia de las primeras hierbas, como el cuello es aún muy corto y no les llega al suelo, abren las delanteras en forma de compás con un gesto gracioso y conmovedor.
    Las madres, en cambio, están por estos días terriblemente feas. Es el momento del cambio de pelambre. Llevan en los flancos y en el vientre unos colgajos sucios como el musgo seco, que es la capa espesa de lana que las resguardó en el invierno de nieves y escarchas. Por estos colgajos de lana las siguen los cuervos, que, posados en sus lomos, las desnudan a picotazo limpio de este musgo lanoso para mullir la lana de las crías en la copa de un pino inaccesible. La estampa del cuervo caballero con las alas abiertas y la del caballo a la carrera para librarse de sus garras y picotazos resulta extraña, salvaje y divertida.
    Yo conocí muchos santuarios dotados así de rebaños y greas. Uno era de San Cosme de Buzarrey y el otro Santa Margarita de Seivane. Los lobos, que arrecian en sus correrías cuando el ganado tiene mas ventas en los mercados, acabaron hace mucho tiempo con las greas de estas dos ermitas.
    La de San Lourenzo de Sabucedo tuvo más suerte, pues continúa con la suya, aunque menguada también por los lobos, enemigo viejo de los caballos gallegos. Atravesando el Caurel san Froilán de Lugo en uno de estos caballejos del monte, en un descuido del Santo, se lo manducó un lobo descomunal. Claro que como San Froilán era un Santo tan grande hizo volver al lobo con un conjuro y le hizo cargar con sus libros, que eran muchos, hasta su diócesis de León.
    En uno de los días pasados se celebró la fiesta de San Lourenzo de Sabucedo, conocida por el nombre de “A rapa de San Lourenzo”. En la madrugada de la víspera salen los mozos del lugar en busca de la grea. Una vez que la encuentran, viene el bracear, el correr y vocear sin fin, hasta enveredarla hacia el lugar de la rapa o esquilo. Este es un apartadero o coso en que el ganado se va prensando hasta inmovilizarse o poco menos. Luego viene la lucha del hombre con el animal, cuerpo a cuerpo y sin trampa, para despojar al último de sus crines y rabeiras. Es operación lenta, llena de destreza, de fuerza y de incidencias. Para las gentes que suben de Pontevedra, resulta muy divertida y el mejor estímulo para atacar pacíficamente una empanada a la sombra de los robles.
    Las yeguas separadas de las crías en esta operación llenan el valle de relinchos. El boureo humano pone un fondo a tono, y en las carballeiras el beber de los vilegos se acompasa dulcemente entre onda y onda de boureo.
    Viene luego, en los días sucesivos, la subasta de las crines y el jolgorio bien ganado de los mozos. La grea vuelve al monte cabizbaja, sacudiendo sus muñones caudales, torpes y sin gracia. Hay como una pesadumbre de deshonra en el rebaño ante el ágil rebrincar de los potrillos, que, en los claros y escampados del monte, raen la andadura no bien nacidos. Esta propiedad es gala exclusiva, al parecer de los antiguos, de estos caballitos gallegos, amigos de gitanos y moinantes hoy, y en otros tiempos celebrados por naturalistas y poetas. Para que se vea en qué terminan también las glorias de los caballos, tenemos que decir que nuestros caballos gallegos merecieron de Gratio Falisco, contemporáneo de Ovidio, nada menos que este hermoso hexámetro de su “Cynegetica”:

    “Galaecis lustratur equis scruposa Pyrene”.
    ¡Quién se lo diría a estos pobres caballejos moinantes que el lobo se va zampando cada día!

[“Galicia Digital”, 1 de febreiro de 2022]
0 Comments

Rapa das bestas de Sabucedo e Campo das Rosas

29/1/2023

0 Comments

 
Foto
Manuel Cabada Castro
Nestes días correu nos medios a nova de que a Xunta de Galicia declarara viábel o proxecto do parque eólico do “Campo das Rosas” na provincia de Pontevedra. Agora ben, quen non saiba da estreita relación entre este espazo xeográfico e a Rapa das bestas de Sabucedo, declarada dende hai anos de “interese turístico internacional”, posibelmente non lle dea relevancia a tal nova. Tal información ficaría, xa que logo, inserida no ámbito xeral dunha nova máis en relación coas vantaxes ou desvantaxes deste tipo de proxectos que afectan fondamente e de múltiples maneiras os modos de vivir e de se comportar das persoas e dos grupos humanos afectados polas mencionadas instalacións.
    Agora ben, é xustamente o específico da internacional festa da Rapa das bestas de Sabucedo o feito de se desenvolver non só ó longo de varios días, senón -e isto é o máis relevante- en espazos non só diversos senón incluso entre si moi distantes. Por iso o que máis frecuentemente hoxe denominamos “Rapa das bestas” de Sabucedo foi ó longo dos tempos popularmente denominada de xeitos diferentes: “O día das eguas”, “O día da baixa” etc. Entre eles o da “Rapa” abranguería o conxunto das accións festivas que se realizan especialmente no interior do “curro”, mais o da “Baixa” (para moitos non menos gratificante) é a previa subida ós montes na procura de xuntar as diversas greas que habitan nas súas propias zonas de montaña pra acompañalas logo na baixada a Sabucedo.
    Dito isto, hai que engadir seguidamente que non poucas destas greas de bestas habitan xustamente na zona do “Campo das Rosas”, na proximidade do coñecido pico dos Aguillóns e é evidente que a previsíbel intrusión nesta zona do mencionado parque eólico, coa concomitante destrución do ámbito natural nun marco xigantesco desnaturalizado, botaría por terra algo que é específico ou esencial nesta festa. Aquilo que poderiamos denominar a súa estética natural e a convivencia directa coa natureza na súa bela, poderosa e humildosa manifestación. Coido que, pese a todo, hai aínda tempo pra que venza a cordura, a xustiza e o bo entendemento.
    Pois non podemos en modo algún hipotecar a nosa dignidade e o noso futuro a poderosos intereses alleos ó noso hábitat. Aloitémoslles e dobreguemos, alomenos por unha vez, o poder e a verdade daquilo que ben xa versificara o Quevedo castelán: “poderoso cabaleiro e don diñeiro”!

[“Galicia Digital”, 26 de xaneiro de 2023]

0 Comments

Presentación na Estrada dos “Símbolos Nacionais de Galiza” e da ILP para a restauración do himno galego

28/1/2023

0 Comments

 
Foto
O vindeiro venres 3 de febreiro preséntase na Estrada a Iniciativa Lexislativa Popular para a restauración do himno Galego organizado pola Plataforma Via Galega e a Asociación Cultural “Vagalumes”. O feito de que o himno galego oficial teña erros dá conta do desleixo e descoñecemento que existe dos símbolos que visibilizan a existencia de Galiza. Co fin de dar a coñecer a historia e significado real destas representacións da nosa identidade colectiva intervirá o catedrático da Universidade da Coruña Manuel Ferreiro e o investigador Héitor Picallo.

O acto terá lugar no MOME (A Estrada)  ás 20:00 h. E nel recolleranse sinaturas da ILP e distribuirase a publicación divulgativa de Vía Galega sobre a historia dos nosos símbolos.

Cómpre lembrar que o texto do Himno aprobado na Lei de Símbolos de 1984 presenta problemas relativos á presentación formal e a cuestións tipográficas (o texto do noso himno é un diálogo). Máis aínda, aparecen algúns importante erros alleos á vontade de Eduardo Pondal que, con certeza, son produto dunha transmisión irregular do poema, inicialmente difundido nas comunidades galegas de América a partir de imprentas que serían, en xeral, estrañas a Galiza e ao galego. Se a isto lle sumamos que é un texto cantado, temos a explicación para unha acumulación de erros que será necesario corrixir para rehabilitar integramente o noso símbolo nacional máis evidente.

E outro dos símbolos nacionais de Galiza, a bandeira, ten unha historia completamente descoñecida para a maioría do noso pobo. Por iso convidamos a asistir a esta actividade.

0 Comments

Presentación do libro "Alejandro Viana, un galego á fronte do rescate dos refuxiados republicanos"

15/1/2023

0 Comments

 

Venres 20 ás 20:00 h. no MOME (A Estrada)

Foto
A Asociación Cultural “Vagalumes” presenta na Estrada o libro de Roberto Mera, “Alejandro Viana, un galego á fronte do rescate dos refuxiados republicanos”. Será o vindeiro venres 20, ás 20:00 h. no MOME (Avenida Benito Vigo, 92. A Estrada).
Na Europa ocupada polos nazis miles de exiliados republicanos españois devecían por chegar a América para salvar as súas vidas. Entre eles atopábase Alejandro Viana Esperón (Ponteareas, 1877 - México DF, 1952), deputado republicano de esquerdas ao que ben se podería alcumar como o Schindler galego.
Á fronte de varias organizacións humanitarias, entre elas o Servicio de Evacuación de Refugiados Españoles, Alejandro Viana organizou dende Francia a saída de miles de refuxiados nunha trintena de expedicións marítimas colectivas a distintos países de América, na súa maioría a México. Cos alemáns en Francia, Viana arriscou a súa vida para continuar axudando os exiliados até que,acosado pola Falange e a Gestapo, emprendeu en 1941 unha desesperada fuxida. Logo de once meses de anguriante viaxe por África, logrou chegar a México. Alí reencontrouse tempo despois coa súa dona, tras once anos de separación, e viviu coa certeza de que xamais podería retornar á súa terra. Roberto Mera narra neste libro a extraordinaria odisea iniciada o 18 de xullo de 1936 polo seu tío bisavó, recuperando para a historia a proeza dun home íntegro e entregado aos demais.
Compre lembrar que na Estrada tamén precisamos da solidariedade para salvar a vida exiliándose de moitos dos noso veciños. Imos nomear algúns casos aínda que somos conscientes que son moitos máis, e imos centrarnos nos de primeira hora, aínda que logo tiveron que fuxir moitos máis como consecuencias do acoso e derrube sufrido por eles a mans dos fascistas.

Unha mostra do exilio estradense:

    • Agra Rey, José María. Home de 21 anos. Natural de A Estrada , Veciñanza: Vilagarcía de Arousa. Xulgado en Ferrol por deserción co resultado de declaración en rebeldía. Semella que fuxiu a Cartaxena.
    • Alonso Rivas, Avelino (Os de Gaitas), 35 anos, natural da Estrada, Garda Municipal, Lavadores - Vigo. Previamente fuxido e declarado en rebeldía. Xulgado en Vigo por auxilio á rebelión co resultado de sentenza a prisión 12 anos. Graves secuelas psicolóxicas ao sair da cadea..
    • Costa Ramos, Juan. (A Estrada, Pontevedra, ?) En xullo de 1939 atopábase no campo de refuxiados de Barcarès en Francia.
    • Chacón Bergueiro, Severino. Nado en Parada (A Estrada) o 14 de novembro de 1884 e finado en Madrid o 31 de xullo de 1978. Fillo dunha familia de campesiños, traballou como canteiro en Ferrol (1897) onde entrou en contacto coas organizacións obreiras. Trasladouse a Coruña en 1903 e converteuse en referente sindical. En 1905 emigrou a Cuba e militou na Agrupación Socialista da Habana. Retornou a Galicia en 1908 pero regresou moi pronto á Habana. Foi expulsado de Cuba en xullo de 1911. En 1916 constituíu na Coruña a Unión Tabacalera, primeiro sindicato de clase das cigarreiras da Fábrica de Tabacos. Foi candidato nas eleccións á alcaldía de 1917 pola Agrupación Socialista da Coruña. En 1918 a Unión Tabacalera federouse na UGT baixo a súa influencia. Deixou o PSOE en 1921 formando parte do Partido Comunista Obrero Español. Presidiu desde A Coruña a Federación Tabaquera Española, de carácter autónomo, e na que se integrou o persoal das fábricas de tabacos do Estado. A sublevación do 18 de xullo de 1936 sorprendeuno na Coruña, onde estivo agochado un ano, antes de fuxir por mar cara a zona republicana. Pasou a Valencia e incorporouse á UGT. Exiliado en Francia en 1939, formou parte da Executiva Federal da UGT no exilio francés. Logo marchou a Santo Domingo (1939-1940), Venezuela (1940-1946), regresou a Francia (1946-1950), marchou a Checoslovaquia (1950) e volveu a Venezuela (1950-1967). Retornou a Madrid en 1967, onde faleceu en 1978. LIGAZÓNS: Revista Claridade homenaxe a Severino Chacón.
    • Fernández Rodríguez, José. (A Estrada, Pontevedra, ?) En xullo de 1939 atopábase no campo de refuxiados de Sepfonds Tarne et Garonne en Francia.
    • García Caramés, Alfredo (Cabanelas, Liripio, A Estrada) 1916. Durante a Guerra Civil fora membro do Batallón de Milicias Populares Gallegas e chofer de Líster V Corpo do Exército e na mítica 11ª División,. Despois estivo refuxiado en Francia no campo de Vernet d´Ariège (barraca 43) e no campo de Barcarès. Valentín García Gómez escribe unha biografía súa co título "Un soldado da historia (Alfredo García Caramés, asistente de Líster, 1936-1939)".
    • Gómez Puente, Juan. (A Estrada, Pontevedra, ?) En xullo de 1939 atopábase no campo de refuxiados de Agde (Herault) en Francia.
    • Gómez Andrade, Manuel. Veciño de Codeseda. Embarcou para Arxentina o 2 de setembro do 36, cando era buscado para ser detido.
    • Illa Couto, Ramiro. (Arnois, A Estrada, Pontevedra, 1896 - ?, 1987) Sendo moi novo emigra a Bos Aires, onde estuda na Escola de Comercio ó tempo que traballaba cun tío seu. En 1917 volve a Galicia, fai o servizo militar en Marrocos e incorpórase ás Irmandades da Fala. En 1922 regresa de novo a Bos Aires como representante da Irmandade Nazonal Galega de Vicente Risco e participa na fundación dunha delegación da mesma que edita a revista "Terra". Posteriormente súmase a Sociedade Nazonalista Pondal e no ano 1931 volve a Galicia para participar nas actividades do Partido Galeguista. Despois do golpe de Estado de xullo de 1936 foxe a Portugal e de alí a Francia, sendo delegado en París das Sociedades Hispanas Confederadas. Despois exíliase en México, onde participa nas actividades políticas e culturais dos galeguistas.Dende México viaxa a miúdo a Colombia e Venezuela. Neste último país establécese nos anos 50 para volver definitivamente a Galicia en 1956. Na súa etapa mexicana escribe para "Vieiros" e "Saudade". Desta última revista foi editor do número 3.
    • López López, Celestino. (A Estrada, ? - México, 1963) Galego do Grupo Republicano que fora presidente do Sindicato de Viaxantes de Comercio de Vigo, da UGT. Casa en 1935 coa mestra tamén exiliada María Concepción Pazo Álvarez. No 36 estivo acochado xunto co seu cuñado Eduardo durante un ano. Tivo que fuxir cara a México onde formou parte da Alianza Nazonal Galega, fundada en 1943 por varios exiliados galegos coma el. En México foi distribuidor de cine e chegou a escribir un libro de gran valor antropolóxico, "La vida en el Amazonas". Membro de Izquierda Republicana, no exilio en México asina o manifesto da Alianza Nacional Galega o 18 de maio de 1944.
    • Mosteiro Melia, José. (A Estrada, Pontevedra, ?) En xullo de 1939 atopábase no campo de refuxiados de Argelès sur Mer en Francia.
    • Nodar Brey, Jesús. O 12 de decembro de 1937 desaparece na Coruña cando estaba de garda. Aparece un cadáver na praia de San Amaro o día 22. Considérase que é el e que non desertou senón que foi accidental a súa morte. Descoñecemos máis detalles deste estraño suceso.
    • Pazo Álvarez, Eduardo. Mestre da Somoza, A Estrada . Nace en 1904. Expediente de depuración co resultado de suspensión de emprego e soldo. Deuse por desaparecido, seguramente fuxiu, segundo informa Olimpio Arca exiliase en Cuba. Logo vaise a México e regresa a Galiza no 1971. Morre en México o 24 de outubro de 1971.
    • Pazo Álvarez , Concepción. (A Estrada, Pontevedra, ? - A Estrada, Pontevedra, 1980) Mestra Nacional que se exilia en México, xunto co seu home Celestino López López. Alí foi mestra no Colegio Madrid, centro que acolleu ao republicanismo español exiliado nese país. Coa morte do home en 1963 regresa a Galicia en 1971 e morre en 1980.
    • Pereira Renda, Virginia. (A Estrada, 19/10/1884, - Madrid, 23/12/1969) Estivo exiliada na Arxentina. Casou na Estrada con Alfonso Rodríguez Castelao. No ano 1956 asiste ao Congreso da Emigración Galega en representación do seu home xa falecido.
    • Rey Pereyra, Ismael. (A Estrada, Pontevedra, ?) En xullo de 1939 atopábase no campo de refuxiados de Barcarès en Francia.
    • Souto Campos, Uxío.  (Cuntis, Pontevedra, 1905) Escultor e profesor de Debuxo no Instituto da Estrada. Fuxido a Francia, onde está internado no campo de concentración de Perpignan, despois marcha exiliado a México.Pertencía á Irmandade Galeguista. Exiliouse en México onde fundou xunto a outros exiliados a Alianza Nazonal Galega no ano 1943, da que foi vicesecretario de relacións. Tamén foi ilustrador de "Saudade" e profesor de debuxo no Institututo Hispano-Mexicano Ruiz de Alarcón dirixido polo galego Pedro Martul.

0 Comments

Presentación en Cuntis de “Amores clandestinos no renacemento: O deán Gabriel Rodríguez e María Criada”

26/12/2022

0 Comments

 
Foto
O vindeiro venres 30 de decembro de 2022, ás 20:00 horas e na Casa da Cultura Roberto Blanco Torres de Cuntis, a Asociación Cultural Vagalumes presentará a última obra que vén de editar: “Amores clandestinos no renacemento: O deán Gabriel Rodríguez e María Criada”. Son os seus autores o cuntense Héitor Picallo, autor de numerosas obras de diversa temática, e o estradés Damián Porto Rico, doutor en historia moderna e técnico documentalista no Arquivo Histórico Diocesano de Santiago. Tamén se contará coa presenza da escritora Baia Fernández de la Torre e do escritor David Otero e do historiador Marcos Borrageros, estes últimos representantes do colectivo organizador. E tamén o deseñador gráfico Martiño Picallo.
Segundo os autores, esta obra leva rematada unha ducia de anos, mais ningunha administración se animou a publicala, e iso que versa sobre a historia de dous personaxes ilustres da historia galega: o deán Gabriel Rodríguez de Casal de Raros e a súa parella María “Criada”. Aquel, estradés de nacenza, posibelmente da freguesía de San Miguel de Moreira (da que tamén é natural Damián Porto), foi un destacado clérigo que veu ao mundo a finais do século XV e que, logo de tomar hábitos eclesiásticos, asenta durante un tempo na corte de Roma, sendo criado de varios papas, entre eles de Giovanni di Lorenzo de Medici, coñecido comunmente como León X. Deste pontífice chegaría a ser, incluso, un dos seus palafreneiros ou cabalarizos. No momento en que fica na “Cidade dos Sete Outeiros”, coinciden nela os vértices do “triángulo máxico” da máis grande xenialidade universal: Leonardo da Vinci, Raffaelo Sanzio e Michelangelo Buonarroti.
A obra que se presenta non é un ensaio ao uso, pois realmente podería servir para elaborar unha novela fantástica ou un guión de cine. O citado Gabriel Rodríguez, logo de ocupar determinados beneficios curados (crego de San Mamede de Piñeiro, San Fins das Estacas e Santa María dos Baños de Cuntis), tamén consegue diversas responsabilidades tanto en Roma como na Galiza: cóengo das colexiatas de Baiona e Muros, igualmente do Cabido Diocesano de Santiago e Deán do Capítulo Catedralicio Lugués... Tanto é así que, alén de ser nomeado Protonotario Apostólico, estará entre os 6 eclesiásticos máis relevantes da Galiza dos anos trinta do século XVI. Por outra banda, Gómez Rodríguez, clérigo e irmán do referido Gabriel será posuidor de numerosos patrimonios espallados polo rural cuntense, amais de ter no seu haber unha casa-torre localizada na cerna da vila do Baño.
Porén, se a súa vida do deán Gabriel Rodríguez resulta sobradamente interesante tanto ou máis se observa a da súa parella, a lalinesa María “Criada”. Con este alcume que lle asignaron ensombrecíase a persoa de María Rodríguez de Monteagudo e Ulloa, unha muller que canda a morte do clérigo se dixo viúva e se dedicou durante uns anos ao comercio de cereais e viño ourensán, así como a prestar sumas importantes de diñeiro a distintos particulares. A súa vida, oculta entre nos palacios episcopais (e nas rúas de Compostela e Lugo), foi vinte cinco anos máis longa ca da súa “parella”. Ignórase o lugar no que repousan os restos mortais de Gabriel Rodríguez de Casal de Raros, pero a súa “muller” decidiu que cando chegase a seu óbito fose sepultada na catedral de Santiago, como así consta nalgúns documentos que os autores puideron recuperar. Amais diso, dun dos fillos desta “parella”, o cóengo Aníbal Rodríguez, tamén se conserva a súa sepultura na xirola da basílica compostelá.
Amais deste persoeiro, tamén ilustre, Gabriel e María terían cando menos media ducia de fillos máis, proxenie que curiosamente sería recoñecida como froito das relacións afectivas daqueloutros.
O extenso ensaio que presenta Vagalumes, prologado polo debuxante e escritor Grato E. Amor Moreno e que foi deseñado con todo gusto e mestría por Martiño Picallo, ofrece moitas historias paralelas, como a do cura de Olives e Rubín Vasco de Ulloa, que polos anos trinta do século XVI era un dos escriptores do Arquivo Vaticano. Na Casa da Cultura de Cuntis temos unha cita ineludíbel que ha conectar as terras da Estrada e Cuntis coa historia universal de Roma.

0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.