TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

O tesouro de Benito Soto agóchase en Cerdedo

4/8/2014

0 Comentários

 
Picture
De todas cantas historias de piratas, corsarios, bucaneiros ou filibusteiros lin ou me contaron, as protagonizadas por Benito Soto, "o pirata da Moureira", son as máis fascinantes. Aínda que soe a tópico, se for ianqui, a Igrexa de Hollywood xa tería santificado este avantaxado súbdito de Jolly Roger. Sen dúbida, o camaleónico Johnny Depp bordaría o papel.

Benito Soto Aboal (1805-1830) veu ao mundo nunha humildosa casiña sita no nº 31 do camiño de San Roque de Abaixo, no rueiro pontevedrés da Moureira. Outrora puxante arrabalde mariñeiro, A Moureira viviu o seu apoxeo durante os séculos XV e XVI.

Estrullado en época recente pola upa da burbulla inmobiliaria, aquel labirinto de ruelas aberto ao esteiro do Lérez foi, no solpor da décimo quinta centuria, o escenario onde se forxou a descuberta do Novo Mundo. Dos estaleiros da Moureira saíu a nao "A Galega" en cuxa construción, sufragada por Xoán da Coxa (cf. Juan de la Cosa), empregouse a madeira rachada na carballeira de Santa Margarida (A Seca). Cristovo Colón, nado en Portosanto (Poio), na outra beira da ría, fretará e rebautizará a embarcación co nome de "Santa María", na honra da padroeira dos mareantes da Boa Vila.

O almirante galego Cristovo Colón, ao mando d'A Galega, atinxiu as Indias Occidentais o 12 de outubro de 1492. Colón escollerá o nome de San Salvador (patrón de Poio) para designar a primeira das illas nas que recalou a expedición (Guanahani-arquipélago das Bahamas). Sen ignorar o subsecuente e criminoso proceso de conquista, cómpre rebelármonos contra a consigna "mellor xenovés ca galego".

O alfoz da Moureira tamén foi o berce (sécs. XVI-XVII) doutros navegantes ilustres: Pedro Sarmento de Gamboa (descubridor do arquipélago das Salomón, no Pacífico; explorador do estreito de Magalláns...), os irmáns Nodais, a liñaxe dos Matos...

Testemuña inqueda do declive portuario, Benito Soto, mozo de 22 anos, ollos negros, rostro cribado da variola, rudo, intrépido, temerario, conxurouse para emendar os designios do destino.

O 22 de novembro de 1827, en Rio de Janeiro, Benito Soto fíxose ao mar enrolado co grao de contramestre no bergantín negreiro "Defensor de Pedro", de bandeira brasileira. O 26 de xaneiro de 1828, fondeados fronte ás costas de Ghana, na outra punta do Atlántico, Soto e os seus afíns amotináronse, aseñoráronse do barco, tinguírono con chapapote, izaron a bandeira da calivera e, abrazando o código da pirataría, sementaron o terror polo Atlántico. Nacía a lenda d'A Burla Negra. Nas tascas mariñeiras de Inglaterra, a ubicua ameaza da "Black Joke" aproaba en cada gulapo de ron.

O capitán Soto e os seus secuaces amosaríanse crueis e implacábeis. A frota británica foi, xaora, a gran damnificada. Velaquí unha listaxe das presas, ben seguro incompleta: a fragata inglesa "Morning Star", a fragata estadounidense "Topaz", o bergantín inglés "Cessnock", o bricbarca inglés "Sumbury", a fragata portuguesa "Ermelinda", o bergantín inglés "New Prospect".

En posesión dun cuantioso botín, "A Burla Negra" puxo rumbo ao peirao de Pontevedra, camuflado baixo o pseudónimo "Buen Jesús y las Ánimas". O 10 de abril de 1828, ao abeiro da ría, Benito Soto decide botar a áncora e trasladar parte do tesouro a terra, para a súa ocultación e posterior venda.

O 26 de abril fan o propio no porto da Coruña. O 5 de maio, parten da vila herculina con destino a Xibraltar, praza na que o pirata pretendía trocar por moeda común unhas letras de cambio valoradas en 25.000 pesos fortes (ou reais de a 8) e satisfacer, deste xeito, o quiñón.

Na anoitecida do 9 de maio, fronte ás costas de Cádiz, unha desafortunada manobra fainos embarrancar nas areas de Santa María. Os piratas, con cartolo no peto, lonxe de amuarse, fan festa rachada na capital gaditana durante seis días. Os seus excesos alertan as autoridades que dan orde de prendelos. Benito Soto e tres dous seus lugartenentes conseguen fuxir a Xibraltar onde, finalmente, son detidos e xulgados. O 25 de xaneiro de 1830 a Xustiza británica fai cumprir a sentenza. Benito Soto é aforcado, o seu corpo, despezado e a súa cabeza, espetada nunha alcaiata para escarnio público. Na fermosa recreación de Thais Feijoo (Chicapájaro), o foraxido aínda conserva a calamoucha sobre os ombreiros.

Segundo contan, no transo do patíbulo, Benito Soto, xenio e figura, axudou o seu verdugo a cinguir ben a soga. Antes de ser abaneado, dirixiuse ao xentío expectante e berrou en galego: "Adeus a todos, a función rematou!".

Benito Soto, o derradeiro pirata do Atlántico, morre á idade temperá de 25 anos, tras unha existencia tan intensa coma fugaz. A súa extemporánea aposta vital, moi do gusto da literatura romántica, inspirará "Canción del pirata", o coñecido poema de José de Espronceda (1808-1842): "Que es mi barco mi tesoro, que es mi dios la libertad, mi ley, la fuerza y el viento, mi única patria, la mar".

Xa case esvaecera en Pontevedra o recordo das andanzas do pirata Soto cando, case un século despois, o xornal El Diario de Pontevedra do 27 de xaneiro de 1926, na súa páxina 2, inclúe a seguinte nova:

"El suceso local. Los tesoros de un pirata y la fantasía popular

En las últimas horas de la tarde de ayer comenzó a circular por esta capital la noticia de haber aparecido en el malecón de la Moureira, inmediato al puente de la Barca, un gran tesoro enterrado.

Se aseguraba que al hacer explosión un barreno, en la obra que allí realiza el conocido contratista Sr. Fontao, quedó al descubierto una caja de grandes dimensiones.

Como es de suponer, por aquel barrio desfiló medio pueblo. La fantasía comenzó a hurdir la obligada historia alrededor del hallazgo, y se decía ya que la caja había sido enterrada en aquel lugar por el pirata pontevedrés Benito Soto y que en ella se guardaban numerosas alhajas y monedas de oro procedentes del buque inglés "Estrella Polar" (cf. Morning Star), que en alta mar fue saqueado por aquel famoso pirata.

Se afirmaba también que al lado del arcón misterioso aparecieron dos pistolas y un sable, todo ello perteneciente a Benito Soto, que no tuviera tiempo de conducirlo a otro lugar por haber sido preso por las autoridades y poco después condenado a muerte.

Esta mañana, y para aclarar lo que hubiera de cierto, visitamos al Sr. Fontao, quien nos manifestó que efectivamente había aparecido algo en dichas obras, pero que no creía procediese del robo al "Estrella Polar" por el pirata pontevedrés; pues se trata de una gran pila de piedra, que seguramente fue utilizada anteriormente para salazonar sardinas, y que la fantasía de nuestros convecinos convirtió muy pronto en una misteriosa arca llena de riquísimas joyas y enorme cantidad de monedas de oro.

Sin embargo, sigue afirmándose que se trata de un cofre grande y no de una piedra como dice el Sr. Fontao.

Algunos vecinos del lugar del hallazgo dicen que han visto la caja, que parecía de metal, y que la cubría una funda de cuero, sujeta con gruesos tornillos.

Añaden que su peso era grande, pues fueron precisos cuatro hombres para levantarla y colocarla en el carro que la llevó de allí.

La policía, enterada de todo esto, lo puso en conocimiento del Juzgado para que éste haga las oportunas diligencias de esclarecimiento de la verdad.

Veremos lo que resulta de todo ello."

* Publicado no Faro de Vigo. 03.08.2014

ImagenA Casa do Tesouro, na Moureira da Barca. Ao fondo, a torre do colexio Fröbel, na rúa Afonso XIII (fot. de comezos do séc. XX
No predio escolleito polos bucaneiros para achantar o valioso cofre do tesouro existiu, até a súa derruba, unha choupana. A propiedade foi adquirida polo reputado contratista de obras Manuel Fontao García, nado en Cerdedo, para edificar unha nova vivenda. Intuimos que seu pai fora protagonista, cando o boticario Gamallo, dda loita pola propiedade pública da fonte da Mina contra os intereses da cacicada cerdedense. A morte sorprendeu a Manuel Fontao na flor da vida e ao seu socio, 5 meses despois. A sinistra cadea de acontecementos fixo albiscar a sospeita dunha maldición.

Dous meses despois, a prensa americana faise eco do asunto. O semanario bonaerense El Heraldo Gallego (14-3-1926), órgano das colectividades galegas no Río da Prata, publica (páxs. 6 e 7):

"¿Hallazgo de un tesoro? ¿Procede del pirata Benito Soto?

Está intrigadísima la gente en Pontevedra con motivo de haber circulado la noticia de un importante hallazgo en terrenos adquiridos por el conocido contratista don Manuel Fontao, cerca del puente de la Barca, en el barrio de la Moureira a pocos metros de la ría.

Dícese que de unas excavaciones que se practican en dicha propiedad, fue hallado un baúl de regulares dimensiones, completamente cerrado, cuyo peso era de tal naturaleza que fue necesaria la intervención de cuatro obreros para transportarlo a un carrillo que poco después lo condujo al domicilio del señor Fontao.

El jefe de policía puso el hecho en conocimiento del Juzgado, consignando además que, muy cerca del referido baúl o caja, fueron hallados también una espada y una pistola.

El público se hizo inmediatamente cargo de estas noticias, abultándolas con toda clase de detalles y dando por hecho que el baúl referido encierra un verdadero tesoro, procedente acaso del famoso pirata pontevedrés Benito Soto que en 1828 recorrió algunos mares de Europa y América cometiendo toda clase de crímemes.

Como en la historia del proceso de Soto -ahorcado en Gibraltar- se habla de que en Pontevedra alijó dos baúles cargados de joyas y pedrerías, cuyo paradero se ignoró siempre, no nos sorprende que la fantasía popular haya querido encontrar relación entre el supuesto hallazgo de ahora y aquellos tales episodios de antes.

Cumpliendo nuestro deber de informadores, damos estas noticias sin responder en lo más mínimo de la exactitud del hallazgo del tesoro.

En cambio, sí aseguramos que el señor Fontao nos ha dicho que no es cierto que haya aparecido tal baúl ni que haya sido transportado a su casa.

El juez instruye diligencias para aclarar lo ocurrido.

Desfilaron centenares de personas por el sitio indicado, examinando las excavaciones y haciendo toda clase de conjeturas".

No predio escolleito polos bucaneiros para achantar o valioso cofre existiu, até a súa derruba, unha choupana na que residira, durante moitos anos, Manuela Rodiño, veciña da Moureira da Barca. Por motivos que descoñecemos, os bandidos escolleran o subsolo daquela vivenda para soterrar a riqueza subtraída. José Benito García, no seu libro "Habladme piedras" (2013), afirma que aquela muller, ao coñecer a noticia, non puido disimular o seu desgusto, "pues una gitana en una ocasión le dijera que estaba viviendo sobre un tesoro".

A propiedade foi adquirida por Manuel Fontao para edificar unha nova vivenda que, por mor do achádego, se lle deu o nome d'A Casa do Tesouro. Demolida, á súa vez, no último terzo do século XX, hoxe situaríase entre a rúa da Barca e a rúa de Pilar Bértola, antano, lindeiras coa beiramar.

J. B. García escribe na páxina 249: "Bastantes años después, vecinos de los herederos del Sr. Fontao reconocían, en conversaciones privadas, que en la citada excavación había aparecido algo de gran valor".

Nas proximidades, unha rúa preserva a Benito Soto do esquecemento. A decisión de engadir o nome do pirata á guía de rúas de Pontevedra non estivo exenta de polémica, malia que, as mesmas voces discordantes garden silencio cando se trata de facer cumprir a Lei de Memoria Histórica.

Mais, quen viña sendo o Sr. Fontao? Manuel Fontao García era, en 1926, un reputado contratista de obras. Nado en Cerdedo, axiña se aveciñou en Pontevedra onde contraeu matrimonio (o 5 de maio de 1923) con Ermidas Mateo Rodríguez, residindo nunha casa, sita na estrada de Marín. Froito do matrimonio, nacerían María do Carme e María das Ermidas. Manuel Fontao foi un próspero e sacrificado emprendedor.

O xornal El Diario de Pontevedra do 17 de abril de 1926 (páx. 2) achega a lutuosa da súa nai, coa que confirmamos a súa procedencia cerdedense: "Anteayer falleció en Cerdedo la anciana madre de nuestro estimado amigo el inteligente contratista de obras D. Manuel Fontao, al que hacemos presente sentido pésame por pérdida tan dolorosa". Intuímos que o pai de Manuel Fontao García era Manuel Fontao Valadares, protagonista, canda o boticario Gamallo, da loita pola propiedade pública da fonte da Mina contra os intereses da cacicada cerdedense (Léase: "O ano que chimpamos o cacique" (2011)). Manuel Fontao García tiña dous irmáns, Bernardiño e María.

Dende 1906 e deica o seu pasamento, acontecido o 10 de novembro de 1932, o nome de Manuel Fontao reflíctese decote na prensa galega, vencellado á licitación e execución dunha inxente obra pública: construción da estrada de Herves-porto de Fontán, prov. da Coruña (1905); ancheamento da ponte de Pontecesures (1910); construción, entre Filgueira e Cortegada, da ponte sobre o Miño (1912); construción da estrada A Cañiza-A Pousa (1913); construción da estrada Casas Novas-Tomeza (1914); construción da estrada Ponte das Poldras-Pontevedra (1917); construción da estrada Salvaterra-Filgueira, conexión coa estación de Filgueira (1917); construción da estrada Bande-fronteira con Portugal (1921); obras do camiño de ferro Xixón-Ferrol (1922-1928); arranxo da estrada Villacastín (Segovia)-Vigo (1925); construción da estrada O Barqueiro-porto de Bares (1925); arranxo dun tramo da estrada A Coruña-Pontevedra (1925); arranxo da estrada Vilapouca-Pontevea (1925); arranxo da estrada Navia-Becerreá (1926); construción da estrada Celas de Peiro-Santa Comba, prov. da Coruña (1926); construción dun tramo da estrada Bande-Frieira (1927); instalación do piso de madeira na ponte metálica sobre o Sil, na estrada Pobra do Brollón-Ourense (1927); obras do camiño de ferro A Coruña-Compostela (1928-1931); construción dun "rañaceos" (sete andares) na rúa García Camba de Pontevedra (1928); construción e posterior ampliación do porto da Pobra do Caramiñal (1926-1929); obras do porto de Burela (1930); construción do colexio Froebel, en Pontevedra (1930); construción dun camiño forestal en Figueirido (1932) que, en 1935, tres anos despois da morte de Fontao, acadaría a Cruz da Maceira...

A morte seica sorprendeu a Manuel Fontao na flor da vida (tan só seis anos despois do óbito da súa nai). O xornal El Pueblo Gallego do 11 de novembro de 1932 publica, na páxina 9, a súa necrolóxica:

"Fallecimiento del señor Fontao

Ayer, al mediodía, dejó de existir en esta capital el estimado convecino y conocido contratista don Manuel Fontao García.

En plena juventud estaba en posesión de una posición desahogada, labrada con su intenso trabajo y con sus excelentes dotes de honorabilidad y competencia.

No solo en Galicia, sino en otras regiones de España, era muy conocido, por las importantes obras tenidas a su cargo.

Aquí en Pontevedra, donde residía hacía muchos años, se le quería generalmente, y su muerte es sentidísima.

Hoy, a las cuatro, se verificará su entierro, y este acto constituirá una sentida manifestación de duelo.

Reciba su familia, especialmente su distinguida viuda, la expresión de nuestro pésame más sentido".

Transcorridos cinco meses (5-4-1933), acaecería o falecemento do seu socio, o tamén contratista Manuel Vázquez Gil. En 1905, adxudicáranselle a Vázquez Gil as obras de construción do Gran Hotel da Toxa (O Grove), promovido polo marqués de Riestra, e do cuartel de San Fernando (Pontevedra). En xaneiro de 1933, tres meses antes do seu deceso, asígnanselle as obras do cuartel de Campolongo (Pontevedra).

Mesmo entre os descridos, a sinistra cadea de acontecementos fixo albiscar a sospeita dunha maldición.

* Publicado no Faro de Vigo do 10-08-2014

0 Comentários



Deixe uma resposta.

    Blog do autor

    Obra

    Poesía
    Xábregho, 1999, Río Xuvia.
    Mel de arañas, 2000, Ediciones Cardeñoso.
    Terras raras, 2001, Arte Tripharia, Madrid.
    Ras e tritongos, 2003, Edicións Cardeñoso, antoloxía poética que inclúe as tres obras anteriores.
    Cerdedo in the Voyager I, 2004, Edicións Cardeñoso. Poesía visual. 2ª edición en Morgante, no 2010.
    Libro de reclamacións, 2005. Poesía visual.

    Pan prós crocodilos, 2010, Barbantesa.
    MazinGZ, 2011, Espiral Maior.
    Holocausto zacoe, 2011, Nova Galicia Edicións.
        O orgullo do gurgullo, 2012, Morgante.
        ReGaliza e outras chuches, 2013, Barbantesa.

    Ensaio

        Cerdedo. Materiais para o estudo da freguesía de San Xoán de Cerdedo. Inventario xeral, 2002, Edicións Cardeñoso. Edición en galego e castelán.
        Cerdedo na obra do Padre Sarmento, 2002, Verbo Xido. 2ª edición en Morgante, 2009.
        Almanaque de encantos. Mitoloxía da Terra de Cerdedo, 2005, Edicións Cardeñoso. 2ª edición en Morgante, 2010.
        Monte do Seixo. Reivindicación da Montaña Máxica, 2007, Edicións Cardeñoso. 2ª edición en Morgante, 2011.
        Monte do Seixo. O santuario perdido dos celtas, 2008, Serpe Bichoca.
        Andar primeiro de río. Inmateriais do río dos Gafos, 2009, Concello de Pontevedra.
        Carta arqueolóxica do Concello de Cerdedo, 2009, Morgante.
        O ano que chimpamos o cacique. Crónica do agrarismo en Cerdedo (1916-1923), 2011, Morgante.
        O vervo xido. A fala secreta dos canteiros de Cerdedo, 2011, Morgante.
        O código da vincha. Retrincos da intrahistoria de Cerdedo, 2012, Morgante.
        O crime de Pardesoa, 2013, Morgante.
        As pedras da tribo, 2014, Morgante.

    Retrónicas, aforismos

        reGaliza e outras chuches, 2008, Edicións Cardeñoso. 2ª edición en Barbantesa, 2013.
        O orgullo do gurgullo, 2012, Morgante.

    Edicións

        Cantares de Manuela de Barro. Achegas ao cantigueiro de Cerdedo, 2008. 2ª edición en Morgante, 2009. 3ª edición revisada e ampliada no 2012, na mesma editora.

    Feed RSS

Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.