Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Presentación en Xinzo de Limia de “Galicia. Raíces e compromiso”

17/3/2018

0 Comments

 
Manuel Cabada Castro
Imagem
Convidástesme a vir aquí a Xinzo para un encontro amigábel sobre o tema eterno de Galicia, aproveitando que publiquei hai un par de anos sobre o tema un escrito co título de “Galicia. Raíces e compromiso”. Con esta iniciativa vosa –sabéndoo ou sen o saberdes- viñestes facerlle algo de caso quizais ó que escribía Andrés Torres Queiruga nunha xenerosa recensión súa na revista “Encrucillada”, que remataba deste xeito: “Persoalmente, non só polo cariño de amigo –que tamén–, senón por estrita xustiza intelectual, non dubido en afirmar que estamos ante unha obra que merecería ser texto de estudantes e manual de cantos queremos alimentar o coñecemento das nosas raíces e animar o compromiso por unha terra que merece un destino mellor”. Grazas, Andrés, e espero que leves razón...
Ben. Ese texto chegou felizmente ó seu termo grazas a amigos que un ten, como Bieito Ledo e Xelasio Suárez Santiso (aquí presentes), que seguen a levar adiante con agarimo e competencia Ir Indo Edicións. Este é o paraugas que protexe e dignifica as miñas modestas reflexións sobre Galicia. Tamén se sumaron ó tema outros dous ourensáns eminentes, como o artista Antón Pulido (autor da portada) e mais o ben coñecido de todos e incomparábel Xosé Luis Méndez Ferrín cun prólogo moi xeneroso, intelixente e clarividente.
O escrito, pois, aí está e –se vos digo a verdade- a min non me vai moito volver sobre cousas escritas con anterioridade. “O escrito escrito está” -dixo alguén- e quen queira botarlle unha ollada é ben libre de facelo, de discutilo ou de prolongalo nun ou noutro sentido. O que si quería dicirvos ou comentarvos é que eu non son unha persoa dedicada á historia, polo menos á historia política, nin á literatura (por moito que me guste escribir cunha certa decencia e desexo de empatía cos lectores sobre moi diversos temas), nin tampouco me dedico a outras diversas “especialidades” (entre comiñas) concretas nas que adoitamos normalmente dividir o saber. A miña querenza foi desde os comezos, antes ca nada, pola filosofía e, no seo desta, por aquilo que se podería considerar como a súa cerna ou o seu cumio: a metafísica... Nada máis ou nada menos. Ese é o océano no que a gusto me mergullei e me mergullo. Aínda que a metafísica hai que entendela, non como un perderse en conceptos abstractos, senón como un fondo afondar no concreto. Pois o concreto –polo menos tal como o entendía o filósofo Hegel- é o que “crece con”, é dicir, a totalidade da realidade que somos ou na que estamos.
Neste sentido, e concretando agora algo tamén, direivos que levei a cabo os estudos de doutoramento en filosofía na universidade de Múnic, tras catro anos de teoloxía en Austria. Tanto neste último país como despois en Alemaña tiven a sorte de me atopar co famoso filósofo-teólogo Karl Rahner, que tivo a ben dirixir a miña tese de doutoramento sobre un ata entón algo descoñecido filósofo e pedagogo, chamado Gustav Siewerth. Daquela Rahner era profesor na Facultade de Filosofía de Múnic, non -como se podería pensar- na de Teoloxía (que tamén a había, claro). Eran en España tempos franquistas e nestes outros países europeos puiden gozar da liberdade de pensamento e de vida que tan importantes son para profundar nos problemas teóricos e prácticos. Naqueles tempos, para min Galicia non existía nin eu tiña noticia algunha sobre os problemas, inxustizas ou, aínda menos, sobre os asasinatos sufridos tamén polos galeguistas nesa infausta época. Así e todo, lémbrome de que foi alá, na universidade bávara de Múnic, onde por primeira vez puiden informarme sobre o que era a miña lingua natal asistindo, case por curiosidade, a unhas clases que impartía sobre o “galego-portugués” o profesor Hans Rheinfelder. Tan lonxe había que ir para poder aprender algo que pagase a pena sobre a miña propia lingua nativa!
Cando volvín de Alemaña (no ano 1969) e empecei a miña docencia en Madrid, primeiro na Universidade Comillas e algúns anos despois tamén na Complutense, faltaban aínda algo máis de seis anos para que rematase a ditadura. Así e todo, a miña visión filosófica, “metafísica”, da realidade non me impediu albiscar xa Galicia, aínda que fose a unha determinada distancia, como algo co que tería que empezar a clarificarme.
Efectivamente, desde as miñas estadías por Europa (sete anos en total), aprendera, de maneira práctica e directa, a ver e a decatarme de que hai países, culturas e linguas, diferentes das que un porta emocionalmente consigo. Realidades que hai que respectar, amar e tamén asumir persoalmente cando un se atopa no seu ámbito, coa clara conciencia de que só tal actitude é a correcta.
Xa por entón empecei a darme conta de que desde as limitadas experiencias da miña curta existencia algo non funcionara como é debido en min desde cativo. Fixérame, por exemplo, sufrir no fondo da alma a ruptura que en min supuxo ter que abandonar, cando só tiña dez anos, a lingua (con todo o que esta leva consigo) da miña aldea natal pontevedresa de Sabucedo para substituíla por outra (o castelán) que nunca eu utilizara no falar. ¿Por que a miña lingua ficaba alá na aldea e alí, no novo colexio, situado na aba do Monte de Santa Trega da Guarda, a só uns cen quilómetros de Sabucedo, non me era permitida? Para iso nin tiña eu resposta nin estaba en situación de que alguén mo explicase. A represión militar en Galicia contra esquerdistas e galeguistas tiña aínda data recente.
Todo isto acrecentóuseme cando en anos posteriores proseguín estudos, xa fóra de Galicia, na provincia de Palencia ou en Salamanca e Santander. O galego levábao comigo mais non me servía para nada. Era mellor incluso agachalo. Porque ademais ríanse benevolamente un pouco dun ou ollábante case cunha certa compaixón ou estraña curiosidade... Falo das miñas experiencias, que non teñen por que coincidir coas doutros. Son en calquera caso experiencias acaecidas nun tempo e nuns espazos concretos.
Metafísica si, mais non só dese pan vive o home... Hai efectivamente cousas ou acontecementos non programados ou previsíbeis, que non veñen propiamente dun senón doutros. Cando levaba algúns anos de docencia na mencionada Universidade Comillas de Madrid, un rebolo deu entre as pólas arbóreas da miña Metafísica e causou en min unha pequena (ou non tan pequena) inquedanza. A inesperada intromisión na miña árbore benquerida procedía da Facultade de Filosofía da Universidade Complutense. Insistíaseme en que me animase a ter algo de docencia tamén alá. Tras moito pensalo, alá me fun. Mais como a docencia de temas metafísicos estaba xa cuberta e eu –á fin e ó cabo- era un adventicio, un “ninguén” coma quen di, tiven que me contentar con temáticas relacionadas coa psicoloxía e mais coa antropoloxía. Foi, paseniñamente, isto da antropoloxía o que lle puxo en certo modo pés e unha nova visión ás miñas querenzas metafísicas. No meu cóctel interior unha e outra (metafísica e antropoloxía) comezaron a se fortaleceren mutuamente. Desde aquela o afondamento nos diversos modos de ser e de se comportar dos diversos países e culturas –tal como nolo aprende a antropoloxía cultural- axudou a que a metafísica se tornase aínda más concreta do que ela en principio xa debería ser.
Velaquí, pois, como en paralelo con estudos e escritos relacionados co eido metafísico van xurdir aquí e alá desde entón -movida a miña pluma pola necesidade de aclararme a min mesmo e de lles aclarar ó tempo a outros- publicacións relacionadas con temas sobre a cultura (antropoloxicamente entendida) do noso país. Así, por exemplo, en 1992 entre diversas obras dedicadas a filósofos alemáns, sae á luz un volume que leva por título A Rapa das bestas de Sabucedo. Historia e antropoloxía dunha tradición, que pretendía ser unha historia antropolóxica dun lugar e dun acontecemento festivo, ben concretos, do noso país. Sería este o meu primeiro contacto coa actividade editora de Bieito Ledo (aquí presente). Ou tamén, algún anos despois, ó lado tamén doutros estudos filosóficos, outro para min moi querido estudo titulado Paixón poética e militancia galeguista, que pescuda desde a case absoluta desinformación reinante na vida e obra dun destacado galeguista, fundador xunto con outros do Partido Galeguista en 1931. Chamábase Xosé Manuel Cabada Vázquez, tío meu (irmán de meu pai) que finou no ano 1936, cando eu só tiña 5 meses. E, falando de libros, tamén se podería engadir a estes títulos O Padre Seixas desde dentro. Unha aposta progresista, galeguista e universalista, publicado hai só poucos anos, cando eu estaba xa en Vigo, só dous anos antes de “Galicia. Raíces e compromiso”.
Verbo desta última publicación, que é a que motiva este noso encontro, sabedes seguramente vós xa máis ca min, porque a min xa me vai fallando en moitas cousas a memoria. A idade é seguramente culpábel nesta deficiencia, mais está aí tamén o feito de eu ter cruzado moitas veces o voso río Limia, ida e volta, ó longo dos corenta anos que residín en Madrid e, queiras ou non, o vello mito sobre a perda da memoria algo de razón terá.
De tódolos xeitos, e en liña coa miña preocupación constante de conxuntar “metafísica” con “física”, quero dicir, de atender á conxunción de reflexión xeral e realidade concreta do vivir galego, coido que algo podería eu dicir en relación coa publicación de “Galicia. Raíces e compromiso”. Pretendín, efectivamente, realizar un estudo de conxunto, xeral (nun determinado sentido), sobre o problema de Galicia, abranguendo sucesivamente os específicos modos culturais de comportármonos, o substrato social e político como país ou “nación” que estes implican e, finalmente, a plasmación ou expresión concreta desta realidade humana nunha lingua que con toda razón e dereito denominamos “propia” e que vén sendo o meirande sinal e garantía da nosa especificidade cultural.
Esas veñen ser tamén as tres grandes partes das que consta o libro. Tanto é así que ese era o título que en principio ía levar: “Unha cultura, un país, unha lingua”, engadíndose como subtítulo o de “Galicia como herdo e tarefa”. Mais como este subtítulo semellaba lembrar demasiado unha publicación anterior de Valentín Paz Andrade que levaba como título “Galicia como tarea”, cambiouse, por acertada suxestión do editor, o proxectado subtítulo polo de “Raíces e compromiso” colocando “Galicia” en primeiro lugar. Sen dúbida é un bo título e espero tamén nese sentido que sexa verdade o que me escribía Bieito Ledo hai só un par de días: “O teu libro seguirá vivo por moito tempo”. Ogallá sexa así, para ben –espero- de Galicia e de cantos buscamos xustiza, humanidade e dignidade.
En realidade alá no fondo o que ocorría, cando poñía sobre o papel informacións e pensamentos dirixidos a futuros e descoñecidos lectores, era –antes ca nada- que eu mesmo quería aclararme a min mesmo sobre algo que rebulía no meu interior, mais que non acababa de se reflectir practicamente nin en min nin en boa parte daqueles cos que convivía. Nin no modo de pensar nin nos xeitos de procedermos.
O resultado, dito de maneira sintética, é que cheguei á conclusión de que estaba ou estabamos vivindo desde esquemas mentais e de comportamento que outros -alleos ós nosos xustos intereses e á nosa propia cultura- inocularan historicamente en nós. Cumpría, pois, desvelar, clarificar, analizar, pór ó descuberto tal situación. E, ademais, de maneira proporcionada ó esquecemento sobre nós mesmos que outros induciran ou provocaran en nós. Dito aínda de maneira más concreta. Era necesario que nos contásemos a nós mesmos a nosa propia historia e que deixásemos de nos guiar pola historia que outros argallaron e continúan aínda a argallar, dunha ou doutra forma, para a súa propia autocompracencia e para o noso obediente e servizal autoconsumo.
E cando aquí falo de “historia” non me refiro só ó que normalmente entendemos por tal cousa, senón sobre todo ós efectos que tal historia e os seus relatos foron producindo en nós, no seo da sociedade galega e dos individuos particulares, e que pesan aínda sobre nós. Trátase do efecto ou resultado ó que en definitiva se refería dalgunha maneira Rosalía cando dicía que se sentía “estranxeira na súa patria”. Era preciso, pois, pensar e analizar tamén os modos de sermos e procedermos. Aquilo que os antropólogos culturais ou sociais denominan “cultura” dun determinado grupo social ou país e que non se identifica sen máis co grao de saberes simplemente técnicos ou científicos dos que un grupo humano poida dispoñer. Trátase daquela “cultura” que lles proporciona cohesión e mutuo entendemento ós que dela participan, que os diferencia dos que participan doutra cultura distinta e que ten a súa manifestación máis evidente na propia lingua.
Por iso, os percorridos históricos, as anécdotas, as análises, as reflexións, as críticas, etc., por moi sinteticamente que todo iso reciba forma ó longo da exposición escrita en “Galicia. Raíces e compromiso”, camiñan intencionadamente cara a unha meta concreta. A de acadar conciencia, tanto individual coma social e política, de nós mesmos. Esta conciencia non se chega a adquirir se un prefire vivir alleo ó coñecemento de si mesmo e daqueles cos que convive. Aínda que disto, por outra banda, non se é sempre e necesariamente culpábel ou responsábel, pois é esa mesma situación de dependencia a que obstaculiza de mil xeitos calquera actitude crítica respecto das violencias e inxustizas do pasado e do presente.
Hai agora xa case vinte anos, nun breve discurso lido na Universidade de Santiago, propuña Xaime Isla Couto para o noso país estas tres tarefas: “Repensar Galicia, proxectar Galicia, facer Galicia”. De modo que: pensar ou tomar conciencia e actuar, “facer”. Vén sendo algo semellante ó formulado no título “Galicia. Raíces e compromiso”. É dicir, toma de conciencia das raíces que dan vida ó nosa existir e consecuente “compromiso” cun país, cunha cultura, cunha lingua que precisan dos nosos esforzos individuais e colectivos para se converter en realidade concreta e palpábel.

Imagem
0 Comments

Pescudando a orixe dos nomes das parroquias e lugares da Estrada

15/3/2018

0 Comments

 
Manuel Cabada
Imagem
Comezo expresando os meus parabéns a Clara Iglesias Cortizo polo agasallo que nos fai a tódolos estradenses, habiten na vila ou nas aldeas. Un agasallo que leva como título Os nomes da Estrada. Orixe dos topónimos das parroquias e lugares da Estrada, editado por Edicións Fervenza. Con esta coidada e clara obra súa (unha “claridade” que responde axeitadamente ó nome da autora) dignifica ela as parroquias e os lugares onde nacemos, vivimos ou finamos.
Pola miña parte coido que son case un “ninguén” para estar aquí acompañando a autora da obra que hoxe se presenta. Pois resulta que é xustamente a parroquia de Sabucedo -onde tiven a dita de respirar por primeira vez os meus primeiros “airiños, airiños aires...”- a única das 51 parroquias do concello estradense onde lugar e parroquia se identifican, pois os da parroquia de Sabucedo non constituímos máis ca un lugar. Tódalas demais parroquias estradenses están conformadas por varios, poucos ou moitos, lugares. Quizais por iso nos comprace tanto ós de Sabucedo que a nosa parroquia se encha de xente polo menos unha vez ó ano coa benquerida festa da Rapa das bestas.
Pois ben, se no ritual do bautismo se nos di que os que con el reciben un nome pasan a ser contados entre os destinados á salvación, algo semellante ocorre aquí cos nomes de lugar. Sen os nomes -os auténticos, os “de sempre”- dos nosos lugares e parroquias, ficariamos tamén en certo modo desamparados e orfos. Os nomes dan consistencia, realidade, nación, pois son eles os que presiden o noso nacer, vivir ou morrer. Porque sen eses nomes, que proveñen do fondo máis fondo da nosa historia non saberiamos de nós mesmos, das nosas raíces, dos nosos devanceiros. Por iso nos comenta con razón Clara nalgún momento que “a toponimia é conservadora”, pois ten os seus alicerces no pasado. Un pasado sobre o que se ha basear todo futuro digno.
Porque tamén pode haber vida sen dignidade, sen xustiza, sen humanidade, ou –se queredes- cunha humanidade dependente doutros presuntamente máis humanos ou máis dignos. Esa humanidade en realidade xa non sería tal, senón máis ben inhumanidade, é dicir, sometemento e servizo. Temos hoxe abondas informacións sobre as tentativas históricas por destruír ou domear a nosa lingua e tamén, xa que logo, as nosas creacións lingüísticas, incluso naturalmente a nosa toponimia.
Non hai moito fiquei, por exemplo, sorprendido da coidada deturpación que o mesmo nome da miña parroquia de Sabucedo sufrira xa a finais do século XVI, unha vez posto en marcha o amplo labor colonizador do país galego realizado por instancias foráneas. Así, nunha lista dos 44 lugares do arciprestado de Tabeirós do 25 de febreiro do ano 1589, figura xa ben cedo o nome de “Sabucedo” elegantemente convertido, por obra e graza da programada castelanización do país, en “S. Lorenzo de Sauquedo”. E o mesmo ocorre na­turalmente con outros lugares tanto deste arciprestado coma doutros arciprestados per­tencentes ó arcebispado de Santiago. É doado comprobalo nun escrito que leva como título Memoria y relación de las Feligresías que hay en el Arzobispado de Santiago, y de los vecinos y feligreses que en ellas hay, ansi pobres, viudas, como ri­cos, hecho por Hernando de Tuesta, Contador de D. Juan de S. Clemente, Arzobispo de Santiago, y por mandato de su Señoría. Este arcebispo de Santiago, Juan de Sanclemente Torquemada, nacera en Córdoba e aprendera ben a lección política (imperial) de que a súa lingua (o castelán) era moito máis digna e fina có galego, por máis que no caso do nome “Sabucedo” tal nome procedese directamente do latín (“derivado do lexema do latín SABUCUM, “sabugo, sabugueiro”, dinos Clara). A palabra castelá “sauquedo” (que as instancias eclesiásticas colocan, sen pudor algún, no canto de Sabucedo na súa lista das freguesías do arciprestado de Tabeirós) derívase naturalmente de “saúco” (o que nós chamamos “sabugueiro”). E non vai máis alá de ser unha ocorrencia persoal do arcebispo andaluz ou do seu “Contador”, pois nin sequera esa palabra está rexistrada como castelá polo menos no dicionario actual. Mais iso que importa? Do que se trata é de castelanizar a lingua do país galego, aínda que sexa artificialmente, para facelo así dócil e servizal ás esixencias do imperio.
Semellante ó dito sobre “Sabucedo” trocado en “Sauquedo” é o que lle ocorre, na citada lista arcebispal do século XVI, á parroquia estradense de san Xurxo de Cereixo, que é transformada lingüisticamente na máis elegante e fina de “San Jurjo de Cereso” (a palabra “Cereixo” provén do latín vulgar CERASIUM, como nos recorda Clara). Como é doado ver, non se lles pode negar ós eclesiásticos foráneos competencia lingüística no latín. Mais, en calquera caso, a lingua galega era para eles unha lingua politicamente sometida e polo tanto só utilizábel por xente vulgar e inculta; ou incluso quizais non fose ela para eles lingua algunha.
Así e todo, poida que esta vella lista sexa quen de nos ofrecer algunha información toponímica útil en relación coas pescudas sobre a toponimia do concello da Estrada, referíndome concretamente ós seguintes topónimos: Santeles, Ouzande e Vinseiro.
Respecto do primeiro, na lista eclesiástica fálase de “Santoles” (non “Santeles”) e non sei se esta pequena diferencia poderá ou non contribuír a resolver a dificultade da que fala Clara ó nos dicir, en relación con “Santeles”, que “non podemos afirmar nada con seguridade sobre este curioso topónimo”. En canto a “Ouzande”, a mencionada lista do século XVI fálanos de “San Lorenzo de Osaude”, o que ó meu ver viría apoiar dalgún xeito o que comenta a autora do libro de que “probabelmente o nome orixinal da parroquia sería *Ousande”, conservando o fonema s orixinal do galego, antes da introdución do z, fenómeno que aconteceu por volta do século XVI”. Como sabemos, o escrito eclesiástico é do ano 1589 e nel escríbese curiosamente non “Ouzande” senón "Osaude”.
Máis interesante sexa quizais o xeito como aparece o nome da parroquia “Vinseiro” na mesma lista eclesiástica, porque semella case responder á dificultade da que fala Clara cando comenta, en relación con Vinseiro, que “resulta difícil de explicar o n anómalo que transforma vis- en vins- “ . Para entendérmonos, preferiría ela que para unha explicación etimolóxica axeitada o nome fose “Viseiro” (sen a “ene”), e non “Vinseiro”. Pois ben, resulta que na vella lista do século XVI está escrito precisamente “Viseiro” e non “Vinseiro”. Quizais teñamos hoxe, pois, que reescribir o topónimo “Vinseiro” e trocalo en “Viseiro”. Felizmente –supoño- para os investigadores ou estudosos da toponimia e etimoloxía. En realidade houbo xa unha época na que nin se dicía “Vinseiro” nin tampouco “Viseiro”, senón “Vinceiro”. M. Reimóndez Portela escribía por exemplo en 1990 o seguinte: “Esta parroquia [Vinseiro] é coñecida desde tempos que se esvaen no recordo co mesmo nome, aínda que se encontre en ocasións, hai uns séculos, como Vinceiro, ou sexa cambiado o ‘S’ polo ‘C’” (M. Reimóndez Portela, A Estrada rural, Deputación de Pontevedra, 20072, p. 415). Con todo, e máis alá do que aquí comenta Reimóndez Portela, eu mesmo puiden comprobar que, nunha crónica sobre unha misión popular dada polos xesuítas no ano 1909 (é dicir, hai só pouco máis dun século) en Vinseiro, escriben eles “Vinceiro” (con “ce”). Polo tanto, nin “Vinseiro” nin “Viseiro”, senón “Vinceiro”.
Mais deixémonos xa de etimoloxías de nomes de lugares e desexemos a Clara Iglesias que siga adiante –tal e como nolo anuncia no comezo mesmo do seu libro- coas súas pescudas, estendéndoas tamén desde agora á microtoponimia da nosa ampla terra estradense: nomes de fontes, leiras, veigas, carballeiras, etc. E esperamos celebrar aquí o futuro e seguro éxito dos seus traballos.
Moi agradecidos quedamos, pois, a Clara polo seu esforzado e documentado labor e tamén a cantos, coa nosa presenza aquí, lle queremos dar azos e calor nesta ben encomiábel e necesaria aventura cultural súa.

Intervención na presentación do libro "Os nomes da Estrada". A Estrada, 9 de marzo de 2018

0 Comments

Nomes á beira da Estrada

15/3/2018

0 Comments

 

Co gallo da presentación do libro Os nomes da Estrada de Clara Iglesias Cortizo

Calros Solla
Imagem
Presentación do libro "Os nomes da Estrada"
Insinúasenos na introdución do libro Os nomes da Estrada, da filóloga Clara Iglesias Cortizo, que o labor do toponimista é, fóra ósos, parello ao labor do arqueológo ou do paleontólogo.
Quen ten a toponimia por afección, coa paletiña das prospeccións en riste, dedícase, cachazudo, a repenarlles a carapa de lique e carriza (ás veces, mato groso) aos nomes de lugar. A operación pode chegar a atinxir uns cantos estratos lenitivos até dar co xabre do significado. Como escribiu o bardo egrexio de Ponteceso: Canto, ai, mudar pode longa e vetusta idade! Manuel Ferreiro empregaría este fermoso epígrafe na soleira da súa Gramática histórica do galego. A sinopse proposta por Laiovento para o libro de Ferreiro acáelle, mutatis mutandis, ao libro de Iglesias, editado por Fervenza: Percorrendo este sistemático ensaio filolóxico, o lector poderá achegarse ás palabras da tribo desde as súas orixes latinas, acompañar os seus aconteceres, devalar con elas nunha mecánica evolutiva apaixonante ou perderse nas varias direccións que foron conformando o galego e conformándonos a nós mesmos.
A toponimia, galla da onomástica e galleiro da lingüística, non é ciencia exacta, daquela, os aventureiros, no noso afán por esclarecer o enigma, adoito trabucamos as espádoas cos cadrís. Porén, sempre ben intencionados, investimos o tempo, escaso, e a saúde, que declina, en satisfacer a curiosidade propia e a allea.
O finado de meu pai denominaba os ensaios “libros de consulta”. Segundo o seu criterio, do cal eu non renego, o ensaísmo era o único xénero literario de mérito. Por mor das súas características Os nomes da Estrada é, abofé, un “libro de consulta”, un libro para consultar.
Así mesmo, Os nomes da Estrada tamén pode ser considerado unha guía de viaxe, unha sisuda alternativa para os vadíos que refugan dos relambidos elencos de pintoresquismo e típica topicidade.
Anotei nalgún dos meus escritos que aos galegos nos comera a lingua un gato recastado. Apuntei tamén que no canto de botar a lingua a pacer, os galegos deixaramos que nola encortellasen. Maldita mansedume. Non hai nada máis nutritivo ca a lingua dun, ca a lingua estufada de noso, ao noso xeito. Reivindico esta antropofaxia selecta e selectiva a carón dos reputados chefs David Otero e Manuel Cavada que da culinaria do idioma saben máis ca ninguén. Os seus escritos “saben”, no sentido lato do termo.
É vicio loábel saborear a nosa esencia mentres falamos, aplicar todas as papilas gustativas na cerimonia da oralidade, no ritual da escrita; “a lingua como cousa de comer”, diría Antón Reixa.
Unha estrela Michelin na fronte clara de Clara Iglesias Cortizo. Lingüística pantagruélica, prato degustación: entrantes, primeiro, segundo, sobremesa, café, licores e charuto. Se non queres caldo, cincuenta e unha parroquias.
Soletreei con fruición os parágrafos todos d’Os nomes da Estrada e, inmerso na hemorraxia heteronímica, vinme alancar pola comarca con pés de hobbit, Polgariño a bordo das botas de sete leguas. Andei de zoco para cabazo e de cacho para cribo: farangulla a farangulla, petróglifo a petróglifo, topónimo a topónimo, aldea por aldea... Caneei canto ogro me saíu ao paso e, esgotado do periplo, sentei á beira da estrada da Estrada, agardando pola Estradense. Véxome agora neste estrado, amolegando a confortábel estradura e agardando non lles facer esterco.
A etimoloxía é unha máquina do tempo. O estudoso dos topónimos ten ínfulas de reloxeiro. Habelencioso, co dedo furabolos a roncear pola esfera, fai retroceder a vontade as agullas do aparello que todos levamos de serie: a engrenaxe de rodiñas dentadas no cerebro, o paxaro cucú na larinxe e os péndulos na caixa do peito. Ao toponimista tamén lle agrada arremedar o alquimista. Ao socairo do inquisidor, amasamos unha biblioteca de grimorios malditos (o Moralejolasso, o Elixiorrivas, o Cabezaquiles, o Navaza...) que cotifamos á luz amortuxada das candeas ao tempo que papamos unha crianza ou nos deixamos posuír polo demo.
A postura ergueita impeleu na humana xente o reflexo da fala. Ás catro patas xamais pronunciamos cousa de mérito; axeonllados ou cabisbaixos só se lles fala aos deuses. Érganse os sumisos, os que aínda non abandonaron a postura simiesca. Co cerebro alumado pola lámpada incandescente da lingua, o ser humano encheu os seus bocexos de afagos e arietes. O ser humano nomeou e nomeouse; o xenio humano identifica, distingue, cualifica. Chamar a cadaquén polo nome, chamar a cada lugar polo seu chamadeiro é o grao máis sublime do antropismo.
É connatural ao nomadismo a exploración. É inxénito ao explorador especificar a descuberta. Énos consubstancial discriminar tipos, clases, xéneros, espécimes, exemplares... Noméote para que existas, chámote para que veñas a min. Avantaxada vixilia aquela que, entre o sono dos iguais, lles foi atribuíndo aos seres vivos e inertes a súa intransferíbel nomenclatura. Minucioso labor de séculos.
Do betu ao brido; do carr- ao carballo, á carroucha, ao carnoedo; da petra á pereira; da via strata á estrada; do quercetu ao cerdedo (se os carballos desen cereixas...). Noméote para que existas, ármote coa vareta máxica da palabra. Un ermo é aínda máis ermo cando os defuntos levan a microtoponimia para o Outro Mundo. “Cando unha lingua morre, un ecosistema desaparece con ela” (World Wildlife Fund). O imperialismo lingüístico atenta contra a biodiversidade. Un parcelamento serodio dana inexorabelmente a nosa flora intestinal. Cómprenos facer de tripas corazón.
Permítanme que prosiga a miña intervención aloumiñando un topónimo que, en saudosa lembranza, supuxo o punto de partida das miñas recollas e reflexións onomásticas e que, conforme o meu tendencioso parecer, é o nome máis fermoso de cantos, no seu albedrío, enxeñou a humanidade. Velaquí, o topónimo (ou mellor, fitotopónimo) “Abelaíndo”:
Un abelaíndo é un terreo poboado de abeleiras ou abrairas. Abeledo. Abeleiral. A presenza deste caducifolio (Corylus avellana), oferente de froitos saborosos e nutrices e raíces menciñeiras, foi numerosa no pasado (árbore de encosta e ribeira), hoxe, confinado nas marxes fluviais, supervive como espécime minoritario. Son os abeledos, sono de antigo, recantos propiciatorios da ritualidade amorosa. Vallan como proba os versos de Johan Zorro, o xograr: Bailemos agora, por Deus, ay velidas, / so aquestas avelaneyras frolidas, / e quen for velida como nós, velidas, / se amigo amar, / so aquestas avelaneyras frolidas / verrá baylar (Cerdedo: Inventario xeral, 2002).
Abeleda, Abelenda, Abeledo, Abelendo, Abeledos, Abelaedo, Abelaído e Abelaíndo son abundanciais de abeleira. Na toponimia da Estrada: A Abeleira en Arca, Abelao en Oca. Todo, abundancial de Nux avellana (ou abellana), a abelá, “a noz de Avella” (ant. Abella), localidade da Campania italiana. Por capricho do noso pobo Abelaíndo é Abelaíndo e non é Nocciolindo.
En Abelaíndo naceu o finado de meu pai, e tamén o defunto de seu pai, meu avó: os Solla de Abelaíndo, provenientes, cecais, de Augasantas, e estes, cecais, de Arcade, e estes, cecais, de Portugal, e estes, cecais (ríome), de Togo, na África trópical de resaibo portugués: Yo soy aquel negrito del África tropical que cultivando cantaba la canción del Colacao... Nun vello bote de Colacao, no afumado alzadeiro da casa do Gheiteiro, gardáronse toda a vida as chaves da Regheiriña, a Casa do Pobo de Abelaíndo.
Abelaíndo é unha aldeíña cerdedense que, hogano, vencida polo absentismo e polo despoboamento, esvaece en fantasmagórica prostración á beira da estrada que, en paralelo á N-541, comunica Cerdedo con Cotobade. Xa ninguén almorza Colacao na casa do Gheiteiro. O abarregamento Cerdedo-Cotobade é un bo exemplo de arrimo de comenencia, faltoso de amor e carecente de monicións.
En homenaxe a Clara Iglesias e ao seu neno acabado de nacer, paso a enumerar todos os nomes cos que a criatura foi asentada: Agar, Aguións, Ancorados, Arca, Arnois, Baloira, Barbude, Barcala, Berres, Callobre, Castro, Cereixo, Codeseda, Cora, Couso, Curantes, Estrada, Frades, Guimarei, Lagartóns, Lamas, Liripio, Loimil, Matalobos, Moreira, Nigoi, Oca, Olives, Orazo, Ouzande, Parada, Paradela, Pardemarín, Remesar, Ribeira, Ribela, Riobó, Rubín, Sabucedo, Santeles, Somoza, Souto, Tabeirós, Toedo, Vea e Vinseiro.
Os nomes da Estrada é un libro ateigado de verdades. Das moitas que atopei, hai unha que sobrecolle: Balseiros (parroquia de Rubín) é unha forma derivada de balsa “pequena depresión no terreo que se encharca”. En Cerdedo levamos tanto tempo cos pés metidos na poza que xa non somos conscientes do noso natural depresivo ou deprimente.
0 Comments

Os Camiños de Rosalía

12/3/2018

0 Comments

 
Imagem
Francisco Rodriguez levaranos polos lugares cotidianos de Rosalía na súa época en Compostela.
Ao final da ruta faremos un "café- faladoiro". A actividade ten un custo por persoa de 6 euros, que inclúe a entrada a San Martiño Pinario. Inscrición ata o 12 de marzo inclusive.
Información e inscrición:
  • www.facebook.com/cfemdezatabeiros
  • cfeministadezatabeiros@gmail.com
0 Comments

Vinde ver o Vindel!

11/3/2018

0 Comments

 
Imagem
Manuel Cabada Castro
 E alá me fun... Un bichoquiño roíame alá dentro por non ter aínda ido alá. Preguizas do demo que a un lle dan, pois no fondo ben de ganas que tiña de verme con el e de lle dar un biquiño, aínda que fose como darllo á miña nai defunta sobre o vidro impávido da morte de séculos que nos separan. Séculos que nos illaron non che sei ben por culpa de quen. Ollara nos xornais, tamén en internet. A foto estaba alí, tiña cores de letras –negros, vermellos e azuis tamén algúns- e un recendo imaxinado a pergameos vellos de avós e devanceiros que no seu sagrado segredo un quere... Dicían que non se lle podía tocar –e iso que era meu, moi meu...!- porque viña de lonxe e non sei que mercadores doutros continentes o levaran consigo e a eles lles pertencía. Pobre Xosé vendido polos seus irmáns! Mais non! Non fomos nós! Como podiamos vender nós o noso irmán! A nosa nai!
E veña! -dálle que dálle- e nunca arrincaba. Mais hoxe xa ben que me urxía... Os xornais mañanceiros dicíannos que nun par de días remataba a festa. A festa, si. Porque eran cantos e emocións conxeladas no tempo os que o pergamiño Vindel agachaba en si. Música e todo había nel!
Arriaba esta mañá desde as comportas do ceo e a terra enchoupábase de choros acaecidos, presaxiando seguramente despedidas ingratas. Si, si, o próximo día 4 deste mes déixanos Martín Códax e volve ás Américas, dicíanme! Talmente coma un máis daqueles descendentes seus que nacerían moito tempo despois del. Mais non! Martín Códax viviu aquí, connosco, na súa terra, no seu fogar. Aquí viviu e finou. Cantaba, folgaba, bailaba e traballaba. E amaba. Alleo a calquera sospeita de auto-odio que moito despois del algúns inocularon con traizón nos seus descendentes. Non era el un ninguén. Falaba e cantaba ante reis –que os houbo (e nosos!)- e ante labregos, plebeos e peixeiras. Na súa lingua, que é tamén a nosa de hoxe! Ollade, se non, o que escribe e como escribe e sentirás que “como un irmán che fala”... Hai sentimento e emoción, hai fondura coma a dos mares que el leva no seu ollar e no seu rítmico dicir...
En chegando ó Museo do Mar vigués, fun descendendo amodo ata o pequeno belén, agachado, onde loce o pergamiño. Évos unha urna de eternidade ou é, máis ben quizais, unha cova, coviña, que alberga un berce –transparente- convidando a nacer? Amigas e amigos, évos tempo pra nacermos dunha vez e de verdade! ​
[“Faro de Vigo”, domingo, 11 de marzo de 2018]
0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Febrero 2023
    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.