Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Na procura do Marco do Retortoiro

25/5/2021

0 Comments

 

O colectivo Capitán Gosende escudriña o Coto do Castro, entre as aldeas cerdedesas de Laxoso e A Devesa, na busca da pedrafita do Retortoiro

Imagem
Carricovas do regueiro de Vesacarballa-Laxoso.
Calros Solla
En 2009, na Carta arqueolóxica do concello de Cerdedo (páxs. 43-4), demos a coñecer a existencia dunha antigüidade patrimonial inédita en Cerdedo: o Coto do Castro, penela que se ergue á beira esquerda do regueiro de Vesacarballa-Laxoso e cuxo curuto establece polo norte a estrema das parroquias de Quireza e Tomonde. O regueiro de Laxoso é afluente do río de Quireza, e o Quireza, á súa vez, tributario do Lérez.
A presenza na Carta arqueolóxica propiciou que, en 2014, a empresa encargada da elaboración do PXOM cerdedés o incluíse no inventario patrimonial (coordenadas.- X: 547.860; Y: 4.714.403; alt. 442 m) e tramitase a súa catalogación. Na actualidade, o lugar do Coto do Castro, tamén coñecido por O Castro, Castro de Arriba (a penela de cara ao sur, a máis alta), Castro de Abaixo (a penela de cara ao norte), Castrobó, castro do Lavadoiro ou castro do Retortoiro, consta no catálogo de Patrimonio coa referencia GA36011073.
Un camiño ancestral empedrado, hoxe alterado por ancheamentos, desvíase da estrada nas inmediacións da aldea da Devesa (Tomonde). En descenso, o camiño atravesa serpeando os depósitos castrexos, deslindando o chamado Castro de Arriba do contiguo Castro de Abaixo. As rodeiras fondas, labradas nas laxas, evocan o chiar extinto dos carros do país. A antiga verea coñécese por camiño do Retortoiro, chamadeiro inspirado nas características do seu trazado, cheo de voltas e reviravoltas.
Membros do colectivo Capitán Gosende dedicamos unha xornada de exploración á busca do chamado Marco do Retortoiro, pétreo chantón que, a canda o propio castro, fixa as estremas de tres parroquias (Sabucedo ao norte, Quireza a poñente e Tomonde a levante) e, a maiores, dous concellos (Cerdedo ao sur e A Estrada ao norte).
No ano 2008, percorrín o lugar acompañado dun solícito informante da Devesa. Xa daquela, non fomos quen de localizar a pedrafita do Retortoiro, mais, pola descrición facilitada, non era unha entosta cativa e, segundo as miñas anotacións, fincábase ao pé do vieiro e presentaba uns riscos tallados nas súas faces. A microtoponimia da zona reforza a súa existencia, xa que, no Topográfico se consigna, nas proximidades, o topónimo “A Cancela do Marco”.
Na xeira do domingo tampouco houbo fortuna, mais agardamos que esta nota de prensa avive a lembranza dos lectores e que alguén nos poida dar razón do seu paradoiro. A ilocalizada pedrafita do Marco tamén ficou consignada na devandita Carta arqueolóxica (páxs. 80-1).
Así e todo, a excursión valeunos para redescubrir a beleza do Coto do Castro, contraforte asomado á foz do regueiro de Vesacarballa-Laxoso que, nesta época do ano, baixa en ruxideira de apoxeo. Aproveitamos, así mesmo, o paseo para retirar das marxes fluviais o plástico refugallo, outra moderna maldición.
O sitio arqueolóxico do Coto do Castro agóchase baixo unha galería vexetal de caducifolias: ameneiros, bidos e carballos de bo porte. O pestífero eucalipto tamén enraizou naquelas ramplas. Onde non? O castro do Retortoiro, co regato polo medio, érguese equidistante entre as aldeas de Laxoso (Quireza) e A Devesa (Tomonde). A pedra de gran aflorada no Castro foi empregada como material construtivo nas aldeas do arredor. As pegadas extractivas son evidentes.
Cinguido pola reconca fluvial e o abrupto desnivel que, hai dous mil anos, constituían do poboado prehistórico as primeiras liñas de defensa, as terrazas do Coto do Castro convértense en magnífico escenario do connatural folclore de mouros. Así o recollín, hai doce anos na Carta arqueolóxica, co aquel de preservar este tesouro inmaterial do esquecemento:
“Os mouros baixan ao regueiro (ou á presa do Castro) para facer a bogada (castro do Lavadoiro). No luscofusco, polo camiño do Retortoiro, faise presente un encanto, adoptando a figura de leiteira. Segundo aconsellan os vellos, cómpre evitar o encontro, pois ten a solercia de trocar camiños e provocar fatais extravíos”.
O regueiro precipítase en pequenas freixas e banzados, caneando penedos tapizados de carriza e dentabrún. Choutamos augas arriba e abaixo, andamos e desandamos as corgueiras e carricovas, percorremos a levada do Castro, marabillámonos do amplo mostrario de penedos figurativos, asento de cachopos e boullosas. Porén, as nosas cámaras fotográficas non trouxeron a proba dos mouros lavandeiros. Non estaba de ser.
Cos ollos rebordantes de amenidade, abandonamos silandeiros a cuíña do Retortoiro. Sumido nos meus pensamentos, pregueilles aos numes do castro pola sorte da comarca. Desexei vernos gobernados por unha autoridade sensíbel co noso medio ambiente, co noso acervo cultural. A situación é tan desesperada que mesmo xulgariamos con clemencia calquera outro dos seus defectos.

Ende mal, de non mudaren as súas actitudes irracionais, impétrolle ao encanto do Coto do Castro, á leiteira do Retortoiro que os confunda de vez e nos libre da súa impostura.
Imagem
Corgueira noroeste do Castro.
Imagem
Corgueira norte do castro.
Imagem
O regueiro de Vesacarballa-Laxoso constituía a primeira liña de defensa do poboado prehistórico.
Imagem
O regueiro de Vesacarballa-Laxoso constituía a primeira liña de defensa do poboado prehistórico.
Imagem
Penoucos colonizados por árbores anellas.
Imagem
Perfil aterrazado da croa do castro do Retortoiro.
0 Comments

CAPITÁN GOSENDE DESCOBRE UNHA MÁMOA NA CHAN DO CAVEIRO (CAROI)

21/5/2021

0 Comments

 
Imagem
Mámoas Chan do Caveiro Foto Aérea 2020 Visor Xunta
Manuel Fortes
O domingo 16 de maio, véspera do Día das Letras Galegas, membros de Capitán Gosende dirixímonos ás terras de Caroi para continuar a exploración desta parroquia das terras altas de Cotobade.
Paramos na Chaira a tomarlle un café no único bar da aldea. Ao pouco, comezaron a caer unhas pingas, non obstante, o taberneiro, que é primo meu, afirmou que non ía chover e, confiados pola súa predición, quedamos aliviados. Palabra de caroiano!! Entre grolo e grolo debatemos que rumbo tomar: as opcións eran os penedos por riba do lugar de Medelo, as Penizas de Baixo (outeiro do Monte do Seixo asociado á lenda da Cova dos Mouros) ou unha penedía no lugar da Redonda (A Corredoira) pero, influídos pola vaga de proxectos de parques eólicos que están asolagando o país e tamén a comarca, e na liña trazada recentemente en “Porto Bidros”, decidimos encamiñarnos cara ao monte Caveiro, onde está proxectado o Parque Eólico “Coto do Carballal”, con 4 aeroxeradores.
Xa que logo, o “coche presidencial” saíu da Chaira, pasou Tras do Prado, O Porto, as Leiras de Marín, cos lugares da Casola e da Cimadevila ao nacente, As Bouzas, A Costa e Fraguas, collendo no rueiro das Tabernas o desvío cara á Coutada, onde aparcamos o vehículo. Polas Tabernas pasaba o camiño real de Pontevedra a Ribadavia, o que vén a explicar o topónimo actual. Outro chamadeiro no monte Caveiro (do latín calvariu “lugar desposuído de vexetación”), relacionado con esta antiga vía de comunicación, é o Pousa o Viño, polo viño que se levaba dende o Ribeiro ata Pontevedra.
Comezamos a camiñar de vagar por unha pista forestal. O chan estaba enchoupado e mol por mor das chuvias. A ambos lados, unha repoboación forestal de piñeiros completaba a escena. De súpeto, á esquerda da pista, un montículo que sobreanceba na chaira chamou a nosa atención: “unha mámoa!!”, berramos case ao unísono. De primeiras, dubidei se estabamos no túmulo catalogado por Patrimonio nesa zona e do que xa tiña constancia, polo que o achado quedou pendente de comprobación. Tiramos unhas fotos para ter testemuña gráfica do elemento. Un cuco festexou o achado.
Logo, continuamos o camiño, parando en cada laxa e outeiro, por ver se agochaban algún petróglifo. Pasamos pola Porteliña a Loureiro e ao pé do Coto Lagaceirame. Cara o nacente, érguese poderoso o Castro Toraxe (ou Adorado): a tradición oral di que, antigamente, na contorna, non había máis igrexas que a de Caroi, entón, o coto da penedía era un dos puntos dende o que as xentes de lonxe oían misa. Antonio Fraguas recolleuna no seu libro Romarías e santuarios (1988) e no artigo de prensa “Os camiños vellos na nosa aldea”, este último, publicado en 1996, citando o topónimo como Castrodrago e Costa Drago. O polifacético “catedrático” de Loureiro explica o sistema para seguir os actos relixiosos: A hora da misa transmitíase por medio dunha bandeira os días que non había néboas de ningunha clase, pois podíase ver a igrexa; e cando non se vía a igrexa, por medio dun corno ou unha buguina. Tamén menciona o Cuchicorno, chamadeiro revelador, no monte da Corredoira, desde onde tamén se oía a misa, cerca do foxo do lobo da Volta das Sebes e da chancela megalítica do Campo da Anta.
Na valgada do Castro Toraxe, unha nova plantación de piñeiros e carballos, na que a maquinaria empregada para abrir os sucos e demais tarefas escachizou canta laxa había a rente do chan. Finalmente, despois de pasar os Currás, chegamos ás Pozas de Carracedo, o destino que tiñamos planeado. No outeiro onde chantaron a torre anemométrica do proxecto eólico, outra desfeita. Un paxaro da chuvia riu da situación traxicómica. Somos masoquistas e non aprendemos.
Ben, voltemos agora á nosa descuberta. Pasados uns días e feitas as comprobacións pertinentes na casa, podemos afirmar que a mámoa atopada de cadradela este domingo non se encontra catalogada pola Dirección Xeral de Patrimonio, nin figura no planeamento urbanístico de Cotobade. Na “Catalogación dos xacementos arqueolóxicos de Cotobade”, realizada por Manuel Santos Estévez en 1996 e promovida por Patrimonio, tampouco figura. Sí que aparece inventariada a que deu motivo á miña dúbida, chamada “Mámoa da Chan do Caveiro” (36012055), e rexistrada coas seguintes coordenadas: X: 547.441; Y: 4.702.754. Segundo o Visor de Información Xeográfica da Xunta de Galicia, debemos dicir que as coordenadas apropiadas serían: X: 547.300; Y: 4.702.527.
Denominaremos o noso achado “Mámoa 2 da Chan do Caveiro”. As coordenadas son: X: 547.356; Y: 4.702.269. Localízase nunha chaira baixo piñeiros, cerca dunha pista forestal, como xa dixemos. Sobre o túmulo crecen piñeiros da repoboación forestal e mesmo un acivro. Presenta foca de violación. A rente do chan afloran algúns cachotes da coiraza. O xacemento está situado a uns 267 metros ao sueste da mámoa 1. A Chan do Caveiro: necrópole neolítica por riba dos 600 metros de altitude. O regueiro da Chan do Caveiro, afluente do río Almofrei, que atravesa este espazo de sur a norte, reafirma a conexión das correntes de auga cos cultos prehistóricos á morte.
Cómpre tallar as árbores, xa de bo porte, que medran na coiraza e foca de espoliación do túmulo denominado “Mámoa 2 da Chan do Caveiro”. Cómpre así mesmo a súa pronta catalogación, sinalización e protección.
É digno de salientar a importancia do conxunto de mámoas do monte Caveiro. Repasemos: catro mámoas nas Zacoteiras, dúas na Chan do Caveiro e o topónimo Chan das Mámoas (xa percorremos este espazo en maio de 2020 sen dar con ningunha evidencia, o que non significa que non haxan).
Con este achado, Capitán Gosende leva dúas mámoas e tres gravados rupestres atopados na parroquia de Caroi. Suma e segue!!

Imagem
Imagem
Imagem
Imagem
Mámoas Chan do Caveiro Mapa Base Vectorial 2020 Visor Xunta
Imagem
Mámoas Chan do Caveiro Sombreado Visor Xunta
0 Comments

Petróglifos non catalogados, atinxidos polo polígono de afectación do parque eólico “Tramontana”

15/5/2021

0 Comments

 
Imagem
Gravado rupestre do Revoltón (Pereira-Forcarei).
Calros Solla
O polígono de afectación da instalación industrial nomeada “parque eólico Tramontana”, cuxo proxecto de construción repercute nos concellos de Forcarei e Silleda, atinxe, no de Forcarei (parroquias de Pereira e Aciveiro), once estacións de arte rupestre descubertas polo colectivo Capitán Gosende ao longo do ano 2018, e que aínda non foron incluídas no catálogo de Patrimonio.

Gravados rupestres.-

Gravado rupestre da Pedreira I: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira I (coordenadas.- X: 555.026; Y: 4.719.832; alt. 678 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 21 de xaneiro de 2018. O gravado rupestre componse dunhas 38 coviñas agrupadas/aliñadas, talladas nas protuberancias dunha laxa granítica.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 17-20.

Gravado rupestre da Pedreira II: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira II (coordenadas.- X: 555.051; Y: 4.719.836; alt. 678 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 21 de xaneiro de 2018. O gravado rupestre componse dunhas 51 coviñas agrupadas/aliñadas e outros riscos curvilíneos, tallados nunha laxa granítica de perfil irregular.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 17-20.
Gravado rupestre da Pedreira III: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira III (coordenadas.- X: 555.083; Y: 4.719.851; alt. 681 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 21 de xaneiro de 2018. O gravado rupestre componse de combinacións circulares: dous círculos concéntricos con coviña central e apéndice, tallados no chanzo superior dun afloramento granítico.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 17-20.

Gravado rupestre da Pedreira IV: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira IV (coordenadas.- X: 555.112; Y: 4.719.872; alt. 681 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 28 de xaneiro de 2018. O gravado rupestre componse de tres coviñas, talladas na parte superior dunha lastra granítica.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 17-20.
Gravado rupestre da Pedreira V: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira V (coordenadas.- X: 555.137; Y: 4.719.900; alt. 683 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 28 de xaneiro de 2018. O gravado rupestre componse dunha coviña, aparentemente illada, tallada nunha laxa granítica. A superficie visíbel da laxa é de 1 m2.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 17-20.
Gravado rupestre da Pedreira VI: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira VI (coordenadas.- X: 555.136; Y: 4.720.052; alt. 699 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 4 de febreiro de 2018. O gravado rupestre componse duns seis óvalos concéntricos incompletos (cuxo elemento meirande abrangue os 85 cm de diámetro), coviñas e outros riscos curvilíneos.

Os motivos representados nos petróglifos da Pedreira III e VI supoñen unha novidade temática no corpus petroglyphorum do territorio forcareiés.
Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (14-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 20-23.
Gravado rupestre da Pedreira VII: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira VII (coordenadas.- X: 554.770; Y: 4.719.739; alt. 658 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 25 de marzo de 2018. O gravado rupestre componse de 21 coviñas agrupadas-dispersas, talladas na parte superior dun afloramento granítico.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (1-4-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 36-39.

Gravado rupestre da Pedreira VIII: Lugar de referencia: monte da Pedreira, aldeas de Alende, Castro de Muras e Moscavide (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Pedreira VIII (coordenadas.- X: 554.728; Y: 4.719.700; alt. 647 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 25 de marzo de 2018. O gravado rupestre componse de, cando menos, 8 coviñas.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (1-4-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 36-39.

Gravado rupestre do Revoltón: Lugar de referencia: aldeas de Alende e Castro de Muras (Pereira-Forcarei). O petróglifo do Revoltón (coordenadas.- X: 554.896; Y: 4.720.598; alt. 646 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 18 de febreiro de 2018. O gravado rupestre componse dunha constelación de, cando menos, 38 coviñas, talladas no banzo inferior dunha peneda amoreada que coroa a lomba do Revoltón.
Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (25-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 23-26.
Gravado rupestre de Filloi: Lugar de referencia: aldea de Filloi (Aciveiro-Forcarei). O petróglifo de Filloi (coordenadas.- X: 555.128; Y: 4.721.342; alt. 625 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 25 de febreiro de 2018. O gravado rupestre componse dunhas 15 coviñas agrupadas.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (4-2-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 26-31.
Gravado rupestre da Forca da Loba: Lugar de referencia: aldeas de Alende e Castro de Muras (Pereira-Forcarei). O petróglifo da Forca da Loba (coordenadas.- X: 553.717; Y: 4.719.637; alt. 680 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 1 de abril de 2018. O gravado rupestre componse dun agrupamento de 19 coviñas, talladas na parte superior dun afloramento granítico illado na camposa.

Bibliografía: Faro de Vigo-Montes (2-5-2018); O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 39-41.
Imagem
Membros do colectivo Capitán Gosende a carón do petróglifo da Pedreira VII.
0 Comments

Bens patrimoniais atinxidos polo polígono de afectación do parque eólico “Campo das Rosas”

13/5/2021

0 Comments

 
Imagem
Calros Solla
A instalación industrial nomeada “Campo das Rosas” (Cerdedo e Cotobade), prolongación cara ao norte do parque eólico “Porto Vidros” (ou viceversa), espallará, se non se remedia, as súas macrotarabelas e construcións accesorias ao longo e largo dun amplo territorio, incidindo mormente nas estremas dos concellos de Cerdedo, Campo Lameiro e A Estrada.
Tras a lectura do informe de impacto arqueolóxico encargado pola empresa promotora (ano 2018), baseado fundamentalmente nos sitios xa consignados no catálogo de Patrimonio, coidamos oportuno advertir que na zona delimitada polo polígono de afectación do parque eólico (véxase o proxecto de execución) existen outros bens patrimoniais de natureza arqueolóxica e etnográfica, descubertos e/ou valorizados polo colectivo Capitán Gosende ao longo destes últimos anos e que aínda non figuran no inventario oficial. Percorrendo de sudoeste a nordés o sobredito polígono de afectación, salientamos os seguintes:

Bens de natureza arqueolóxica non catalogados

Gravados rupestres.-

Gravado rupestre do Monte Porrido: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). O petróglifo do Monte Porrido (coordenadas.- X: 544.627; Y: 4.709.845; alt. 481 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 2 de febreiro de 2020. Situada a uns 930 m, ao sueste, da aldea de Cuíña, a inscultura componse dun agrupamento de 16 coviñas talladas nun afloramento granítico, marco de deslinde das parroquias de Castro e Quireza. O gravado rupestre localízase fóra do chamado “polígono de afectación” do parque eólico, aínda que a non máis de 300 m, cara ao leste, do trazo de derrega establecido pola empresa promotora.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 318-20.


Cruciformes de Cuíña: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). O gravado rupestre (coordenadas aprox.- X: 544.249; Y: 4.711.020; alt. 450 m) foi documentado polo colectivo Capitán Gosende o 22 de setembro de 2019. O petróglifo histórico, situado nunha pedreira a escasos metros do casarío, componse de varias cruces radiadas con calvario.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páx. 245.


Gravado rupestre do Pousadoiro I: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). O petróglifo do Pousadoiro I (coordenadas.- X: 544.193; Y: 4.711.000; alt. 470 m), situado a uns 60 m cara ao oeste dos “Cruciformes de Cuíña” e na mesma pedreira, foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 22 de setembro de 2019. O gravado rupestre componse dunhas 9 coviñas moi luídas talladas nun afloramento granítico.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 245-6.

Gravado rupestre do Pousadoiro II: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). O petróglifo do Pousadoiro II (coordenadas.- X: 543.951; Y: 4.711.143; alt. 550 m (panel 1)) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 28 de setembro de 2019. O gravado rupestre componse de tres paneis graníticos nos que se tallaron círculos concéntricos e coviñas. As insculturas do panel 1 sitúanse na parte superior dun penouco granítico adobiado con pías naturais. As combinacións circulares do panel 3, de 84 cm de diámetro, fan deste elemento inscultórico o cuarto da comarca de Montes, en atención ao seu tamaño.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 246-50.

Gravado rupestre do Pousadoiro III: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). O petróglifo do Pousadoiro III (coordenadas.- X: 543.959; Y: 4.711.290; alt. 540 m) foi descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 28 de setembro de 2019. O gravado rupestre componse de 25 coviñas, de bo tamaño e profundidade, talladas nun bolouro granítico.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 251-3.

Gravado rupestre do Castriño: Lugar de referencia: Mamoalba (Quireza). O petróglifo do Castriño (coordenadas.- X: 545.256; Y: 4.711.647; alt. 387 m) foi descuberto polo colectivo capitán Gosende o 27 de outubro de 2019. O gravado rupestre componse de 13 cruciformes-antropomorfos e 11 coviñas.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 276-80.

Gravado rupestre da Granxa do Hospital: Lugar de referencia: Fondós (Quireza). O petróglifo da Granxa do Hospital ou de Pedra Picada (coordenadas.- X: 545.087; Y: 4.712.191; alt. 396 m) foi descuberto polo colectivo capitán Gosende o 2 de agosto de 2015. O gravado rupestre componse de 4 combinacións circulares, talladas na parte superior dun afloramento granítico.
Bibliografía: O legado dos homes pequenos. Gravados rupestres de Cerdedo, Morgante, 2017, páxs. 359-75.

Gravado rupestre do Outeiro Framil: Lugar de referencia: O Outeiro (Quireza). O petróglifo do Outeiro Framil (coordenadas.- X: 545.378; Y: 4.712.824; alt. 440 m) foi descuberto polo colectivo capitán Gosende o 17 de xuño de 2018. O gravado rupestre, repartido en catro paneis, componse de agrupamentos e/ou combinacións dunhas 80 coviñas, 11 elementos circulares e 2 curvilíneos, tallados en varios afloramentos graníticos contiguos.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 44-7.


Gravado rupestre do monte de Laxoso: Lugar de referencia: Laxoso (Quireza). O petróglifo do monte de Laxoso (coordenadas.- X: 547.309; Y: 4.714.850; alt. 506 m) foi descuberto polo colectivo capitán Gosende o 12 de abril de 2015. O sitio arqueolóxico localízase fóra da superficie acoutada polo polígono de afectación do parque eólico, mais a tan só 100 m, ao sueste, do trazo delimitador. O gravado rupestre componse dun agrupamento de 6 coviñas e media, de bo tamaño e profundidade, talladas nunha laxa granítica.
Bibliografía: O legado dos homes pequenos. Gravados rupestres de Cerdedo, Morgante, 2017, páxs. 351-7.

Túmulos.-

Mámoa de Cuíña: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). Túmulo neolítico duns 20 m de diámetro e foca de espoliación (5 m de diámetro), descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 12 de outubro de 2019 (coordenadas.- X: 544.110; Y: 4.711.531; alt. 500 m).
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 253-55.

Mámoa 6 do Castriño: Lugar de referencia: Mamoalba (Quireza). Posíbel túmulo neolítico con foca de espoliación (coordenadas.- X: 545.205; Y: 4.711.718; alt. 383 m), descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 16 de febreiro de 2020 no sitio arqueolóxico do Castriño, necrópole megalítica que xa presenta cinco mámoas consignadas no catálogo de Patrimonio.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páxs. 335-36.

Mámoa 7 do Castriño: Lugar de referencia: Mamoalba (Quireza). Posíbel túmulo neolítico sen foca de espoliación (coordenadas.- X: 545.260; Y: 4.711.721; alt. 383 m), descuberto polo colectivo Capitán Gosende o 16 de febreiro de 2020 no sitio arqueolóxico do Castriño, necrópole megalítica que xa presenta cinco mámoas consignadas no catálogo de Patrimonio.
Bibliografía: O Embigo do Becho. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo V, Morgante, 2021, páx. 336.

Outros.-

Muíño barquiforme do Castriño: Lugar de referencia: Fondós (Quireza). Dous fragmentos de muíño barquiforme reutilizados como pontigos nunha levada (coordenadas.- X: 545.323 e 340; Y: 4.711.917 e 919), descubertos polo colectivo Capitán Gosende o 14 de abril de 2012.
Bibliografía: As pedras da tribo. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo II, Morgante, 2014, páxs. 289-92.

Bens de natureza arqueolóxica catalogados

-Necrópole de Penarredonda: Lugar de referencia: aba do Montouto. Dúas mámoas (GA36011031 e 32).
-Necrópole do Castriño: Lugar de referencia: Mamoalba (Quireza). Cinco mámoas (GA3601114, 15, 16, 17 e 18).
-Castro de Abaixo e Roda do Castro: xacementos habitacionais da Idade do Ferro (lugar dos Castros-Quireza) (GA36011003 e 5, respec.).
-Necrópole do Marco do Feal: Lugar de referencia: aba do Coto do Corvo. Catro mámoas (GA36011047, 48, 49 e 50).

Bens de natureza etnográfica

A Pena da Moura: A Pena da Moura (coordenadas.- X: 544.496; Y: 4.713.184; alt. 540 m) é un impoñente afloramento granítico localizado no monte do Outeiro (Quireza), na marxe esquerda do regueiro da Cova da Lagoa. Baixo o beirado rochoso, agóchase a entrada ao Burato da Moura, longa espenuca (hoxe ocluída) que pon o abeiro en conexión co regato. As lendas asociadas distínguennola como santuario da Moura, a Deusa Nai, advocación primixenia; abrigadoiro dos pastores de toda época e escondedoiro de fuxidos tras a sublevación fascista do ano 36. Divulgada e valorizada polo colectivo Capitán Gosende como “unha das sete marabillas de Cerdedo”.

Bibliografía: A conxura dos Gosende. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo III, Morgante, 2015, páx. 386.

O Marco da Portela ou pedrafita do Campo do Marco: Lugar de referencia: Cuíña (Quireza). Fito de deslinde das parroquias de Quireza e Morillas e dos concellos de Cerdedo e Campo Lameiro (coordenadas aprox.- X: 543.214; Y: 4.711.834; alt. 530 m). Inscricións: “CR” / “CL” (Cerdedo / Campo Lameiro).
Bibliografía: Carta arqueolóxica do concello de Cerdedo, Morgante, 2009, páx. 81.
0 Comments

Capitán Gosende quéixase da deficiente restauración da ponte dos Portamuíños

9/5/2021

0 Comments

 
Calros Solla
Imagem
Eiva nun dos piares da ponte.
A mediados de outubro de 2020, o colectivo Capitán Gosende reclamou nos medios de comunicación a urxente restauración da ponte dos Portamuíños. Esta ponte sobre o río do Seixo, de época republicana, permite a comunicación entre as aldeas cerdedesas de Cavenca e Meilide.
Os dous piares da ponte presentaban graves danos estruturais, pondo en risco a integridade da construción e a dos seus usuarios. Lembremos a nosa advertencia: “A día de hoxe, a corrente do río levou por diante, nun dos piares, un dos catro perpiaños que formaban o tallamar arredondado e, por debaixo deles, o primeiro elemento da cachotaría dos alicerces. No outro piar, a auga moveu do seu asento un dos cachotes dos alicerces, comprometendo a estabilidade dos perpiaños do tallamar”.
A mediados do mes de decembro, atendendo as reclamacións de Capitán Gosende, o Concello anunciou na prensa o remate das obras de consolidación da ponte dos Portamuíños. O conto semellaba ter bo final. Porén, cinco meses despois de concluídos os traballos, o colectivo vese na obriga de informar que a ponte volve estar en risco. Aquel cachote dos alicerces, “movido do seu asento”, acabou víndose abaixo pola acción dunha póla seca que, atravesada por diante dos ollos da ponte, embazou a corrente e fixo panca. O cachote desprendido permanece no leito do río ao pé do seu piar. A pouco que suba o nivel da corrente e a auga vaia desenvolvendo o seu labor inexorábel no piar desgornecido, a ponte verá comprometida de novo a súa estabilidade.
Capitán Gosende visitou o lugar o sábado día 8. Agardemos que, desta volta, as obras se realicen sen tacha.
Imagem
Deficiente restauración da ponte dos Portamuíños
0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Febrero 2023
    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.