Vivir morrendo
Xosé Otero Espasandín
Un dos males do noso tempo é que a maoría d´os homes coida
sabel-o todo sin haber pensado nada pol-a sua conta.
Antes o que sabía certas cousas tiña una experiencia cabal a cerca d´elas; ou ben había pensado e repensado, ou había feito estudios, ou había viaxado d´un xeito muy distinto a como se viaxa hoxe. O saber era una forma de vivir a vida máis fonda de cada uno. En cambio hoxe o saber non se codicia, non se busca nin nace da vida de cada home, senon que se acepta con resiñación ou se busca por matal-a desgana de vivir, pra matal-o tempo. Non cabe eirexía maor que esta. O home non ten tempo pra nada. Ten qu´andar dun lado pra outro, cego ó mundo arrededor seu, sin poder miral-o mar con lecer, ou ouvir o canto d´un paxaro, ver a posta do sol ou escoitar una leenda. E todo pra chegar pol-a noite a sua casa desfeito, sin ledicia mais que pra matal-o tempo, pra se meter nun cine no que todo se enseña sin esforzo e onde nada s´aprende, en fin de contas, pois non ten sentido aprender quieto e pra matal-o tempo. Aprender é salvarse da morte vivindo no raiz dos problemas de sempre, nos problemas da vida e da morte. Por eso oxe vemos tantos vivos en apariencia e mortos no fondo. O home parece un condenado a vivir que pra se librar da condena tomase o acordo de morrer solerniñamente. En ningún sitio de cantos eu vín alcanza este fenómeno una intensidade tan escalofriante como eiquí. Na nosa terra os domingos ou o día d´a festa son agardados con ansia e a xente disfruta con toda alma cando chegan. Eiquí non vedes ledicia de vivir ¡nin nos nenos! pois non se contou con eles pra nada e non teñen onde xogar, onde respirar aire puro, onde aprender como non sea matando o tempo, ou sexa morrendo.
¡Qué sorte tivemos os que nacemos e nos criamos n´unha vella aldea, con vacas, cans, galiñas, paxaros, peixes, arbres,...; os que vimos nacel-o sol con ollos inocentes, os qu´ouvimos cantal-as labercas n´as mañans de mayo e ainda oxe lembramos o arrecendo das sementeiras e os contos da noite de San Xoán!.
Foi enton cando aprendemos o pouco que sabemos de verdade, o pouco que vale a pena saber, o qu´oxe nos mantén vivos no meio da morte. O mundo aquel era pra nós limpo com-o aire do mar, com-o cantar da fonte e o salir do sol por enriba dos outeiros.
Enton o mundo era mundo. Oxe estamos a rentes da morte sin sabel-o, porque coidamos sabel-o todo.
Publicado no voceiro do Centro Gallego de Bos Aires, Pueblo Gallego, nº 4, 15/7/1941. Respetouse a ortografía do autor. O artigo non está recollido na recompilación da Obra Galega de Xosé Otero Espasandín, realizada por María Cuquejo Enríquez e editada polo Centro Ramón Piñeiro, Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia no ano 2006, polo que consideramos de interese a súa reproducción. Nel, recén chegado Otero a Bos Aires procedente do exilio londinense, amosa o escritor cerdedense o seu desacougo fronte o frenético devalar da inmensa urbe porteña, na que lle agarda unha existencia chea de traballos. Agroma, asemade, a saudade da aldea de Castro coas súas fontes e outeiros onde, hoxe mesmamente, seguen a cantar as labercas. Publicado e recuperado no Boletín “Verbo Xido”, nº 19, 2008.
Antes o que sabía certas cousas tiña una experiencia cabal a cerca d´elas; ou ben había pensado e repensado, ou había feito estudios, ou había viaxado d´un xeito muy distinto a como se viaxa hoxe. O saber era una forma de vivir a vida máis fonda de cada uno. En cambio hoxe o saber non se codicia, non se busca nin nace da vida de cada home, senon que se acepta con resiñación ou se busca por matal-a desgana de vivir, pra matal-o tempo. Non cabe eirexía maor que esta. O home non ten tempo pra nada. Ten qu´andar dun lado pra outro, cego ó mundo arrededor seu, sin poder miral-o mar con lecer, ou ouvir o canto d´un paxaro, ver a posta do sol ou escoitar una leenda. E todo pra chegar pol-a noite a sua casa desfeito, sin ledicia mais que pra matal-o tempo, pra se meter nun cine no que todo se enseña sin esforzo e onde nada s´aprende, en fin de contas, pois non ten sentido aprender quieto e pra matal-o tempo. Aprender é salvarse da morte vivindo no raiz dos problemas de sempre, nos problemas da vida e da morte. Por eso oxe vemos tantos vivos en apariencia e mortos no fondo. O home parece un condenado a vivir que pra se librar da condena tomase o acordo de morrer solerniñamente. En ningún sitio de cantos eu vín alcanza este fenómeno una intensidade tan escalofriante como eiquí. Na nosa terra os domingos ou o día d´a festa son agardados con ansia e a xente disfruta con toda alma cando chegan. Eiquí non vedes ledicia de vivir ¡nin nos nenos! pois non se contou con eles pra nada e non teñen onde xogar, onde respirar aire puro, onde aprender como non sea matando o tempo, ou sexa morrendo.
¡Qué sorte tivemos os que nacemos e nos criamos n´unha vella aldea, con vacas, cans, galiñas, paxaros, peixes, arbres,...; os que vimos nacel-o sol con ollos inocentes, os qu´ouvimos cantal-as labercas n´as mañans de mayo e ainda oxe lembramos o arrecendo das sementeiras e os contos da noite de San Xoán!.
Foi enton cando aprendemos o pouco que sabemos de verdade, o pouco que vale a pena saber, o qu´oxe nos mantén vivos no meio da morte. O mundo aquel era pra nós limpo com-o aire do mar, com-o cantar da fonte e o salir do sol por enriba dos outeiros.
Enton o mundo era mundo. Oxe estamos a rentes da morte sin sabel-o, porque coidamos sabel-o todo.
Publicado no voceiro do Centro Gallego de Bos Aires, Pueblo Gallego, nº 4, 15/7/1941. Respetouse a ortografía do autor. O artigo non está recollido na recompilación da Obra Galega de Xosé Otero Espasandín, realizada por María Cuquejo Enríquez e editada polo Centro Ramón Piñeiro, Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia no ano 2006, polo que consideramos de interese a súa reproducción. Nel, recén chegado Otero a Bos Aires procedente do exilio londinense, amosa o escritor cerdedense o seu desacougo fronte o frenético devalar da inmensa urbe porteña, na que lle agarda unha existencia chea de traballos. Agroma, asemade, a saudade da aldea de Castro coas súas fontes e outeiros onde, hoxe mesmamente, seguen a cantar as labercas. Publicado e recuperado no Boletín “Verbo Xido”, nº 19, 2008.
