Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Capitán Gosende denuncia o abandono das pontes medievais de Cerdedo (III)

31/8/2018

0 Comments

 

As pontes esquecidas: A ponte de Pedre

Imagem
A ponte comesta pola vexetación
Calros Solla
En maio de 2013, membros do colectivo Capitán Gosende, fartos do desleixamento da administración, investiron unhas cantas xornadas na roza da matogueira, no alzado de varios tramos derrubados do peitoril da ponte e na colocación dun novo panel informativo no lugar. A reparación efectuada no antepeito aínda resiste, porén, o fraguizo, con folgos anovados, volveu conquistar a obra de cantaría e o arró. Unha semana despois de colocado o novo sinalador, o vandalismo cebouse coa nosa achega desinteresada. Lembremos que tamén de Pedre saíu a man negra que por catro veces estragou o monolito dedicado aos mártires da Ponte do Barco. Cando haxa posibilidade, restauraremos o panel; mentres tanto, reproducimos neste artigo a información que o acompañaba:
“A Pontapedre é unha construción medieval que data, probabelmente, dos séculos XII ou XIII. Atribúeselle a súa edificación ao ponteiro Pedro de Pedre (ou Petrus Petri), egrexio canteiro quen o pobo considera proxenitor do mestre Mateo. A Pontapedre comunica as aldeas de Pedre e O Serrapio, salvando o curso do río Lérez que, corrente arriba, recibe a xenerosa achega do río de Quireza. No antigo −como ben o constatou o Padre Sarmento (1745)−, os peregrinos empregaban este vieiro, de feitura romana, para dirixirse a Compostela.
A Pontapedre foi escenario do suicidio da moza Rosa Neto (Rosiña de Pedre) que, acurralada polos franceses (21-3-1809), preferiu entregar a súa vida ás procelosas augas antes ca ser deshonrada pola soldadesca. Así mesmo, na ponte de Pedre, aínda que desposuída da cruz, se celebra o ritual do enxembramento (bautismo prenatal) e os camiñantes padecen as aduanadas do demo burleiro que adoito se manifesta transformado nun solícito cabalo.
O conxunto arquitectónico da Pontapedre (ponte e muíño) viuse vulnerado no ano 1986 (ou 1987). Ameazados os predios ribeiráns polo proxectado encoro de Dorna (Cotobade), o muíño de Sieiro (de catro moas) foi vendido e trasladado a Codeseda (A Estrada) en troco dunhas 300.000 pesetas”. 
O muíño de Sieiro, trasladado; a cruz da ponte, roubada; a cruz do camiño de cara ao Serrapio, roubada...; a Pontapedre é o escenario dun espolio recorrente.
Como xa quedou anotado para a posteridade nalgún dos Retrincos, a ponte de Pedre érguese encol de tres arcos, lixeiramente apuntados, de disímiles dimensións. A clave do arco mor afástase do leito uns 8 metros. A ponte gaña, arco a arco, dous metros de altura e tres metros de luz. Refórzase con dous tallamares (en contra da corrente) e dous contrafortes (na cara posterior).
Capitán Gosende denuncia o deplorábel estado de conservación destoutro monumento. É dolorosamente incomprensíbel que os estrategas do Concello fusionado pretendan atraer o turisteo chantando equívocos indicadores acá e acolá, cando o obxecto que se pretende exhibir esmorece baixo a selva inclemente. O de “equívocos indicadores” xustifícase xa polo rótulo (a ponte de Pedre non é romana, senón medieval), xa por onde os foron fincar. O sinalador chantado na encrucillada do Serrapio manda os viaxeiros dereitiños cara a Campo Lameiro. Penoso.
Días pasados, membros de Capitán Gosende vivimos con vergoña e resignación os efectos deste manga por ombro. Cadrou que estando nós por alí o día 5 de agosto, deron coa ponte uns madrileños hospedados nunha casa rural de Cerdedo. Á vista da desfeita, aquela xente non disimulou o seu desgusto xa que, sendo como é reclamo turístico, agardaban poder retratarse a carón dunha ponte romana ou, cando menos, medieval ou, cando menos, en perfecto estado de revista. A ver se os alcaldes e a súa cohorte se decatan dunha vez de que aos turistas (ou a calquera que queira vir gastar un peso) só se lles pode enganar unha vez. Por culpa da desidia do Concello, xustos por pecadores, os de fora levan unha impresión errada deste pobo.
Cadrou así mesmo que, estando nós polo Serrapio o 15 de agosto, houbemos orientar uns vascos que, segundo nos contaron, meteran a quilometrada co obxectivo de visitar a ponte de Pedre e a aldea vella de Vichocuntín. Moito se abraiaron os nosos visitantes cando lles relatamos as peripecias de Capitán Gosende en prol da promoción cultural deste malfadado territorio. Agradécemoslles as mostras de agarimo e solidariedade. Prometémoslles ter paciencia, torres máis altas caeron.
Na ponte de Pedre, a vexetación progresa imparábel por entre as regañas da cachotaría e do perpiaño. Un dos contrafortes presenta unha greta de tales dimensións que, de non lle acudir a tempo, seremos quen de constatar nestas páxinas o seu derrubamento. Por enésima vez, urxe consolidar o contraforte da ponte de Pedre.
O porvir dun concello non se garante mantendo contento o electorado pensionista (a inmensa maioría). Cómprelle a Cerdedo un proxecto político que asegure o relevo xeracional, que atraia e fixe poboación nova. Visto o fracaso agropecuario e industrial, o sector turístico albíscase como a única alternativa, porén, esta opción é incompatíbel cos reiterados brindes ao feísmo. Só por dignidade e amor propio debemos velar pola integridade da nosa herdanza patrimonial. Se a maiores, cos nosos recursos matamos unha fame, mellor que mellor.
Tal como se levou a cabo, a desaparición do concello de Cerdedo foi un feito covarde e deshonroso. Agora ben, ocupar a alcaldía e ter que asumir por incompetencia ou descoñecemento a derriba de calquera das tres pontes medievais sería abondo para condenar calquera mandatario ao ostracismo. ​
0 Comments

Capitán Gosende denuncia o abandono das pontes de Cerdedo (II)

31/8/2018

0 Comments

 
Imagem
Unha estragada arqueta de decantación verte ludro ao pé da ponte
Calros Solla

A ponte de Santo Antonio

O día 5 de agosto, membros do colectivo Capitán Gosende fixemos unha inspección ocular da ponte de Santo Antonio e do seu resío (coordenadas.- X: 549.865; Y: 4.708.895). En 1745, o Padre Sarmiento aínda a denomina ponte de Cerdedo. Sobre o treito final do río do Castro, a ponte conduce o camiñante por un ramal da Verea Vella que, superado o corgueiro da Torrente, amece no núcleo de Cerdedo. A ponte de Cerdedo pasou a chamarse ponte de Santo Antonio cando, no século XIX, a capela dedicada ao santo portugués foi trasladada río arriba dende a súa primitiva localización, para acorrela das enchentes. O lugar, dotado de capela e cruceiro, designouse Santo Antonio e, por engádega, a ponte tamén se fixo cargo da advocación.
O conxunto (capela, ponte e lugar) que nós nomeamos Santo Antonio o pobo sempre o coñeceu por “San Antonio”. Outros prefiren dicir ou escribir Santo Antón, mais, aínda que en galego Antonio se di Antón, este santo non é o casamenteiro de Lisboa, senón o dos porcos.
Como xa expliquei nalgún dos Retrincos, a ponte de Santo Antonio tampouco é romana: Na Galiza, o adxectivo “romana” engádeselles a moitas pontes. O pobo cualíficaas de romanas en atención á súa fábrica perdurábel, rexa arquitectura; soberbia cantaría que seguirá en pé cando a meirande parte das modernas estruturas esmorezan afectadas de aluminose. Ponte romana de Cerdedo, ponte romana de Pedre...; pontes románicas feitas ao romano xeito, enxeño de ponteiros medievais. Non vou facer máis sangue coa pandegada do “complejo romano de Cerdedo”, aínda vixente nalgún sinalador. Cadaquén que pande cos seus complexos.
Rodríguez Fraíz, que foi quen de rillar as inscricións dos antepeitos, datouna no século XII. El mesmo informou que a ponte fora obxecto de reparacións ao longo das centurias posteriores. Ponte de dous ollos asimétricos. O arco mor e central, lixeiramente apuntado. Un tallamar en cada un dos paramentos. Plataforma en “lombo de mula”. Peitorís engastallados. No vértice do peitoril posterior ergueuse unha cruz. Deixamos no tinteiro o rico acervo mitolóxico que sen dúbida arrequece o valor material da edificación: ritual do bautismo prenatal ou enxembramento, esconxura do mal do aire, augas menciñeiras, a lenda do home troita...
Dende a estrada xeral, a panorámica de Santo Antonio é o emblema de Cerdedo por excelencia. Probabelmente, a paisaxe local máis fotografada. Aínda así, convén lembrar que, naquel territorio, hoxe por hoxe, en retratos non hai quen lle faga sombra a Portalén. Algún mérito terá Capitán Gosende de que se asocie a porta do Máis Alá con Cerdedo, localizándose o megálito no concello da Lama. Gustaríame saber canto rédito obteñen os hostaleiros locais da Montaña Máxica do Seixo e da súa Portalén, que viñeron así chovidiños do ceo. Para este asunto, non vale aquilo de “menos dá unha pedra”. Dende logo, o pai da criatura non ten culpa de que tras a visita ao Seixo, moitos excursionistas vaian tomar o refrixerio a Soutelo.
A ponte de Santo Antonio está no “ollo da cara” de Cerdedo, de aí que o seu aspecto sexa, en aparencia, mellor ca o das pontes de Parada e Pedre, afastadas do tránsito da estrada nacional. Ende mal, o pack turístico “verea, ponte, capela e cruceiro” leva décadas afeado por tendidos eléctricos que chantaron os seus postes, paus e fíos no medio e medio da escena, perturbando a perspectiva, sexa cal sexa o tiro de cámara ou o punto de visión do observador.
Centrándonos no estado de saúde da ponte, cómpre indicar que as raíces da vexetación arbórea (ameneiros) volveron facerse coas regañas da cachotaría e coas xuntas dos antepeitos. Aínda liberado da puxa vagarosa e implacábel dos raiceiros, o peitoril, tomado peza a peza, presenta nalgúns puntos unha notábel falta de estabilidade, sendo alto o risco de desprendemento. Nos arredores da construción a matogueira tamén inza e medra sen atranco.
Así e todo, o máis preocupante da ponte de Santo Antonio é a existencia dunha gretada e inoperante arqueta de decantación de augas grises que, provenientes do casarío, se verten directamente ao leito do río. Na estiaxe o ludro empoza baixo a bóveda do aliviadoiro (o ollo pequeno). Non é a primeira vez que o colectivo Capitán Gosende denuncia a existencia desta anomalía na rede de sumidoiros de Cerdedo, sen obter de momento, satisfacción á nosa demanda por parte da autoridade.
0 Comments

Ceibe e rinchando vou!

13/8/2018

0 Comments

 
Manuel Cabada Castro
Soños verdeais de xestas e toxos son os meus. Alá nos fondos da regueira ou nos cumios do Cádavo ou da Conla. Responsábel son de todos eles, das miñas bestas e dos bichos meus, parentes grandes ou cativos da miña tranquila ou inqueda grea. Contra mandas de lobos ou mesmo fronte ó solitario caimán sobre o que son quen de bailar unha heterodoxa muiñeira sen saírme de enriba das súas costas blindadas. Ou é que non vistes aínda o vídeo que me fixo hai pouco un de vós, queridos humanos, cando me deu por alí para abraio voso? Pensabades que non teño boas entrañas e que non sei defender os meus contra ameazantes perigos? Preferiría morrer coa limpa dentada dun monstro deses a que algúns dos meus ficasen malferidos.
    Os griñóns do monte formamos sempre familias numerosas. Temos que traballar e vixiar a cotío para que os nosos problemas acaden sempre axeitada solución. O primeiro que precisamos é ter ó noso dispor un humilde regueiro de auga e tenros xermolos de toxo ou herba montesía. Pouco máis necesitamos. Contentámonos ben co que temos, pois o monte, esa señorial casa nosa, évos amplo e xeneroso.
    Ás veces -non sabemos por que- semella que un anaco ardente do sol caeu entre nós e temos que fuxir mentres ondas de lume e fume nos apurran e enlouquecen queimándonos a nosa casa. Évos unha anguria moi grande! Temos porén as nosas dúbidas de se iso vén de arriba, desa redonda e flamexante lumarada que se ve de día no alto dos ceos, porque a verdade é que ela nos trata ben e nos dá calor ó longo de case todo o ano e só cando a chuvia e os nubeiros a barren do ceo póñense as cousas peor.
    Saberédelo quizais vós, cantos nos acompañades nesa enxebre excursión que xuntos facemos tódolos anos ata o curro, pois ben listos semellades ser ó vermos cos nosos propios ollos as cousas tan grandes e fermosas que facedes. Alá no curro entramos e remansámonos o mellor que podemos, á maneira das encrespadas ondas mariñas que van deitarse na branca praia do mar. Ese mar que nalgúns días propicios podemos tamén nós mesmos albiscar desde os altos penedos da montaña.
    Redondo é o ceo, o mar e mailo curro. Semella ser así tamén o ciclo das vidas todas. Como cíclicas son así mesmo as nosas visitas a Sabucedo. Algún que outro susto si que o pasamos alá no curro, máis que nada porque nós, os cabalos, perdemos doadamente de vista as bestas e bichiños da nosa propia grea e non sabemos moi ben por onde andan. Mais sabemos que isto non dura moito e que as cousas volverán axiña ó seu, porque memoria si que temos, e bastante boa, das cousas que nos pasan.
    Hai momentos en que nos enfrontamos os griñóns mutuamente no curro, coa teima de acadarmos alí se for posíbel os nosos propios espazos protectores. Mais o que se di querérmonos mal entre nós, non é certo. Tentamos sempre sermos comprensivos cos demais. Só queremos que a nosa natureza e os nosos herdados costumes se manteñan. Pois grazas ó noso mutuo achegamento e tamén á coidada e harmoniosa distancia poderemos inzar todos ben.
    Máis dunha vez, nalgunha desas xuntanzas secretas que os cabalos organizamos, nun horizonte infindo de soidade montesía e ouveos silandeiros moi distantes, xurdiu a cuestión de por que ós humanos semellaba compracervos tanto, aínda que só sexa unha vez ó ano, ollarnos a nós con repousada curiosidade e afecto na aldea nosa e vosa, esa pequena parroquia de Sabucedo de tantas xeracións e míticas historias. Algúns dos máis sisudos entre nós comentaban, na nosa recóndita e intraducíbel fala, que moi posibelmente fostes os humanos en tempos pasados tan ceibes e amorosos coma nós. Quereriades vervos entón, xa que logo, os humanos a vós mesmos en nós coma nun espello, atoparvos  calmosamente con vós mesmos ó ollarnos a nós. Esquecervos de nós viría ser en definitiva como esquecervos de vós mesmos, da vosa propia natureza e historia, a humana, do propio remoto pasado que pula con forza por se facer presente en cada novo anaco dese porvir que paseniñamente se vai destapando. Pois quen se esquece de si mesmo, quen perde a súa orixe, deixou xa de saber onde vén ou onde vai... Convértese dese xeito en estatua de sal, en esqueleto sen vida e sen alento.
    Nós, en troques, ben o sabemos nós e ben o sabedes tamén os humanos sobre nós, somos os fillos e as fillas do vento, é dicir, da vida, da liberdade e do sermos nós mesmos. Recibimos o galano e a bandeira da liberdade e espallámola ós catro ventos. Somos airosos por iso na nosa estampa, no noso andar e no noso galopar.
    Non. Non cremos que os vosos barís aloitadores e aloitadoras tenten coutarnos a nós a nosa innata liberdade ou someternos a eles. Para iso terían que aniquilarnos, cousa que nin eles nin nós queremos. Teiman máis ben, polo contrario,  en apertada conxunción con nós, e coma se dunha mística osmose se tratase, aprender fondamente do noso modo de ser. Desexan zugar con degoro -un chisco alomenos- a nosa exemplar liberdade e a nosa indómita protesta contra calquera intento de a destruír. Xermolos de liberdade son os que xorden deste ritual e íntimo encontro entre eles e nós. Enxertos de liberdade que poden ben prender entre vós, os humanos, porque a lembranza da liberdade perdida está, agachada ou latexante, sempre presente tamén en vós. Ben nos decatamos por iso de que esa debe ser a razón pola que na vosa relación connosco non empregades nin cordas, nin paus nin intermediarios semellantes.  Tal modo de proceder rompería con esa orixinal práctica da aloita corpo a corpo -próxima, achegada e creadora- que ben soubestes herdar dos vosos devanceiros. Mantédea así.
    E abonda xa de falarvos a vós, os humanos, porque ben sabedes que o falar non vos é cousa nosa e o pouco que sabemos aprendémolo desa fermosa lingua vosa que levades na fronte e nos beizos. O noso é o rinchar, ese berro limpo e salvaxe, de liberdade para nós e para vós. Un berro tamén de ledicia, de firme apertura ó porvir. E como ese berro noso semella ser parente moi próximo do voso aturuxo, facemos desde agora tamén noso o voso berro ancestral. Huiiiiiiiii .... ghi ghi ghi ghi...!!!!

[Publicado en “ADN Sabucedo”, Anuario da Asociación da Rapa das Bestas de Sabucedo, Edición 2, 2018, páxs. 32-34]
0 Comments

Capitán Gosende denuncia o abandono das pontes de Cerdedo (I)

13/8/2018

0 Comments

 
Calros Solla
Hai tempo, Cerdedo derrubou as súas pontes cara ao futuro e nesta inercia terminalista tamén lle virou as costas ao seu patrimonio histórico. O colectivo Capitán Gosende quere, de novo, chamar a atención sobre o estado de total abandono que presentan as tres pontes máis relevantes daquel territorio: a ponte de Parada (Parada), a ponte de Santo Antonio (Cerdedo) e a ponte de Pedre (Pedre). Esta reportaxe elaborouse tras visitar os mencionados lugares o 4 e o 5 de agosto do presente ano, en plena temporada estival, é dicir, cando Cerdedo rexistra, malia que exigua, a súa máxima afluencia de visitantes.

A ponte de Parada

A ponte de Parada, ou ponte Parada (coordenadas.- X: 552.966; Y: 4.711.626), é unha construción medieval (non romana) que salva a madre do Lérez sosténdose sobre un arco de medio punto rebaixado. Plataforma recta e rudos peitorís. Concertado ao romano xeito, porén, edificado na Idade Media. Datar esta ponte no medievo non exclúe que existise outra en época do Imperio (cecais, de madeira), posto que todo río pide ser vadeado e os camiños foron os primeiros inventos da humanidade.   
A ponte comunica as parroquias de Parada e Folgoso ou, sendo máis preciso, os lugares de Parada (Parada) e Vilariño (Folgoso). En liña recta, a ponte áchase a uns 250 m, cara ao nordés, do lugar de Parada, e a uns 500 m, cara ao noroeste, do lugar de Vilariño.
    No antigo, os arrieiros adoito encarreiraban as súas recuas pola ponte Parada. Dende Ribadavia, os mercadores transportaban os bos caldos do Ribeiro até as baiucas e adegas de Compostela. Ao sur da ponte, o itinerario unía localidades como Feás, Beariz, Xirazga, San Domingos, Presqueiras, Folgoso...; ao norte discorría en paralelo ao Campo das Antas (A Mámoa-Castrelo), uníndose ao camiño que atravesaba o Lérez pola ponte Gomaíl e, a seguir, por Codeseda e A Estrada, converténdose nunha das moitas variantes do Camiño de Santiago.
Atravesada a ponte, os transportistas podían facer un pouso na aldea de Parada (de aí o chamadeiro), onde homes e animais recuperaban os folgos aloxándose nas pousadas de á beira do camiño (hoxe arruinadas). Na Alta Idade Media, o cobro da pontaxe ou pontádego (portaxe esixida por cruzar unha ponte) xestionábase dende a fortaleza da Mouteira. O topónimo A Mouteira, aldea estremeira coa de Parada, denomina os vestixios das murallas soterradas polo paso do tempo. A pouco máis de cen metros cara ao norte do poboado, a prominencia do circo murado é perfectamente identificábel a nivel do chan e a súa existencia corrobóraa o mapa sombreado que quenquera pode consultar na web mapas.xunta.gal.   
    Na actualidade, a ponte de Parada é un dos atractivos patrimoniais do “Roteiro das pontes do Lérez” e do “Sendeiro da ponte Parada”, rutas culturais e de lecer tan intransitadas como impracticábeis. Pechado de fraguiza tamén se atopa o camiño que, dende a ponte, conduce ao castro das Cercas, vadeando o regueiro da Freixeira polos peares do Cortello da Cabras.   
    
    A ponte Parada presenta o paramento anterior e o posterior densamente cubertos pola fraguiza. A plataforma áchase colonizada por vexetación herbácea. No paramento posterior (no sentido da corrente), árbores e arbustos (carballos, ameneiros, silvas, toxos, urces...) enraizaron rexamente por entre as regañas do perpiaño e da cachotaría. Carballos toxos e urces poñen en perigo a estabilidade dos peitorís. De vello, o punto feble da súa estrutura é o estribo oeste. En época non precisa, foi reforzado cun contraforte para evitar que o grao de inclinación desta sección seguise aumentando. A greta do intradós é preocupante. Consonte a inspección ocular efectuada o pasado sábado, ducias de ameneiros e outros vexetais enraizaron no contraforte e na zapata ameazando a verticalidade da construción. Urxe enviar unha cuadrilla que libere a ponte da tracción dos raiceiros, mais, cómpre que os labores non se limiten á poda. Atentendo os criterios que Patrimonio estableza para a intervención nestes bens, a ponte de Parada precisa dun labor de desbravamento e consolidación integral. Pola mesma, se o Concello contase cun técnico de turismo (ou cargo semellante), promover a restauración da ponte Parada debera ser para este funcionario un quefacer tan prioritario como meritorio.  

0 Comments

Homenaxe a Secundino Bugallo e Francisco Arca (Pedre 12/08)

5/8/2018

0 Comments

 
Imagem
O próximo domingo, 12 de agosto, convocamos unha nova homenaxe a Francisco Arca e Secundino Bugallo, asasinados polo fascismo o 13 de agosto de 1936. Queremos así dar continuidade a un acto iniciado en 2006
pola asociación Verbo Xido e que consideramos necesario manter para honrar a memoria dos represaliados polo franquismo.
Isto é aínda máis necesario nun concello como o de Cerdedo-Cotobade no que o goberno local teima en manter rúas dedicadas a represores.
A homenaxe terá lugar ás 18h na Ponte do Barco, no punto onde Francisco Arca e Secundino Bugallo foron asasinados e onde desde 2006 está instalado o monolito na súa lembranza por iniciativa de Verbo Xido.
Posteriormente, ás 19h, proxectarase o documental "O canteiro de Sebil" sobre a vida do represaliado cuntiense Xoán Xesús González. Este documental foi realizado polo Quinteiro do Umia.
A seguir achegamos uns breves dados biográficos sobre os homenaxeados:
*Francisco Arca Valiñas: canteiro. Natural da parroquia de Figueiroa. Sindicalista, foi dirixente da Sociedade obreira “El Trabajo” de Figueiroa, que formaba parte da “Federación de Agricultores e Obreiros do Concello de Cerdedo” integrada no sindicato CNT desde 1933.
*Secundino Bugallo Iglesias: canteiro. Natural da parroquia de Figueiroa. Sindicalista, foi dirixente da Sociedade obreira “El Trabajo” de Figueiroa, que formaba parte da “Federación de Agricultores e Obreiros do Concello de Cerdedo” integrada no sindicato CNT desde 1933.
0 Comments
<<Previous

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.