Xornal de Tabeirós-Terra de Montes

O colectivo Capitán Gosende elabora un inventario da simboloxía franquista aínda existente en Cerdedo

12/8/2019

Simboloxía franquista en Cerdedo (III)

Fonte de Riba (Laxoso-Quireza).

Fonte do Medio (Laxoso-Quireza)

Simboloxía franquista na parroquia de Pedre

* Na parroquia de Pedre non se localizou ningún inmóbel sinalado con simboloxía franquista.

Simboloxía franquista na parroquia de Quireza

Fonte pública de Cuíña

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Quireza.
Lugar: Cuíña.
Coordenadas: X: 544.296; Y: 4.710.965
Inmóbel: Fonte pública con placa memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1949, cadrando coa alcaldía de Xerardo Lorenzo, o primeiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Fonte e pío. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista. No arquivo do colectivo Capitán Gosende gárdase unha foto da fonte que data da súa inauguración.

Aditamento ilegal:
Elemento: Placa de mármore gris con inscrición.
Dimensións: 53 cm x 20 cm.
Texto e/ou emblema:

[Emblema de Falanxe (á esquerda)]
J.A.M. AÑO 1949,
SIENDO ALCALDE
GERARDO LORENZO

Accións pendentes: Retirada do elemento, destrución ou entrega á familia Lorenzo, no caso de que o reclamen.

Fonte pública de Laxoso (fonte de Riba)

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Quireza.
Lugar: Laxoso.
Coordenadas: X: 547.537; Y: 4.714.398
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte, pío e lavadoiro. Na cabeceira da fonte talláronse o emblema de Falanxe (xugo e frechas) e debaixo as siglas J.A.M., acompañando a data de construción. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista. No ano 2004, un veciño de Laxoso abuxardou o emblema de Falanxe (xugo e frechas). Enriba da superficie labrada apegou unha lámina cun galo pintado. Así mesmo, resaltou con pintura branca a inscrición restante. Esta decisión causou malestar entre os veciños de dereitas. En tempos da República, a aldea de Laxoso era coñecida pola “Rusia pequena”.

Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: O texto inscrito ocupa unha superficie de 32 cm x 18 cm.
Texto e/ou emblema:

J. A. M.
1952

Accións pendentes: Abuxardado da inscrición, respectando a data de construción.

Fonte pública de Laxoso (fonte do Medio)

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Quireza.
Lugar: Laxoso.
Coordenadas: X: 547.605; Y: 4.714.350
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte e pía. No centro da cabeceira da fonte tallouse o emblema de Falanxe (xugo e frechas). Enriba do emblema riscáronse as siglas J.A.M. e debaixo, a data de construción. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista. No ano 2004, un veciño de Laxoso abuxardou o emblema de Falanxe (xugo e frechas). Enriba da superficie labrada pintou unha pomba da paz. Así mesmo, resaltou con pintura branca a inscrición restante. Esta decisión causou malestar entre os veciños de dereitas.

Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: O texto inscrito ocupa unha superficie de 41 cm x 26 cm.
Texto e/ou emblema:

J. A. M.

1952

Accións pendentes: Abuxardado da inscrición, respectando a data de construción.

Fonte pública de Laxoso (fonte de Baixo)

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Quireza.
Lugar: Laxoso.
Coordenadas: X: 547.644; Y: 4.714.292
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte e pío. Na cabeceira da fonte talláronse o emblema de Falanxe (xugo e frechas) e debaixo as siglas J.A.M., acompañando a data de construción. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista. No ano 2004, un veciño de Laxoso abuxardou o emblema de Falanxe (xugo e frechas). Enriba da superficie labrada pintou dúas margaridas. Así mesmo, resaltou con pintura branca a inscrición restante. Esta decisión causou malestar entre os veciños de dereitas.

Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: O texto inscrito ocupa unha superficie de 25 cm x 12 cm.
Texto e/ou emblema:

J. A. M.
1952

Accións pendentes: Abuxardado da inscrición, respectando a data de construción.

* Na aldea de Tresaldeas (lugar da Xesteira) localizamos unha fonte (pío e lavadoiro). Na pedra da cabeceira da fonte labrouse a inscrición “AÑO 1949”. A data de construción non se acompaña de simboloxía franquista.
* Na aldea de Tresaldeas (lugar dos Sieiros) localizamos unha fonte (pío e lavadoiro). Na pedra da cabeceira da fonte labrouse a inscrición “año 1947”. A data de construción non se acompaña de simboloxía franquista.
* Na aldea de Tresaldeas (lugar do Quinteiro) localizamos unha fonte (pío e lavadoiro cuberto) en cuxa pedra cabeceira se labrou a inscrición “AÑO 1947”. A data de construción non se acompaña de simboloxía franquista.

Fonte pública de Barbeira (Tomonde) 2.

Fonte pública de Barbeira (Tomonde) 3.

Fonte pública de Barbeira (Tomonde)

Fonte pública de Barbeira (Tomonde, 1952).

Simboloxía franquista na parroquia de Tomonde

Fonte pública de Barbeira

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Tomonde.
Lugar: Barbeira.
Coordenadas: X: 548.296; Y: 4.714.574
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte, bebedoiro e lavadoiro. Na cabeceira da fonte tallouse o emblema de Falanxe (xugo e frechas), flanqueado polas siglas J.A.M. e mais a data de construción. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista. No arquivo do colectivo Capitán Gosende gárdase unha foto da fonte que data da súa inauguración.

Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: O texto inscrito ocupa unha superficie de 73 cm x 25 cm.
Texto e/ou emblema:

J. A. M. [emblema de Falanxe] 1952

Accións pendentes: Abuxardado da inscrición, respectando a data de construción.

Fonte pública de Barbeira

Localización
Concello: Cerdedo.
Parroquia: Tomonde.
Lugar: Barbeira.
Coordenadas: X: 548.383; Y: 4.714.647
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte e bebedoiro. Na cabeceira da fonte tallouse o emblema de Falanxe (xugo e frechas), flanqueado polas siglas J.A.M. e mais a data de construción. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda a Municipios”, un desaparecido organismo franquista.

Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: O texto inscrito ocupa unha superficie de 70 cm x 30 cm.
Texto e/ou emblema:

J. A. M. [emblema de Falanxe] 1952

Accións pendentes: Abuxardado da inscrición, respectando a data de construción.

Fonte pública de Cuíña (Quireza, 1949).

Fonte pública de Cuíña (Quireza, 2019).

Fonte pública de Cuíña.

0 Comentários

O colectivo Capitán Gosende elabora un inventario da simboloxía franquista aínda existente en Cerdedo

11/24/2019

0 Comentários

Simboloxía franquista en Cerdedo (II)

A pedra cabeceira empregada como sentadoiro.

Simboloxía franquista na parroquia de Folgoso

Fonte pública do Outeiro

Localización

Concello: Cerdedo.
Parroquia: Folgoso.
Lugar: O Outeiro.
Coordenadas: X: 553.642; Y: 4.709.816
Inmóbel: Perpiaño de pedra de gran con inscrición preconstitucional, fragmento da cabeceira da antiga fonte pública do Outeiro. Orixinalmente, o inmóbel constaba de fonte e pío; despois engadíuselle un lavadoiro. A pedra inscrita (coa inscrición cara a arriba) pousa, a xeito de sentadoiro, na parte superior dun valo de pouca altura, que acouta o espazo que antes ocupaban a fonte e mais o lavadoiro. A fonte, da que só fican vestixios, localízabase a uns 6 m doutro lavadoiro tradicional. A fonte fora inaugurada no ano 1950, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Os sucos do emblema de Falanxe (xugo e frechas) aínda conservan restos de pintura vermella. Parte do material construtivo da fonte foi reutilizado no muro dunha vivenda adxacente. Identificamos entre a cachotaría do valo, a peza coa inscrición “Outeiro”, que coroaba a cabeceira do inmóbel. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda Municipal”. No arquivo do colectivo Capitán Gosende gárdase unha foto da fonte que data da súa inauguración. En 2011, a escasos metros cara ao sur, instalouse unha nova fonte pública.
Aditamento ilegal:
Elemento: Inscrición.
Dimensións: Dimensións do soporte: 100 cm de longo x 47 cm de largo x 12 cm de fondo. Dimensións da inscrición: 66 cm x 35 cm.
Texto e/ou emblema:
[Símbolo de Falanxe (centrado)]

AÑO 1950
J. A. M.
Accións pendentes: Abuxardado da pedra inscrita.

Fonte pública de Covas

Localización

Concello: Cerdedo.
Parroquia: Folgoso.
Lugar: Covas.
Coordenadas: X: 553.070; Y: 4.710.456
Inmóbel: Fonte pública con inscrición memorativa na cabeceira. Inaugurada no ano 1952, cadrando coa alcaldía de Manuel Gutiérrez Torres, o terceiro alcalde da ditadura en Cerdedo. Na actualidade, o inmóbel consta de fonte, pío e lavadoiro cuberto. A cabeceira da fonte consta de tres perpiaños de pedra de gran. Na peza intermedia, rectangular, talláronse o emblema de Falanxe (xugo e frechas) e debaixo a data de construción. Os sucos do emblema de Falanxe aínda conservan restos de pintura negra. Na superior, de menores dimensións, rectangular cos vértices superiores achafranados, talláronse o nome da aldea “Cobas” (grafado con “b”) e debaixo as siglas J.A.M. As siglas J.A.M. correspóndense a “Juntas de Ayuda Municipal”. No arquivo do colectivo Capitán Gosende gárdase unha foto da fonte que data da súa inauguración.

Aditamento ilegal:

Elemento: Inscrición.
Dimensións: Dimensións da inscrición inferior: 40 cm x 32 cm. Dimensións do soporte superior: 58/29 cm de longo x 34 cm de alto.
Texto e/ou emblema:
COBAS

J. A. M.
[Símbolo de Falanxe (centrado)]
1952

Accións pendentes: Abuxardado da pedra inscrita.

Continuará...

Fonte pública de Covas.

Vestixios da fonte pública do Outeiro.

0 Comentários

IV Mostra de Teatro Escolar "Olimpio Arca Castro"

11/23/2019

0 Comentários

Máis un ano comeza a IV Mostra de Teatro Escolar "Olimpio Arca Castro" a través do cal o traballo que se está a facer nos diferentes centros nesta dimensión tan relevante da formación do alumnado.
A mostra será o martes 26 de novembros, no Teatro Principal, entre as 18:30 h. e 20:00 h. E antrada será libre e gratuíta.
A relación de obras e a orde será a seguinte:

Grandullón, o pequeno abusón. CEIP Cabada Vázquez de Codeseda
As Mulleres e a avogada. CEIP Pérez Viondi
A Viaxe. CEIP Figueiroa
O segredo de Flora. CEIP do Foxo
A escola, o entroido e a foliada:tres paseos con Antón Fraguas. Club de Lectura do IES Nº 1

0 Comentários

Homenaxe a Luís González López "Ferreiro"

11/23/2019

0 Comentários

Luís González López, o activista antifranquista que pasou a súa infancia en Ribela (A Estrada)

FERREIRO irmán loitador pola liberdade.

David Otero

Hoxe contamos os afectos,
as lealdades,
a irmandade,
por apertas de loita e de dignidade.

Hoxe ao pé de tantas autenticidades,
alumadas a maior valor
polo camarada Ferreiro,
quen mandan son as forzas dos corazóns.

Hoxe que iso chamado España
non sabe contar os seus mortos fusilados,
paseados,
mentres se desangan tantas propostas de reparación
e de restauración,
na ausencia da verdade,
os culpables herdeiros e quen os blanquean, triunfan.
Triunfan fachendosos soberbios
proclamándose vencedores.

Hoxe levamos aínda permanente
o sabor a pólvora das madrugadas
nos paseos a tiro das amañecidas, a lei de fuga.
Tamén así o sabor foi medrando como o aceite na auga
e fíxose a ferro e a reixa, a cadea. a gustar de transterro…
E pagárono caro.
E pagouse caro.
A outros…
non lles custou nada.

Pero a teimosa dignidade dos camaradas non se perdeu,
presente sempre.
militou na xustiza e na firmeza da lealdade,
fixo vida na militancia no pobo,
na humanidade,
no humanismo.
E a dignidade fíxose verbo e carne , pensamento,disposición e feitos.
Concretouse en persoas con nomes propios e apelidos
de absoluta decencia.

Esas persoas tan camaradas,
responsablemente militantes,
furgaron nas feridas abertas día a día,
mantivéronse na evidencia dos inocentes,
deron pasos de complicidades
a polas verdades que restauran a historia.
Nunca afastaron a vista do esencial.
Sempre no movemento de sentir….
miraron de fronte subidos ao pobo.

E entre elas e eles, ti…Ferreiro, Luís,
presente sempre, indo no uso do que sentes.
Ti fixeches do teu pensamento de pura liberdade
unha obra solidaria e proletaria,
forma de vivir.
E na man xenerosa en servizo sempre
axudas a levarnos máis alá… xunto do ben,
E así pois te vemos no sorriso permanente e compartido.
E así pois te vemos nesa túa mirada ampla que tanto nos abraza.

Por iso hoxe aquí contigo…
seguimos no marabilloso costume de soñar,
soñar…si…soñar…
pois o soñar e a rebeldía son parella ben avida
que xermolan azucradas tanto amor en serio nas medidas do enorme.
Por iso gustamos de ti e dos días que fagamos xuntos.
Días a raiolar e de pureza
nos que xa non vexamos voar aos paxariños
eles indo conformistas cara a gaiola.

Camarada Ferreiro…
nunca foches un afiliado do medo.
A túa militancia alenta o noso ir a polas conquistas,
Non es amigo das fogueterías.
Sabes como levar a túa dolor no corazón
E como Alexandre Bóveda ti sabes agardar, si…
pero andando.
Botas a man constructora para a esperanza.
Non esperas.

No teu vivir teceches unha illa cos teus soños.
Pintaches un mar.
Chamáchesnos.
E nun barco de papel aló contigo fomos.
E asi demos coa alegría comunal.
Esa felicidade popular.
A do afecto por terte.
Nesa amizade… camarada.
Ninguén levaba a gorra de capitán.

E contigo logo, xa nun barco maís grande,
feito á man e a corazóns,
sen que nos rouben as estrelas,
queremos seguir na busca de moitas máis verdades.
De moitos máis horizontes.
De moitas máis palabras que sosteñan vida.
Sen a fame do pobre.
Sen a opulencia do rico.

Ninguén levará a gorra de capitán….
Nesa travesía.

David Otero
Na casa da Penela en Mondoñedo, novembro de MMXIX.