Tería que comezar dando as GraZas, como é costume, por moitos motivos: Primeiramente porque este colectivo, Vagalumes, que adoita recibir ás persoas que participamos ou asistimos aos seus actos coma membros do seu fogar,... Tería que lle agradecer mil cousas a Eva, aos meus país, a Xosé e Andrés (os meus sobriños), aos meus avós, aos meus irmáns e cuñadas, aos meus curmáns, a Maka e Olimpio Arca, Ana Mosquera, Silvia Fernández e Jean Remérand,... a Manuel Núñez, Xosé Luna, Paulo Escariz, Alfredo Barros, Suso Rodríguez e o colexio do Foxo (coas súas mestras e mestres). Tería que comezar dando as grazas ao Fervedoiro por me dar acollida coas miñas lideiras, a todos os amigos e amigas que até aquí vindes hoxe, a todos os que vos desprazades dende outros lugares; a Xoán Carlos Garrido, e a Cibrán Arxibai por recibíresme cos brazos abertos para realizar esta presentación.

Tería que dar as grazas por destinardes unha hora do día de hoxe, que é vosa e unicamente vosa, para me agasallar coa vosa presenza, no alumeamento do meu novo libro. Pero hoxe non comezarei dando as grazas,... ou si. Como non agradecer que che dediquen un sorriso e unha aperta de mans, un bico e un parabéns polo libro, como non agradecer que che digan pódesmo asinar?

Quizais o ideal sería que vós me fixerades preguntas a min, ou aos membros desta mesa sobre distintos aspectos vinculados á obra ou aos medios de difusión en galego (como Praza Pública, Sermos Galiza e Novas da Galiza), así como aqueles que, grandemente magoados, foron e son referencia na historia do xornalismo galego actual. E estoume a referir ao Galicia Hoxe, á Peneira e á Nosa Terra. Cumpriría falarmos, talvez, de cómo se forxa esta idea; ou de Caetano Díaz (a alma mater daquel xornal no que escribín, todos os domingos, nas páxinas do Lecer, algo así como 3 anos).

Se cadra todo isto se resuma nunha palabra: amor; que é ben distinto ao cariño e ao afecto. Amor é comprometerse e defender o que cres, con respecto, con talante –e ás veces, algunhas veces, con talento–. Amar é crervos a todos e todas irmáns e irmás, copartícipes desta obra por serdes alimento das miñas experiencias. Quizais habería que pensar nun compañeiro que hoxe tampouco está aquí connosco, ou si, Gonzalo Bouza-Brei (que me animou a publicar as miñas lideiras no Diario de Arousa e que, na nosa única aperta, só nos vimos unha única vez, me obrigou a continuar coa escrita). Quizais habería que falar de Xosé Vázquez Pintor e Mr. Pears (protagonistas dun capítulo deste libro: Galiza vista dende os ollos de Irlanda), que me fixeron prometer, cada un no seu momento, a seguir falando e defendendo a lingua de noso. Quizais habería que dicir algo de Olimpio Arca Caldas, que sempre te anima e sorrí mentres un fala, e que esaxeradamente comenta: Meu deus, canto sabe este rapaz! Talvez tería que pensar e falar de Paco Fernández Rei, por ser esa persoa a imitar (en intelixencia, modestia e humanidade), e –como non– debería relembrar ao meu prologuista (o mestre do que tiven a desgraza de non ser o seu alumno), Xosé María Lema; e ao amigo –grande amigo, grande irmán– David Otero, do que tampouco tiven a fortuna de ser o seu alumno (ou si). Cumpriría falar de Miguel Louzao, pola complicidade, polo bo facer no CPI Aurelio Marcelino Rei (de Cuntis), onde participamos co Fervedoiro en diversas actividades culturais e de dinamización e que, por mor de certos innomeábeis (bífidos e reptilianos) fomos denunciados perante a consellaría de maleducación por sermos leais a este idioma, tachados de amantes incondicionais da lingua (tal for un delito, cando realmente é fachenda).

Se cadra tamén habería que pensar e falar aquí de Francisco Pillado, que me chamou poeta antes de que eu escribise o meu primeiro verso.

Porque isto todo tamén ten que ver con Manoele de Felisa (na infancia das nosas tartarugas), con Fran Campos (no paraíso das Campaíñas e na compaña da Radio Estrada),... Porque isto, este libro, esta vida, esta historia, ten que ver algo con Quiroga Palacios (no uso do Galego) co bispo de Ourense (no uso do Galego), con Xesús Mato e de Afonso Blanco Torrado (nas homilías en Galego), con David Otero, Mini e Mero (na defensa do Pobo do Galego Soberano: República Galega),…

Pero se cadra, habería que falar tamén das caricaturas, do por qué desa escolla. Ou por qué ter presente, moi moi presente, a Avelino Pousa Antelo, por qué a Isaac Díaz Pardo, por qué O Fervedoiro, na dedicatoria, por qué os Equipos de Normalización Lingüística (que non de Dinamización ou dinamitación, dinamitar dinamitan outros dende os hórreos da estepa, onde subiron os ratos a rilar o millo corvo). E se cadra habería que pensar por qué escollín o galego e non o francés, o inglés, o castelán,... Quizais por amor, por compromiso, por identidade, por coherencia, por unión,… quizais por non participar nese proxecto que algúns protagonizan ao quereren exterminar a lingua, este músculo e órgano que nos dá existencia: A Xunta de Galicia non legaliza os contratos dos profesores e profesoras que dan os Cursos Celga nin cotiza por eles e elas na Seguridade Social; agora, amiguiños, meus reis, colocan a aqueles coleguiñas para guindar a gargallada máis ruín. Hai, algúns, di o meu pai, que teñen cara de semana santa e feitos de carnaval,... cara de anxiños da garda, e feitos de cans gardiáns: sipaios da normalización lingüística,

winchester en man, arreos e látego,

winchester en man, arreos e látego,

winchester en man, arreos e látego.

Porque amar Galiza é amar aos seus fillos, non combatelos senón amalos;

porque amar Galiza non é gobernar e castigar aos seus fillos e fillas, senón abrazalos e darlles futuro (hoxe fáltanos Lola Ferro, vaivos en Suíza, aquí non hai onde sacar),

porque amar Galiza e recordarlles ás súas xentes as orixes propias e aliviarlles o presente.

Porque Nós –os que gastamos decote este idioma– vivimos no paraíso, ou mellor dito, na selva (do Serengueti ou do Courel) e os furtivos e os sipaios veñen liquidar o gran gorila de montaña, a pita do monte, ou as palabras e laias que ecoan na cerna da fraga, no souto da historia. E como vivimos canda esas palabras de vello, somos parte do seu hábitat, por iso as protexemos e aloumiñamos dende os beizos e os beixos; e non acreditamos nos cazadores de palabras, depredadores de subvencións e homicidas da linguaxe. Nós, os de aquí, os desta ágora sacrosanta do idioma, sagrada e outrosí pagá, acreditamos no amor aos sons dos nosos pais, dos nosos avós, das xentes da nosa contorna, e si, igual somos grilos (estrugados por cascudas) ou indios (de cartón) nas fantasías dun neno de 7 anos,… Quizais non existimos e a única realidade son os nosos soños. E desculpádeme, prefiro seguir soñando a resignarme a ser o que eles queren, porque eu non quero, porque nós non queremos, porque nós –por sorte– non somos eles.

Quizais, na escrita deste libro, ten boa culpa a auga, a humidade da Estrada na que todo xermina, a choiva e as brétemas; mais sobre todo, sobre todo, a auga das burgas (das nosas burgas de Cuntis),… indignadamente quentes, fervida e fervorosamente públicas.

E agora tócavos a vós e a vós, preguntade e dicide,… opinade, suxeride.

Graciñas

Saúde e República
* Intervención de Héitor Picallo