TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

A defensa do noso patrimonio

29/4/2019

0 Comentários

 

Fraguas na Estrada

Imagem
Durante o mes de maio, con motivo do día das letras galegas dedicadas a Antonio Fraguas, a Asociación Cultural “Vagalumes” en colaboración co Museo do Pobo Galego, vai celebrar unha serie de actividades dirixidas á divulgación do seu legado.
Neste sentido cómpre sinalar que na Estrada en particular debemos ao protagonista da homenaxe deste ano a chamada a sensibilizarnos polo noso patrimonio. Durante o seu período de vida no noso Concello o profesor Antonio Fraguas tratou de ensinar o aprecio cara os nosos bens materiais, inmateriais e naturais que nos legaron os nosos devanceiros.
Por isto queremos dar comezo cun acto de posta a debate da actividade de defensa de divulgación da nosa riqueza patrimonial que se está a facer na nosa comarca. Para isto contamos coa presenza nunha mesa redonda de activistas que teñen desenvolto o seu labor en territorios da nosa bisbarra: Calros Solla (Cerdedo e Terra de Montes), Heitor Picallo (Cuntis) e Carmela Sánchez Arines (A Estrada).
O acto terá lugar o vindeiro sábado 4 de maio ás 20:30 h. no salón de actos do MOME.
0 Comentários

No Campo das Laudas cumprirase a vontade dos mártires

23/4/2019

0 Comentários

 

O 13 de abril o colectivo Capitán Gosende colocou nas Raposeiras a cuarta lauda en lembranza e honra de Xosé Torres Paz

Imagem
Asistentes ao acto nas Raposeiras (Meilide-Cerdedo)
O sábado 13 de abril, véspera do aniversario da proclamación da II República, o colectivo Capitán Gosende afirmou unha estela máis no Campo das Laudas (As Raposeiras-Meilide). E van catro. Como todos saben, nesta ocasión o nome recuperado do esquecemento foi o de Xosé Torres Paz. Torres Paz naceu en 1891 (ou 93) en Cerdedo e foi asasinado o 11 de agosto de 1936 en Pontevedra (lugar de Alba) por pistoleiros falanxistas e mais da chamada Guardia Cívica. No mesmo Cerdedo había días que se borboriñaba: “Vén a pedra pra Torres”.
Carpinteiro de profesión, presidente local do PSOE, concelleiro republicano e oficial do concello de Cerdedo, Torres significouse na defensa da legalidade constitucional ameazada pola dereita golpista en xullo de 1936. Co golpe de Estado, a dereita radical escornaba contra a feble arquitectura dos dereitos fundamentais, apontoados durante o quinquenio republicano.
Integrando xa o penelo do Campo das Laudas, a estela de Xosé Torres Paz (asasinado con impunidade) foi a cuarta na orde de colocación. Antecedérona as laudas do mestre e poeta Xosé Otero Espasandín (obrigado ao exilio), a do canteiro e alcalde republicano Antonio Sueiro Cadavide (condenado ao ostracismo) e a do xornalista e secretario do concello Francisco Varela Garrido Pancho (fusilado tras xuízo farsa). Sucederanas, en datas próximas, as laudas de Martiño Ferreiro Álvarez (martirizado até a morte no campo de exterminio nazi de Mauthausen-Gusen) e as de Francisco Arca Valiñas e Secundino Bugallo Iglesias (torturados e asasinados na revolta da Ponte do Barco-Pedre). Denigrados todos e todas e cada unha das súas familias. O Campo das Laudas vaise convertendo paseniño nunha aula de interpretación da represión franquista, exemplificando con nomes e apelidos as diferentes mortes ás que foron condenados aqueles que se arrepuxeron ao fascismo. Deberan novos e vellos achegarse a este recuncho de Cerdedo que en Google Maps xa figura como “Lugar de interese histórico”.
Os de Capitán Gosende identificamos a chegada á aldea de cada unha das laudas co traslado a Cerdedo, anos despois do seu pasamento, dos despoxos de Torres, de Cortizo ou de Pancho Varela, abatidos en Pontevedra e soterrados provisionalmente en foxas comúns na necrópole de Santo Amaro. Parafraseando a Otero Espasandín: “metro e medio de chan onde descansar por fin”. Porén, o Campo das Laudas non é un cemiterio laico, é unha agra fértil onde facer realidade o prognóstico de Castelao: “Non enterran cadáveres; enterran semente”. Lauda a lauda, resarcirémonos da amnesia de Cerdedo. Encheremos o rego aberto cun puño daquela semente boa que nos acabou furtando a insurrección “dos máis pillos, folgazáns e analfabetos da aldea” (Castelao). Os que formamos parte do colectivo conxurámonos contra a desmemoria, contra a memoria selectiva, precavida, medoñenta; ao tempo que nos abraiamos da capacidade que teñen algúns para viviren ao pairo dos acontecementos. Consonte as nosas posibilidades poucas, nós seguiremos traballando en prol da recuperación da Memoria Histórica e en prol da valorización e divulgación do noso patrimonio material e inmaterial. Neste senso, guiámonos polo maxisterio de Antón Fraguas, outro dos nosos intelectuais represaliados polo franquismo. A pertinencia deste noso proceder é a que nos outorga a condición de proscritos en terra propia. A figura de Fraguas outorgaralles a moitos comenenciudos a posibilidade de lucir na praza a súa condición de sepulcros branqueados.
A mañá do sábado 13 de abril, a chuvia respectou a xente congregada nas Raposeiras. Xan López, gaita en riste, invocou con mestría a estrelampada. De apertura, unha antiga marcha procesional do repertorio do gaiteiro de Campañó. De peche, un arranxo da “Alborada de Marín”. Que difícil é ser gaiteiro valente, que para soprar nun aerófono até o burro vale.
Amais dos incondicionais do Capitán Gosende, asistiron os familiares de Xosé Torres Paz: fillos, netos e bisnetos. Por desgraza, tan só trece días antes, abandonaba este mundo a súa filla Peregrina (Peregrina Torres Beiro) que mantivera irta e acesa a candea do recordo e mais a da dignidade e que adoito nos manifestara o seu desexo de asistir ás honras organizadas polo Capitán Gosende, “aínda que tivese que facelo en cadeira de rodas”. Peregrina falecía o 31 de marzo aos 94 anos de idade, reconfortada pola homenaxe que lle iamos tributar a seu pai. Presentes no acto, Celia e Manuel Torres Beiro, fillos de Xosé e irmáns de Peregrina, emocionáronse e fixéronnos emocionar coas súas intervencións. Catro días despois, o 17 de abril, morría María Torres Beiro, Nena Torres, aos 85 anos de idade, outra das fillas de Torres Paz. Levaban case un século agardando por un recoñecemento que os seus veciños obviaron reclamar e que autoridade ningunha lles soubo dispensar. Descansen en paz. Todas as laudas teñen a súa pequena historia (este particular ben merece un artigo), mais hainas que establecen un punto de inflexión; hai laudas que se volven fitos.
Talladas en pedra do país pola man xenerosa do escultor Marcos Escudero, cada unha das laudas vale o que pesa. Dende 2016, o colectivo Capitán Gosende, sen apoio institucional ningún, vai cumprindo os prazos estabelecidos para a consecución dun proxecto que, modestamente, non ten parangón. Esta iniciativa popular devece por compensar a iniquidade de onte e hoxe coa agradecida lembranza e a xusta restauración moral dos homes e mulleres que, en Cerdedo, combateron o franquismo. Neste senso, as declaracións en agosto de 2015 do alcalde de Cotobade (das dereitas), adheríndose á institucionalización do Día da Galiza Mártir (Faro de Vigo, 20-8-2015), só poden ser cualificadas de hipócritas ou interesadas; un outro oprobio á memoria dos que, hai xa 83 anos, deron a vida por defender os ideais republicanos e galeguistas. Convén lembrar que o goberno de Cerdedo non experimentou a sanidade da alternancia neses 83 anos. É unha aberración abandeirar as celebracións do Ano Fraguas sen antes ter abxurado do franquismo. Unha aberración semellante é exhibir o cadro “A derradeira lección do mestre” (ese mestre é Alexandre Bóveda) nun edificio concibido pola megalomanía dun ministro franquista. Os sinais de identidade da nosa cultura (a lingua, por exemplo) vense decote vulnerados pola impostura dos deles e a claudicación dos nosos.
Demostrouse que os “principios éticos e morais” e a “coherencia” dos que aquel mandatario de Cotobade alardeaba eran, como se di, un “falar prá feira”, pois a praxe política da equidistancia tendenciosa e do negacionismo imperan nun territorio no que, en por xunto ou ao retallo, as autoridades (sempre do mesmo partido político) conculcaron e seguen conculcando a Lei de Memoria Histórica (52/2007 de 26 de decembro).
Grazas ao sacrificio persoal dos Otero Espasandín, Sueiro, Varela, Torres..., “o povo é quem máis ordena” (mais todo é susceptíbel de empeorar); xa que logo, no noso Campo das Laudas “cumprirase a vontade dos mártires”.

0 Comentários

Rexeitamos o apoio á continuidade de Ence aprobado polo goberno de Cerdedo-Cotobade

15/4/2019

0 Comentários

 
Imagem
Xornadas do sábado 6 de abril que organizou C.Portalén sobre montes comunais e do seu potencial para axudar a dar nova vida ao rural

Desde o Colectivo Portalén queremos facer pública a nosa posición de
rexeitamento ante o apoio á permanencia de Ence por parte do goberno municipal de Cerdedo-Cotobade. Deixámosvos o comunicado a seguir:

O sábado 6 de abril o noso colectivo organizou, na aldea de Chamadoira, unha xornada de aprendizaxe e debate arredor dos montes comunais e do seu potencial para axudar a dar nova vida ao rural en base aos recursos propios e a unha xestión comunitaria. Foi unha boa oportunidade para comprobar como existen alternativas, desde o ambiental até o produtivo, á lóxica do abandono e da entrega do territorio a empresas que só buscan o seu lucro sen responder polas consecuencias negativas da súa actividade no económico, social e ambiental.

En contraste, o pasado martes, o goberno que dirixe Cerdedo e Cotobade, teimaba en defender un modelo económico e ambiental caduco e destructivo; o representado por Ence. Nun pleno extraordinario que tiña un único punto a tratar, o Partido Popular, fiel servidor desa empresa (non en van dous destacados militantes dese partido forman parte do consello de administración da pasteira), defendeu a continuidade da celulosa en Lourizán, posta en cuestión por décadas de loita social contra a súa presenza na Ría de Pontevedra e, ultimamente, pola lóxica decisión do goberno español de non defender xudicialmente a prórroga ilegal imposta polo goberno de M. Rajoy e apoiar os argumentos dos recursos presentados contra esa mesma prórroga pola Asociación Pola Defensa da Ría e o concello de Pontevedra, entre outras entidades.

Ese pleno monográfico, ademais de servir, supoñemos, para que os membros do goberno municipal dirixido por Jorge Cubela cobren as correspondentes dietas, puxo de manifesto a filosofía do PP e o seu proxecto para o rural: acabar con el de vez.

Porque defender Ence non só significa defender a degradación da Ría de Pontevedra, tamén significa facer do rural un deserto verde dedicado ás plantacións masivas de especies invasoras e de crecemento rápido; significa a ocupación de terras agrícolas dificultando aínda máis a vida do sector primario e a xestación de alternativas económicas tamén no sector forestal ou na industria do moble; significa dar pulo ao éxodo, ao absentismo e ao desleixo, aumentando o perigo de incendios cada vez máis graves e duros; e significa abandonar á súa sorte o noso enorme patrimonio natural e histórico. Este é o modelo defendido por Cubela e polo PP, un rural morto en beneficio das multinacionais, ocultando esta realidade coa defensa hipócrita dos minguantes "postos de traballo" e con esa suposta riqueza sen fin que a presenza de Ence nos aporta ás que vivimos no rural segundo a propaganda da empresa e dos seus lacaios.

Por todo isto nós si apoiamos o peche de Ence. Sesenta anos xa foron de mais, e outros sesenta serían a nosa morte.
Imagem
Debate do 6 de abril para construír un futuro para a nosa comarca
Imagem
Encontro do Colectivo Portalén do 6 de abril para debater sobre como dinamizar o mundo rural
Imagem
Xornadas sobre os Montes Comunais do 6 de abril
0 Comentários

Isaura Pazos, a muller que cargou escopetas para loitar contra a fame

13/4/2019

1 Comentário

 

O asasinato do Carracedo, un dos fuxidos máis buscados da Estrada, provocou a detención en cadea dunha ducia de mulleres, entre elas a súa compañeira

Imagem
Isaura Pazos na Lanzada, o 26 de agosto de 1956
Montse Fajardo
Hixinio Carracedo Ruzo prometera lealdade á República desde o seu posto de garda municipal na Estrada, e por iso liderou a resistencia local contra o golpe franquista ata o seu asasinato en novembro de 1938.
Conta o historiador Xosé Carlos Garrido Couceiro no blog Tabeirós Montes que, a pesar da clandestinidade obrigada polo rápido triunfo dos golpistas na Galiza, os fuxidos levaban un libro de actas no que anotaron o seu nomeamento como responsábel do comité organizador da resistencia, converténdoo así na peza máis cobizada polos fascistas.
Para darlle caza, organizaron unha batida con 26 falanxistas e 5 gardas civís inmediatamente despois de descubrir que o seu pai, Antonio Carracedo, tiña agochados no cortello o deputado Manuel Coto Chan e o tamén fuxido José Silva, fillo do cego de Guimarei. Leváronos os dous detidos e déronlles tal malleira que confesaron que Hixinio estaba oculto na súa propia casa mais nin eles sabían onde tiña aquel tobo que o mantiña a salvo.
Foron 31 homes e tampouco o atoparon, así que, segundo transmitiu a memoria oral dos máis vellos, decidiron prenderlle lume á casa, obrigándoo a saír do forno que o ocultaba para salvar, xa non a súa vida, se non a da súa familia. Ao que non estaba disposto era a morrer sen loitar. Con unha escopeta que lle ía recargando a súa muller, Isaura Pazos, conseguiu fuxir da casa tras ferir a dous dos falanxistas, entre eles o xefe local, Felipe Castro.
Alcanzárono moi preto, xunto a un regato, e alí mesmo o mataron. Oito décadas despois, o seu fillo Hixinio aínda se ve, con sete anos, diante do corpo do pai morto.
Aquel día quedou só. Levaron presas a súa nai, as súas avoas, Josefa Campos e Manuela Ruzo, ás fillas desta, Celia e Berta Carracedo, que tiñan vinte e dezaseis anos, e ata as veciñas coas que tiñan máis trato: Filomena Coto, Francisca Domínguez e as irmás Benedicta e Mercedes Castro Torrado, acusadas de terlle prestado auxilio a Isaura no tempo do agocho do home.
A filla pequena, Margarita, tiña daquela catro anos e ata o seguinte aniversario deixárona estar coa nai no cárcere de Pontevedra. Logo levoulla para casa Adela Velasco, unha muller de Poio que acabara na mesma cela por unha liorta de marisqueo. A Hixinio non. Hixinio estivo nun orfanato anos, ata que Isaura recuperou a liberdade e foi buscalos.
Loitara co seu home pola esperanza, ante o medo a que llos arrebatara a miseria, como lle pasara co seu fillo Alberto, morto aos sete meses. E cando chegou o tempo das vidas metidas no forno, Isaura buscou o xeito de que nin Hixinio nin Margot, como lle chamaba á pequena, pasaran fame. Ata pediu cartos. Desde a súa casa da Somoza mandou recado a Laura Porto, veciña súa cando o home era garda na Estrada. Non os tiña, pero para axudala, a súa irmá fíxolle chegar dez pesetas por unha criada. Logo falaron coa súa amiga María Silva para que llos levase a Isaura á Somoza, e mandoullos por un sobriño que ía ao instituto. Non era moito delito, pero tamén el acabou detido.
Aquel 28 de novembro en que nin os cantos das mulleres da Somoza nin os berros de Vaca to! que usaban para avisar da chegada dos gardas, evitaran a caída do Carracedo, calquera persoa que mantivera contacto con Isaura converteuse en inimigo. Como pasara coa familia e a veciñanza de máis preto, os fascistas arrestaron a Laura, Rosario e María, e cando levaron ao cuartel o sobriño, déronlle unha bota tunda.
Delatáraas a criada: “mandaron cartos para uns rojos”. Tivéronas presas corenta días e cando saíron, de tan inxusta que vían a súa detención, volveron metelas por “montar unha manifestación” na mesma porta do calabozo.
Tampouco a Isaura lle durou moito a liberdade. Logo do cárcere decidiu non regresar á Estrada. Tras un tempo no acubillo protector de Adela en Poio, marchou vivir a Pontevedra e para alimentar a Margot e Hixinio meteuse no extraperlo. En xuño de 1948 collérona en posesión de unha cesta con seis quilos de arroz, catro de azucre, un de garavanzos e unha libra de chocolate, e detivérona xunto a Rosario Goris, Matilde Casalderrey e a irmá desta, Carme, a Lanuda, á que os fascistas tamén deixaran viúva, o mesmo día da súa voda con Albino Sánchez, o Perrita. Casáranse en capela, minutos antes de ser fusilado na avenida pontevedresa de Bos Aires.
Isaura estivo presa outros sete meses pero por un momento, aquel 7 de xuño de 1948, cando con motivo da feira na Estrada, a Garda Civil montou un control no quilómetro 115 do camiño a Santiago e baixou de dous autobuses catro mulleres, 33 quilos de café, 109 de azucre, 70 de garavanzos, 6 de arroz, 8 de sopa, 4 de xabón e máis de dous libras de chocolate, naquel mesmo instante, dentro da Isaura sometida polo terror do tempo imposto, resucitou a outra, a dos días de loita, a que cargaba a escopeta do home acurralado para loitar contra os represores e a fame das criaturas que aínda non morreran, e apoiada polas irmás Casalderrey e Rosalía Goris enfrontáronse aos gardas e montaron unha boa liorta.
Porque xa lles quitaran demasiado.

* Publicado no Semos Galiza num. 342. 11 de abril de 2019

1 Comentário

Non todos somos iguais

11/4/2019

1 Comentário

 
Imagem
Presentación do libro "Os nomes da Estrada". Calros Solla, Manuel Cabada Castro, David Otero e Clara Iglesias
Clara Iglesias Cortizo
Este martes pasado, 9 de marzo, presentáronse en rolda de prensa os catro novos volumes da colección “Terra nomeada”. Trátase dunha serie editada pola RAG, en colaboración coa Sociedade Galega de Onomástica, cuxo obxectivo é dar a coñecer á poboación a orixe da nosa toponimia. Xulia Marqués é a autora do volume centrado no concello de Trabada; Xosé Ramón López Boullón, ocupáse de Ames; Paulo Martínez Lema , de Begonte e Rábade; e Fernando Cabeza Quiles, da Estrada.
É especialmente interesante o coñecemento da orixe e significado da nosa toponimia, porque os nomes dos lugares fálannos directamente da nosa historia, da nosa particular maneira de entender a paisaxe e da nosa relación co territorio. Galiza é un sen dúbida un país rico en moitos aspectos e un deles é a toponimia. Atesouramos case un terzo dos nomes de lugar de todo o Estado porque fomos nomeando ao longo da historia todos e cada un dos recunchos do noso terreo, habitado e non habitado. Non quedou pedra, camiño, devesa ou regueiro sen nomear.
O concello da Estrada é extraordinariamente grande, tanto en superficie como en núcleos de poboación: son 458 entidades que se organizan en 51 parroquias. Por iso, o estudo sobre a toponimia da Estrada, que presentou estes días Cabeza Quiles, sería de enorme interese. E digo “sería” e non digo “é” porque ese traballo xa leva máis dun ano publicado. Efectivamente o 9 de marzo de 2018, quen isto asina presentou publicamente o libro Os nomes da Estrada. Orixe dos topónimos das parroquias e lugares do concello da Estrada.
Dicía no título que non todos somos iguais. E non o somos porque hai círculos pechados onde é moi difícil entrar. Cando xa levaba eu bastante tempo preparando o meu traballo, coñecín a Fernando Cabeza Quiles e, sabendo que el era un experto en toponimia e que xa tiña publicado algúns artigos onde se ocupaba dos nomes de lugar de sete das parroquias do noso concello, comenteille o meu proxecto. Non se mostrou en absoluto interesado; mais ben ao contrario, pois dixo que non tiña intención de volver a traballar sobre toponimia. Poucos meses despois, entrei en contacto con outros dous membros da Asociación Galega de Toponimia, aos que lles expuxen o meu interese en publicar o meu traballo na colección “Terra nomeada” inaugurada polo volume de Luz Méndez dedicado a Agolada. Nesa ocasión dixéronme que Fernando Cabeza estaba traballando nisto mesmo, o cal me sorprendeu, tendo en conta a conversa que eu mantivera con el tan só uns meses atrás. Decidida a abandonar o meu proxecto, manifestei o desexo de continuar traballando na toponimia e de realizar o estudo do concello de Forcarei. Despois de varias conversas por correo, nas que me aseguraron que ían consideralo nas súas reunións, a única resposta foi o silencio. Vendo que nada que eu puidese facer lles interesaba, continuei co meu traballo sobre A Estrada.
A quen si lles interesou foi aos meus compañeiros e compañeiras da AC Vagalumes, que traballa incansabelmente na defensa do noso patrimonio, tanto material como inmaterial. Coa súa axuda, en especial a de Xoán Carlos Garrido, que deseñou a portada e elaborou os mapas que ilustran o libro, conseguín publicalo na editorial Fervenza. Aproveito para agradecer tamén ao seu director, Manuel Núñez, a confianza que depositou en min.
Puiden ler xa o traballo de Fernando Cabeza Quiles. O novo volume de “Terra nomeada” vén corroborar o que eu xa publicara hai máis de un ano. Alegreime de comprobar que os filólogos importantes e as pequenas filólogas, coma min, coincidimos basicamente en todo, como non podería ser doutro xeito cando as cousas están ben feitas. Aínda que Fernando Cabeza non me inclúa na longa lista bibliográfica que acompaña o seu libro. Sorprendentemente, a pesar de levar mais de un ano publicado e de tratar o mesmo tema do que el se ocupaba, parece que non me leu. Eu si o lin a el, este seu traballo actual e os outros que ten publicado sobre toponimia galega en xeral e sobre A Estrada en particular. E, por suposto, como é norma e obrigación, cando utilicei algunha das súas achegas, fixen as oportunas referencias na miña listaxe bibliográfica.
En fin, non somos todos iguais. Estamos as pequenas e están os grandes. Mais os grandes ás veces pecan de altiveza e inmodestia. Eu, pequena e todo, síntome moi satisfeita do meu traballo e da boa acollida que tivo tanto na Estrada como en todas as parroquias onde se presentou.

1 Comentário
<<Anterior

    Un proxecto de:

     Imagem

    Colaboracións

    Tudo
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Estamos en:


    Imagem
    Imagem
    Imagem
    Foto

    Feed RSS

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Março 2025
    Fevereiro 2025
    Janeiro 2025
    Dezembro 2024
    Novembro 2024
    Outubro 2024
    Setembro 2024
    Agosto 2024
    Julho 2024
    Junho 2024
    Maio 2024
    Abril 2024
    Março 2024
    Janeiro 2024
    Dezembro 2023
    Novembro 2023
    Outubro 2023
    Setembro 2023
    Agosto 2023
    Julho 2023
    Maio 2023
    Abril 2023
    Fevereiro 2023
    Janeiro 2023
    Dezembro 2022
    Novembro 2022
    Outubro 2022
    Setembro 2022
    Agosto 2022
    Julho 2022
    Junho 2022
    Maio 2022
    Abril 2022
    Março 2022
    Fevereiro 2022
    Janeiro 2022
    Dezembro 2021
    Novembro 2021
    Setembro 2021
    Agosto 2021
    Julho 2021
    Junho 2021
    Maio 2021
    Abril 2021
    Março 2021
    Fevereiro 2021
    Janeiro 2021
    Dezembro 2020
    Novembro 2020
    Outubro 2020
    Setembro 2020
    Agosto 2020
    Julho 2020
    Junho 2020
    Maio 2020
    Abril 2020
    Março 2020
    Fevereiro 2020
    Janeiro 2020
    Dezembro 2019
    Novembro 2019
    Outubro 2019
    Setembro 2019
    Agosto 2019
    Julho 2019
    Junho 2019
    Maio 2019
    Abril 2019
    Março 2019
    Fevereiro 2019
    Janeiro 2019
    Dezembro 2018
    Novembro 2018
    Outubro 2018
    Setembro 2018
    Agosto 2018
    Julho 2018
    Junho 2018
    Maio 2018
    Abril 2018
    Março 2018
    Fevereiro 2018
    Janeiro 2018
    Dezembro 2017
    Novembro 2017
    Outubro 2017
    Setembro 2017
    Agosto 2017
    Julho 2017
    Junho 2017
    Maio 2017
    Abril 2017
    Março 2017
    Fevereiro 2017
    Janeiro 2017
    Dezembro 2016
    Novembro 2016
    Outubro 2016
    Setembro 2016
    Agosto 2016
    Julho 2016
    Junho 2016
    Maio 2016
    Abril 2016
    Março 2016
    Fevereiro 2016
    Janeiro 2016
    Dezembro 2015
    Novembro 2015
    Outubro 2015
    Setembro 2015
    Agosto 2015
    Julho 2015
    Junho 2015
    Maio 2015
    Abril 2015
    Março 2015
    Fevereiro 2015
    Janeiro 2015
    Dezembro 2014
    Novembro 2014
    Outubro 2014
    Julho 2014
    Junho 2014
    Abril 2014
    Março 2014
    Fevereiro 2014
    Janeiro 2014
    Dezembro 2013
    Novembro 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.