Hoxe en día non parece que haxa dúbida de que os nosos comezos como seres humanos están en continuidade con toda a historia física e biolóxica ocorrida en tempos anteriores. Refírome ó que adoitamos chamar a evolución. A evolución xeral cara ós seres vivos e o xurdimento dos primeiros seres que poden xa ser denominados humanos. Disto falan de maneira ampla a paleontoloxía, a antropoloxía e outras ciencias.
    Mais a pesar desa relación que temos co mundo animal e co universo todo, tamén podemos falar de que nós, as persoas humanas, nos distinguimos moito dos nosos devanceiros puramente animais. A mesma antropoloxía xeral, pero sobre todo a psicoloxía e a filosofía, apréndennos a vérmonos a nós mesmos como uns animais moi especiais. Especiais precisamente porque, tal como se di, non somos animais “especializados”. Unha gaivota ou unha anduriña fan o seu niño ano tras ano máis ou menos da mesma maneira por moitas dificultades que lles poñamos para a súa construción. Un león ten comportamentos que practicamente son e serán sempre os mesmos. E así outros animais. Están “especializados” para unha vida concreta e particular, a súa e mais a da súa especie.
    Pero nós, os seres humanos, case non dispoñemos de instintos ou comportamentos específicos e determinados. Temos que aprender practicamente todo: a andar, a falar, a relacionarnos coas outras cousas e persoas. Estamos así abertos a moitas posibilidades. Nada nos enche ou satisfai plenamente. Por iso cando temos unha cousa, estamos xa pensando como acadaremos outra aínda mellor. E cando nos ocorre algo desagradábel, axiña empezamos a mirar como saímos desa situación. Disto poderiamos poñer milleiros de exemplos.
    Con este comportamento específico noso estamos a dar testemuño da especial relación que temos os seres humanos con Deus. Deus fíxonos a nós, os seres humanos, a través de toda a evolución cósmica, pensando en facernos partícipes da súa vida, da súa natureza. Como Deus quixo e quere comunicarse con nós, estar con nós, xantar á mesa con nós, e tantas outras cousas como poderíamos aquí engadir para poñer isto aínda máis de relevo, por iso precisamente, é dicir, para que iso sexa posible, tivo Deus que facernos semellantes a El e facerse tamén a si mesmo semellante a nós en Xesús.
    ¿En que está a nosa semellanza con Deus? Pois en que todos queremos ser absolutamente felices, en que todos queremos vivir sempre, en que todos queremos telo todo, coñecelo todo, etc., etc. En definitiva, en que todos queremos ser coma o mesmo Deus que nos fixo. Deste tipo de consideracións provén aquel dito tantas veces repetido de Santo Agostiño nas súas Confesións: “Fixéchesnos, Señor, para Ti e está inquieto o noso corazón ata que acougue en Ti”. Porque, para Santo Agostiño, Deus é a expresión máxima da felicidade, da verdade, do amor, etc. ó que pode aspirar unha persoa humana.
    Co que acabo de comentarvos, aínda que sexa dunha maneira moi esquemática, podemos achegarnos un pouco ó que nos din as comparacións ou parábolas de Xesús no evanxeo de hoxe. Xesús compara o contido ou o fondo da súa mensaxe cun tesouro co que se topa unha persoa nun terreo alleo, pero que ela, “chea de alegría”, quere facer seu, aínda que sexa a costa de ter que vender canto ten. Pode ser un secreto e rico tesouro ou unha perla “de gran valor”. Ou tamén, se un é pescador, un peixe moi grande, no que todo pescador algunha vez, de noite ou de día, soña ou maxina que vai pescar ou que querería pillar... Por iso se di que os pescadores, os de río polo menos, tenden a dicir pequenas mentiras cando falan por exemplo de que a troita que se lles desprendeu do anzol era enorme...
    Como vedes, parece claro que a mensaxe cristiá está dirixida de maneira especial para os que teñan grandes desexos, é dicir, para os que sexan e queiran ser plenamente felices e humanos. O cristianismo non está feito para os que queiran alimentarse de rutinas, de servilismos ou de pequenos ritos ou obrigas que un se impón ou que outros lle queren impoñer. Dese modo non pasariamos de asemellarnos ós animais, que non están abertos a estas dimensións amplas, infinitas, propias dos seres humanos.
    Tampouco é ese o camiño para atopar a nosa verdadeira felicidade. Un bo cristián terá, si, que renunciar a determinados egoísmos que se pechen ás necesidades dos demais. Pero este tipo de renuncia a egoísmos insolidarios non significa que a felicidade vaia fuxir de nós ou abandonarnos.
    Ben sabemos, por experiencia propia e allea, que a felicidade só se atopa cando un é fiel á súa conciencia e teima en todo momento por ser bo con todos. Trátase dunha felicidade que fai a un feliz e fai tamén felices ós que conviven con un. O sufrimento mesmo non ten tampouco por que lle roubar a un a felicidade. Porque cando se sabe que o propio sufrimento pode ter un sentido ou que con el podemos facer un ben ós demais, entón somos capaces de aturalo e de transformalo en bendición para os demais e para nós mesmos.
    Ser feliz é ter azos para facer ben as cousas e saber así ser de proveito para os demais, aínda que sexa a costa de renunciar, como o sabio rei Salomón, a unha vida longa ou a riquezas innecesarias. Xa antes de que Xesús falase do “tesouro agachado” ou da “perla fina”, foi Salomón loado por Deus no Antigo Testamento porque non lle pediu para si “vida longa” ou “riquezas”, senón acerto para gobernar os seus súbditos.
    Os pais, no pequeno e particular goberno da súa familia, deberían aprender desta mensaxe de Salomón e da de Xesús a saberen que a súa felicidade e a dos seus fillos depende moito de fornecerlles a estes unha boa educación, por máis que este labor non sexa hoxe cousa doada. É así como irán eles aprendendo, tal como axeitadamente se di, a “ser” antes que a “ter”.
    E xa para rematar. Os que se dedican ó difícil e meritorio labor da política recoñecen ás veces, por exemplo ante un fracaso electoral, que non foron capaces de comunicar correctamente a súa mensaxe. Pois ben, os cristiáns e de maneira especial os que intentamos con temor e tremor facervos presente hoxe en día a mensaxe de Xesús deberiamos ser capaces de comunicar ós demais correctamente e con insistencia que a mensaxe de Xesús é verdadeiramente un “gran tesouro”, unha “finísima perla”, que ben paga a pena intentar adquirir. Que Deus nos axude neste intento.

(DOMINGO XVII T. O: 27 XULLO 2014)

Con motivo da celebración conxunta hoxe da festividade de Santiago Apóstolo e do Día de Galiza, é case obrigado que lembremos algunhas cousas sobre a importancia de que a nosa igrexa galega, é dicir, tódolos cristiáns galegos, saibamos incardinarnos ben na terra e no país no que, pola graza de Deus, nacemos ou vivimos.
Nesta incardinación pode haber deficiencias. Por unhas ou outras razóns, que sería longo enumerar, esas deficiencias existen e debemos ser conscientes delas. Mais penso que o máis importante é que deberiamos aprender a ver esta incardinación en continuidade e como consecuencia da incardinación ou encarnación que Deus mesmo fixo de si no mundo, facendo nacer e vivir ó seu fillo Xesús nun país, nunha cultura e nunha lingua concretas. Polo tanto, a encarnación da Igrexa na cultura e lingua de Galicia témola que ver como unha esixencia da mesma fe nosa nun Deus que se encarnou.
No próximo ano, 2015, cumpriranse ó mesmo tempo o primeiro centenario do nacemento do P. Seixas en Santiago e tamén os primeiros cincuenta anos da celebración, neste mesmo día do mes de Santiago e en Santiago, da primeira misa oficial en galego de tódolos tempos, que o mesmo P. Seixas tivo o honor de celebrar. Unha misa que se celebrou, como ben podedes ver, con moitísimo atraso, se temos en conta que a lingua lingua galega se fala na nosa terra desde hai moitos séculos. 
Foi o último concilio ecuménico da Igrexa, o Vaticano II, o que abriu por fin a porta á utilización na liturxia das linguas chamadas vernáculas, é dicir, das faladas pola xente aínda que por razóns de tipo político ou de calquera outro xénero non tivesen a categoría de oficiais. Aínda así, a nosa lingua galega tivo que esperar varios anos ata a súa introdución no uso litúrxico da Igrexa. Houbo daquela moitas protestas por esta inxustificada demora, ata que por fin, o 7 de xaneiro de 1969 se aprobou en Roma o uso litúrxico da lingua propia do noso país tras moitos esforzos individuais e colectivos a prol dela. 
Chovía en certo modo sobre mollado. Xa a mediados do século XVI, o Concilio de Trento acordara que, aínda que a misa se seguise dicindo en latín, se lles dese cabida nela ás linguas vernáculas ou populares para explicar ós asistentes o que alí se estaba a facer. Pero tamén daquela nesta sufrida terra nosa se decidiu contra toda lóxica que a lingua vernácula de Galicia era o castelán. Por iso os galegos, sorprendentemente, non puidemos dispoñer ata hai moi pouco de oracións ou catecismos escritos na nosa lingua. Os catecismos imprimíanse en castelán e a doutrina e mailas oracións básicas ensinábanse tamén en castelán, contra o que o Concilio de Trento pedira.
Despois do Concilio Vaticano II, celebrouse en Galicia durante toda a década dos anos 70 o chamado Concilio Pastoral de Galicia. As disposicións concretas deste Concilio Pastoral galego parten do suposto básico da necesidade de identificarse coa propia cultura dos destinatarios da mensaxe liberadora do evanxeo en canto “boa nova”. Dise alí, por exemplo: “Este Concilio Pastoral pídelles ós cristiáns de Galicia que a súa acción se encarne nos valores  naturais, humanos e culturais da Rexión e que, xunto con todo o pobo galego, os desenvolva cando son expresión da súa personalidade, riqueza e liberdade. Isto levaraos a rexeitar toda forma de colonialismo e a proclamar o dereito á lexítima liberdade en tódolos seus niveis e a decidir o seu destino”. E incluso se engade alí: “O Concilio Pastoral de Galicia pide que a autoridade pública, lonxe de determinar o carácter propio da cultura galega e, máis aínda, de oprimila, favoreza tódalas condicións e medios para soerguer a vida cultural propia do pobo galego, fundamentalmente a súa lingua”. 
Por iso, e isto tócanos xa directamente a nós, dise aínda nun dos textos conciliares: “O CPG pídelles a tódolos cristiáns, Bispos, Curas e Leigos, cadaquén segundo a súa específica misión, que participen na promoción da lingua galega, por ser un valor humano que está asociado coa liberación do home galego e, por tanto, coa evanxelización”.
Polo tanto, este Concilio pídenos a tódolos cristiáns máis “encarnación”. Do mesmo modo que Deus se encarnou no concreto Xesús da historia. 
Teremos. pois, que pregarlle hoxe ó noso Padroeiro, o Apóstolo Santiago, o “fillo do trono”, que nos dea ímpeto civil e relixioso para facermos de Galicia unha realidade xusta e libre, conforme ó espírito que recibimos do Evanxeo. Unha realidade ben encarnada na súa propia historia, na súa cultura, na súa lingua.
Dicíavos hai un momento que no próximo ano 2015 se cumprirán os primeiros cincuenta anos da primeira misa en galego, acontecemento de primeira magnitude na historia da igrexa galega. Pola miña parte aproveito esta ocasión para facer tamén unha curta alusión a outro cincuentenario que persoalmente celebro tódolos anos con agradecemento a Deus. Xustamente tal día coma hoxe, no ano 1963, hai polo tanto xa cincuenta e un anos, fun ordenado sacerdote xunto con outros 14 xesuítas de diversas nacionalidades (ademais doutros tres relixiosos: un bieito, outro franciscano e outro cisterciense) polo bispo tirolés da cidade austríaca de Innsbruck. Un dos xesuítas que comigo recibiron a ordenación era o valisoletano Segundo Montes e foi fusilado en Centroamérica pola ditadura militar non hai aínda moitos anos xunto co máis coñecido Ignacio Ellacuría. Fomos ordenados no día de Santiago Apóstolo porque no día seguinte, o día 26, era a festividade de santa Ana, padroeira de Innsbruck, e neste día se celebraban tradicionalmente as primeiras misas ou misas novas dos ordenados no día anterior. Os tiroleses e tirolesas viñan en masa a participar nese día nestas misas, ás que lles tiñan moita devoción. 
Andando o tempo, funme dando conta do ben que cadrou para min esa data ó estar tan relacionada para nós os galegos coa defensa e exaltación da nosa terra. E fago aquí, finalmente, alusión a esta anécdota persoal, vital e espiritual, miña para así podervos rogar que lle deades hoxe grazas comigo ó noso Deus polo don sacerdotal recibido neste día. Moitas grazas!

Os políticos de profesión ou os casualmente erguidos a tal función amósanse nerviosos, escépticos, indulxentes ou excesivamente seguros de si mesmos ante a irrupción dun fenómeno político-social co que case non contaban. Refírome, xaora, a “Podemos”. Coido que aquí se fai presente un problema importante das sociedades contemporáneas. Trátase nin máis nin menos que do problema, case filosófico, das “mediacións”. Dito de maneira máis simple. ¿Ata que punto nunhas sociedades abertas coma as actuais, nas que a información flúe rápida ou case instantánea, se precisan aínda os ríxidos conglomerados dos partidos que pola súa propia dinámica tenden a considerarse a si mesmos como a auténtica realidade social? Pois é así xustamente como deixan de “mediar”, de transmitir limpa e directamente os problemas e as necesidades daqueles cidadáns que os ergueron a un posto socialmente relevante e apetecíbel. De modo que, en vez de actuar como verdadeiros re-presentantes, é dicir, en vez de facer presentes ós que representan, agáchannos máis ben a estes de maneira consciente ou inconsciente. Serven ó partido, é dicir, a si mesmos, máis que a aqueles que os elixiron. O posíbel ou previsíbel futuro éxito da nova formación política depende intimamente da súa capacidade de manter a pretendida estrita fidelidade ó que é a orixe ou base mesma do termo democracia, é dicir, do goberno do pobo, das xentes mesmas afectadas polos problemas e que os políticos tenden a desvirtuar na medida en que corren o perigo de ocupárense máis de si mesmos ca daqueles ós que representan. Corrupción ou ineficacia teñen aquí a súa raiceira viva. A política só será respectada cando sexa unha actividade honesta, cristalina, moral. E a política dáse non só nos chamados políticos, senón tamén en moitos outros que rexeitan para si mesmos tal cualificación e que, porén, actúan realmente como tales. A política está presente en calquera institución humana, tamén nas agrupacións relixiosas, nas igrexas, etc., que preguntadas a tal respecto responderían con contundencia que elas nada teñen que ver coa política. Agora ben, o que importa é que a política non tenda a acugularse de poder, senón de servizo. Por iso, o lema dun partido como “Podemos” debería ser, de maneira paradoxal, o do “antipoder”, xustamente porque non pretende erixirse nunha instancia autónoma, fixa e opaca, fronte ó único poder xerador da actividade política que é o pobo, as xentes concretas, individuais e libres. Se a historia, como diría Hegel, é o progreso na conciencia da liberdade, entón a nova formación podería dispor dun florido futuro. 
* [Publicado no “Faro de Vigo”, mércores, 23 de xullo 2014, p. 57].

Desde o domingo anterior, nas lecturas do Evanxeo as parábolas relacionadas coa vida agrícola, especialmente coa semente e co sementador fánsenos habituais.
    Xesús aparece así entre nós como a palabra de Deus Pai ó mundo. Como a Palabra coa que Deus se dirixe á humanidade e á creación toda. O sinal de que Deus nos quere é precisamente o feito mesmo de que nos dirixe a palabra, unha Palabra que é El mesmo e non só o que nos di. Do mesmo xeito cós que nos saúdan e nos dirixen a palabra amosan así que nos aprecian, que se preocupan por nós e que nos queren. Do contrario, pasarían ó lado noso sen dirixirnos a palabra, como fan os que non se falan, os que non se queren, os que non se levan ben.
    Mais Deus Pai diríxenos a súa palabra, sementándoa no mundo e en nós. Xesús é así a Palabra de Deus e a semente, o formento, que Deus coloca agarimosamente no mundo, na humanidade para irnos facendo cada vez máis divinos. É así como Deus Pai fai nacer ó seu Fillo Xesús no mundo coma un máis entre nós, converténdose deste xeito en compañeiro e irmán noso. Nace pobre e humilde, como calquera planta ou árbore que ó principio son sempre pequerrechas. Xesús faise así irmán de tódolos demais, de todos nós, convive con todos, sofre con todos e coma todos, traballa, loita, sufre inxustizas e morre inxustamente sentenciado. El non ergue a súa man, o seu poder infinito, contra ninguén. El dá simplemente testemuño coa súa vida e co seu modo de proceder do amor que Deus Pai e El mesmo teñen ó mundo e a tódolos homes e mulleres de tódalas razas, culturas e relixións.
    Así é Deus e así é o seu ritmo vital na súa manifestación en Xesús. Deus non ten présa. Tampouco é vingativo ou está á espreita para, como quen di, castigarnos á traizón. Ese é tamén o ritmo que lles deu a tódalas cousas que El fixo.
    Os apóstolos preguntábanlle algunhas veces a Xesús por que lles falaba en parábolas e non lles dicía as cousas más abertamente e sen rodeos. Nós mesmos, máis dunha vez, podemos pensar de maneira parecida. Pero cando Xesús acode ás semellanzas do sementador, das plantas que se forman desde unha semente moi pequena, ou á pouca cantidade de formento que é capaz, con todo, de transformar unha cantidade moito maior de masa de fariña de millo ou de trigo, ou cando fai uso doutras parábolas semellantes, en realidade este modo de falar e de proceder de Xesús é o único apropiado para transmitirnos a fonda mensaxe que Xesús nos trae do Pai. O evanxelista Mateo dinos no Evanxeo de hoxe que Xesús “nada lle falaba á xente que non fose por medio de parábolas”. Por que?
    Pois porque o estilo de Deus nas cousas que El fixo mantense sempre o mesmo. Plantas, animais, homes e mulleres, tódalas cousas que existen, levan sempre o mesmo estilo de Deus. Algo así como cada arquitecto, pintor ou novelista ten o seu propio estilo, o seu propio xeito de construír, de pintar ou de escribir. Se queremos polo tanto entendérmonos a nós mesmos, temos que aprender a mirar tamén as cousas que hai arredor noso. Porque toda canto existe, a natureza toda (e nós con ela) leva, onde queira que sexa, o mesmo estilo de Deus, tan variado e tan semellante, tan fermoso e tan sorprendente.
    Por iso é tan importante a conservación da natureza, o respecto a todo canto existe. Se destruímos a natureza ou abusamos dela, iremos perdendo capacidade de entendermos a Deus e de comprendérmonos a nós mesmos.
    As parábolas de hoxe, a do xoio que medra co bo trigo, a do gran de mostaza que se converte nunha planta grande, ou a do formento que se transforma coa masa en pan, coinciden as tres nunha mesma cousa, nunha mesma mensaxe fundamental de Xesús: a vida humana e cristiá é un proceso. Todas e todos ímonos cambiando e transformando ó longo das nosas vidas. E, non o esquezamos, tamén a nosa morte non é senón un momento máis desta nosa transformación. Transformarémonos entón en algo novo, aínda que sigamos sendo aquilo mesmo que somos.
    Por iso as plantas e toda a natureza apréndennos tanto. Apréndennos a decatarnos de que, se por exemplo o pequerrecho gran da mostaza podrece e desaparece como tal, non morre para sempre, senón que se converte nun arbusto no que ata os paxaros poder facer nel o seu niño. E poderiamos entón preguntar: ¿seriamos capaces de comprender algo do que significa a resurrección, a vida despois da nosa morte, se non tivésemos diante para velo, observalo e admiralo, o que ocorre con calquera semente dunha planta ou dunha árbore que enterramos nunha leira?
    Ese é, volvo repetir, o estilo de Deus en todo o que fai. Sorprendente e estraño, si, pero grandioso e esperanzador. Porque, como din tamén os nosos irmáns musulmáns, Deus é grande. Máis grande có que podemos pensar del.
    ¿Que é pouco ou pequeno o noso formento cristián en comparanza coa gran masa da humanidade enteira, que polo menos semella non ocuparse gran cousa de Deus? Así parece. Con todo ¿non é tamén moi cativa a cantidade de formento en relación coa masa de millo ou de trigo que ha de transformar e facer medrar para que se coza un bo pan?
    Recordo cando de pequeno ía eu buscar na casa dunha veciña unha cunca de barro con formento para que a miña nai o mesturase logo na artesa coa masa de millo. Tras mesturala, facía una cruz na masa que se ía cocer, e todo quedaba así preparado para que pouco despois co calor do forno se transformase en pan quente e saboroso.
    Se, como nos di Xesús, somos formento dunha masa a transformar, revistámonos todos tamén de fe, de espera e de esperanza, de amor e de paciencia, para así asemellarnos tamén no noso ritmo persoal ó ritmo tranquilo e misterioso, pero eficaz, que Deus mesmo puxo en tódalas cousas da natureza. Pois é El mesmo quen pon diante de nós este ritmo da natureza como parábola e exemplo de como El se comporta  e de como nos deberiamos tamén comportar nós.
CREDO
ORACIÓN DOS FIEIS:
    Abrámonos ó Espírito de Deus Pai, amoroso e paciente con tódalas súas criaturas, pregándolle: Escóitanos, Pai.
Para que a Igrexa toda saiba verse e comprenderse a si mesma como pequena semente, coma pequena masa de formento, ó servizo da humanidade e do mundo enteiro, roguemos ó Señor. TODOS: Escóitanos, Pai.
Para que endexamais sexamos fanáticos ou nos consideremos os mellores, desprezando ou condenando o ritmo vital e persoal dos demais, roguemos ó Señor. TODOS: Escóitanos, Pai.
Para que saibamos ter ollos fondos e corazón limpo para respectar os planos e o ritmo de Deus na salvación do mundo. TODOS: Escóitanos, Pai.

Pedímoscho, Pai, por Xesús Cristo, noso Señor. AMÉN.

Pedíronme hai xa hai algunhas semanas uns bos amigos, meus e do noso país galego, a ver se me animaba a estar hoxe por aquí con vós, presidindo esta eucaristía “en memoria de Ramón Otero Pedrayo”. Aceptei este convite con agradecemento. A verdade é que eu tiña e teño unha certa obriga persoal de honrar e agradecer a D. Ramón polo seguinte. Daquela -falo do ano 1962-, hai polo tanto xa algo máis de medio século, vivía eu aínda fóra da península, en terras austríacas, un ano antes da miña ordenación sacerdotal, e non me era posíbel vir a Galicia. No día 13 de outubro dese ano viaxaba D. Ramón Otero Pedrayo ata unha aldea do concello pontevedrés da Estrada, chamada Codeseda, para dicir unhas emocionadas palabras e recitar un precioso poema da súa autoría en honor dun amigo seu galeguista. Este amigo seu morrera, con só 34 anos, no ano 1936 lonxe de Galicia e nese día 13 de outono do ano 1962, un cuarto de século despois do seu falecemento, trouxeron as súas cinzas á súa parroquia natal de Codeseda. Con anterioridade, no ano 1931, Otero Pedrayo asinara con el e algúns outros galeguistas unha especie de manifesto co título de “Afirmación Católica dun Grupo de Nacionalistas” a prol da liberdade da Igrexa en tempos daquela nada doados. Pouco máis dun mes despois participarían tamén ámbolos dous na fundación do Partido Galeguista en Pontevedra. Pois ben, este bo amigo de Otero Pedrayo chamábase Xosé Manuel Cabada Vázquez e era irmán de meu pai. Eu, que non puiden estar daquela en Codeseda, quero agradecerlle aquí hoxe na súa terra de Trasalba o seu poema e as súas palabras, aínda que teñan xa pasado moitos anos desde entón.
    Sermos agradecidos, sempre, con todos, con Deus e coas persoas, é algo que nos debería caracterizar a cantos nos chamamos cristiáns, acostumados como estamos a participar neste acto litúrxico central da nosa fe como é a eucaristía, que significa precisamente iso: “agradecemento”, “acción de grazas”.
    Entre tantas cousas boas que se poderían dicir sobre Otero Pedrayo, non pode estar ausente a de que era unha persoa xenerosa e agradecida. Coas persoas, coa natureza, coa vida, coa súa e nosa terra galega, co Deus cristián no que cría. Nun poema seu dicía o outro Ramón, o poeta Ramón Cabanillas, que Otero Pedrayo era “capitán dos bos e xenerosos”. Érao de verdade.
    Precisamente hoxe celebra a Igrexa universal a festa de dúas sobranceiras testemuñas do evanxeo: os apóstolos Pedro e Paulo, tan unidos na fe como diferentes na súa acción apostólica. Pedro testemuñaba o evanxeo entre xudeus e persoas próximas á súa relixión e cultura. Paulo vivía, en troques, entregado ós xentís, ós de fóra, a nós, coma quen di. En si mesma é xa unha boa mensaxe o feito mesmo da celebración conxunta destes dous apóstolos. Porque a Igrexa, a nosa fe, non se pode entender axeitadamente a si mesma, sen ser ó tempo antiga e actual, ancorada na tradición e intensamente aberta á actualidade e ó futuro, sen ser dos de casa e tamén dos de fóra, é dicir, sen ser ó mesmo tempo Pedro e Paulo.
    Isto que é ou debería ser a Igrexa tería tamén que poder dicirse de cada un de nós. Deberiamos ser ó tempo, aínda que poida semellar imposíbel, tradicionais e progresistas. ¿Ou é que non foi algo ou moito disto o noso gran Patriarca das Letras Galegas? Xustamente por iso é tan grande e senlleira a súa figura. D. Ramón era un gran coñecedor do pasado histórico e literario dos pobos e das culturas e, de maneira especial, da nosa cultura galega. Foi iso o que lle deu azos para albiscar o futuro e as posibilidades de Galicia como pobo e, ó tempo, para traballar ideolóxica e politicamente por realizar esas posibilidades.
    As persoas que máis influencia poden ter no futuro do mundo e dos pobos son aquelas que foron quen de recibir no seu interior unha grande experiencia (relixiosa ou de outro xénero). Xesús recibiuna do seu Pai Deus en canto “Fillo benquerido” del. Reuniu logo arredor del un grupo de persoas (entre os cales salientaba Pedro e despois, aínda que atraído a Xesús doutra maneira, Paulo), que espallaron esa experiencia compartida con Xesús polo mundo adiante.
    O evanxeo de hoxe amósanos claramente un Pedro que chegara a saber e comprender que Xesús non era unha repetición baleira e morta do pasado -dun Elías, dun Xeremías ou de calquera outro profeta, incluído o máis recente deles, Xoán Bautista-, senón unha novidade absoluta: “Ti es –responde Pedro á pregunta que lles fai Xesús sobre a súa persoa-. Ti es o Mesías, o Fillo de Deus vivo”. Trátase dunha experiencia apostólica de Xesús que chega ata nós, os que estamos a celebrar aquí esta eucaristía, que vén sendo en definitiva lembranza viva e agradecida da gran “boa nova” de que Xesús salva, libera, ofrece vida e esperanza a todos nesta vida e na eternidade vindeira.
    A nivel político e social, os galeguistas do tempo e do círculo de Otero Pedrayo compartiron tamén unha forte e conmovedora experiencia. A dunha Galicia que fora dona de si mesma, posuidora dunha cultura e lingua de seu e que se encontraba agora en inminente perigo de diluírse como tal. Os que dunha ou doutra maneira compartimos tamén hoxe nalgún grao esa mesma experiencia debémoslla en boa aparte a eles e, seguíndoos tamén a eles, desexamos e intentamos comunicarlla tamén ós nosos contemporáneos e ós que veñan despois de nós.
    A humanidade débelle moito a este tipo de persoas que foron grandes experimentadores, atentos auscultadores e apaixonados sentidores da realidade cultural e social dos pobos, da súa situación, do seu perigo ou das súas ameazas. En certo modo son coma anxos, como anunciadores e promotores dunha liberdade e felicidade que non se acadan con simples sonos ou soños. Tamén a Pedro o espertou e liberou do sono, que lle facía máis suave a cadea, un anxo, un anxo de Deus, que non concordaba cun Pedro durmindo tranquilamente no cárcere,  ó lle dicir. “Érguete correndo”...
    Non semella moi artificioso que poidamos comparar o anxo de Deus desta escena, narrada nos Feitos dos Apóstolos, con aquel outro anxo poético que lle inspirou ó bardo Pondal os versos que se converterían despois en letra do himno galego: “esperta do teu sono / Fogar de Breogán”!
    Si. Temos que andar ben espertos na vida, se queremos que os demais, os outros, os nosos irmáns de Galicia e do mundo enteiro poidan vivir felices de día e durmir tranquilos de noite. Pois Deus creounos a todos para a nosa felicidade, non para a nosa desgraza.
    Na carta que o apóstolo Paulo, próximo xa ó seu martirio, lle dirixe hoxe a Timoteo confesa limpamente: “Combatín unha boa loita, rematei a miña carreira, conservei a fe”. Algo semellante, a nivel de sinxelo e bo crente cristián, puido dicir seguramente tamén de si mesmo Otero Pedrayo antes de nos deixar nesta súa terra de Trasalba.
    Entre tanto, procuremos tamén nós “conservar” esa mesma fe, confesándoa no “Credo”.

CREDO

ORACIÓN DOS FIEIS
Deus, noso Pai, a Ti, que nos agasallaches co teu fillo “benquerido”, encarnado nun tempo, nun pobo e nunha cultura concretos, dirixímoste as nosas oracións, por medio de Xesús dicindo: Escóitanos, Pai. TODOS: ESCÓITANOS, PAI.
- Apréndenos, Pai, a “combater” a nosa propia “boa loita”, coma o teu apóstolo Paulo, por achegar o teu Reino ó noso mundo. Todos: ESCÓITANOS, PAI.
- Axúdanos, Pai, a “conservar”, tamén como Paulo, a nosa fe en Ti e no teu Fillo Xesús e a aumentala en nós realizando sempre o ben, coma o teu Fillo Xesús. Todos: ESCÓITANOS, PAI.
- Axuda, Pai, ó noso país galego e a tódolos países do mundo a superar calquera forma de inxustiza, de discriminación social, económica, cultural ou lingüística, para que así nos poidamos sentir todos irmáns os uns dos outros, coma fillos teus que somos. Todos: ESCÓITANOS, PAI.
    Pedímoscho, Pai, por Xesús Cristo, Fillo teu e irmán noso, nesta solemne festividade dos teus Apóstolos Pedro e Paulo. TODOS: AMÉN.

Terra nai, niño amante, doce acougo,
    as cinzas do poeta
    pousan na tua quentura garimosa
    non lonxe do val vougo
    onde foi volvoreta
    sua tenra edá naipela e señardosa.
    O esprito alba fariña
    do petrucio muíño,
    xentil laio do Umia ventureiro,
    frol do ceo e do liño,
    namoro de mociño
    de ledo matinar alboradeiro,
    revoa nas outonizas carballeiras,
    xoga nos vagos fumes
    do Tabeirós fidalgo e campesío.
    E si á mañán nas leiras
    e nas valentes cumes
    tolle a neboeira o abrente lucidío,
    vede do poeta as íntimas lembranzas
    dos mortos benamados
    e a lareira esquencida.
    E a ben tecida espranza
    dos días asoellados
    pra a Nosa Terra ergueita e benquerida.
    No latexar das torres de Sant Yago
    profeso na Galiza
    e a língoa feiticeira
    afundiume a sulago
    na foula de lediza
    da tradición amiga e miragreira.
    Chantemos baixo a Crus, a "vita et via",
    verdecente loureiro
    fillo do agasallado
    pola tremante man de Rosalía.
    E pra sempre na vila e no rueiro,
    nos pazos alteirosos
    se fale, e no camiño:
    Foi un poeta senlleiro
    dos bos e xenerosos.
    Pra il no seixo cristaíño
    faíscan da sona lumes gabanciosos.

Co tema do novo rei Filipe VI estamos a recibir informacións das que cómpre tomar nota. Dalgunhas non tiña ata agora noticia ningunha. Lin, por exemplo, hai algúns días sobre o seu programático discurso de comezo do seu reinado un comentario escrito nun diario de gran tirada, que se pode ler tamén en Galicia, e atopeime sorprendido coa seguinte aseveración: ‘En su referencia a la pluralidad lingüística española ha citado a cuatro poetas, uno por cada una de las cuatro lenguas: Machado, Aresti, Espriu y Castelao’. De modo que, a teor do que aquí se nos anuncia desde o mesmo centro da península, Castelao évos –tomade nota- un poeta. Pensei que, dado o limitados que todos somos, igual existiría algún poeta galego chamado Castelao diferente do noso gran Castelao e que eu ignoraría. Mirei e remirei por se acaso, mais non atopei ningún poeta que así se chamase. Falábase, pois, indubidabelmente, ben ou mal, do noso polifacético e afamado autor, ó que desde altas instancias xornalísticas se lle atribuía agora, postumamente, de maneira gratuíta e suficientemente diáfana, unha excelente calidade máis aparte das moitas que xa posúe. Mais a verdade é que Castelao non é poeta. É un gran político, un sensíbel artista, e sobre todo un excelente coñecedor da alma de Galicia, pero non un poeta. En resumidas contas, resulta que a suposta ignorancia non semella ser polo tanto miña senón do ilustre comentarista, que polo que podo ver é ademais director adxunto do xornal no que se publica tan iluminador comentario. Naturalmente, podería tratarse dun mero lapsus que lle pode ocorrer a calquera. Quédame porén a dúbida de se igual é algo máis, pois o mesmo erro repítese aínda de novo nese mesmo día, aínda que nunha anónima editorial. En fin, queda aí a sospeita de que iso poida ser, unha vez máis, un síntoma revelador do lamentábel descoñecemento existente nesta chamada nación española verbo das diversas culturas e linguas presentes nela. Tal descoñecemento semella abranguer non só á xente pouco instruída senón tamén ós supostamente cultos e instruídos. Tales culturas e linguas non deberían ser olladas como mero ornato estético para proclamar de maneira ineficiente e oca a suposta riqueza da pel de touro hispánica, senón como algo vivo, respectado e directamente promovido por políticos e non políticos.  Hai que engadir, nembargante, aquí que o rei semella estar mellor informado ou asesorado, alomenos neste punto, ca algún dos seus comentaristas. No seu discurso limitouse simplemente a dicir: ‘Así lo han considerado y reclamado escritores tan señeros como Antonio Machado, Espriu, Aresti o Castelao’. E está claro que un bo ‘escritor’ non leva consigo necesariamente ser tamén un ‘poeta’.

Manuel Cabada Castro. VIGO.Faro de Vigo. 25 de xuño de 2014