Comezamos con este domingo o que se adoita chamar “tempo ordinario” na liturxia, unha vez rematado o tempo de Nadal, no que Xesús se nos facía presente dunha maneira moi especial e íntima. 
A festividade do anterior domingo, a do Bautismo do Señor, viña ser algo así como o paso do Antigo Testamento ó Novo, actuando en certo modo Xoán Bautista como intermediario entre os dous Testamentos. O propio Bautista nos dicía que o que agora importa é sermos bautizados por Xesús “no Espírito Santo”, instaurándose así unha nova relación filial con Deus como Pai noso. Agora xa non somos “servos”, senón fillos.
Pois ben, a vida e o comportamento de Xesús son os que nos van ir aprendendo a esta nova relación filial con Deus. Xesús, niso que chamamos a súa “vida pública”, vai empezar a chamar e convidar a xente normal e corrente (traballadores, pescadores, etc.) á participación na súa experiencia filial co seu Pai Deus e á amorosa relación fraternal entre todos. Está aí xa en xermolo o que será a primeira comunidade cristiá.
O relato que hoxe nos presenta o evanxeo de Xoán é para min, na súa sinxeleza e emotividade, unha verdadeira marabilla. Un Xesús para eles descoñecido, se non fose pola indicación que lles fai o Bautista, pasa preto de Xoán Bautista e de dous dos  seus discípulos. Parece que Xesús ía camiñando só. Isto de camiñar só é naturalmente un dicir, porque seguro que o seu corazón e a súa mente non deixarían de estar en íntima relación co seu Pai Deus e con tódolos seus irmáns, os homes e as mulleres da súa terra, que era tamén o seu mundo. O encargo do seu Pai a Xesús era o de comunicarlles a todos a “boa nova” coa que se inauguraba o Novo Testamento: a fraternidade universal de todas e todos no noso común sermos fillos e fillas de Deus.
Pero para isto Xesús precisaba de persoas que se comprometesen neste labor de faceren a experiencia do amor que Deus nos ten como Pai e de comunicarlla ós demais. Estas persoas son as que chamamos os apóstolos e discípulos do Señor. A nosa igrexa de Vigo, polo seu título dos “Apóstolos”, que presiden coa súa imaxe as celebracións eucarísticas, quere ser explicitamente continuadora desa experiencia viva dos primeiros apóstolos. En realidade, aquilo que lles indicara o Bautista ós seus dous discípulos, dicíndolles “Velaquí o Año de Deus”, resoa e está aínda presente no que se proclama antes da comuñón: “Este é o Año de Deus que quita o pecado mundo...”.
Esta indicación do Bautista, xeneroso e desprendido de calquera interese particular en relación coa súa clientela de seguidores, cambiou para sempre a vida dos seus dous discípulos. Pois deixaron de ser discípulos seus para se converteren en discípulos daquel que os ía bautizar “no Espírito Santo” (con todo o que xa sabemos que isto significa).
Ó se decatar Xesús de que viñan tras del os que neste mesmo día se converterían en discípulos seus, limitarase en principio a lles preguntar: “¿Que buscades?”.
Isto de “buscar” a Xesús ou de buscar a Deus é, desde logo, un tema abondo complicado, no que non me podo deter como me gustaría. Pero douvos polo menos dúas referencias de tipo histórico. San Bernardo, o reformador cisterciense do século XII, dicía en relación con esta busca de Deus o seguinte: “Ninguén pode buscarte se antes no ten encontrou”. E cinco séculos despois, no século XVII, o científico e filósofo-teólogo francés Pascal poñía en boca de Xesús algo semellante: “Ti non me buscarías se non me tiveses encontrado”.
Con estas referencias o que quero dicir é que, cando Xesús lles pregunta ós seus novos aprendices de discípulos “Qué buscades?”, sabe moi ben que eles, por medio do Bautista e pola propia experiencia que posuían de Deus, xa se tiñan atopado no fondo do seu corazón con el, aínda que non soubesen perfectamente de que se trataba. Non podemos esquecer que sen a graza de Deus, sen que Deus dalgún modo nos convide ou chame, nin sequera poderiamos ter desexos de achegármonos a el, é dicir, de “buscalo”. Se pensásemos doutra maneira, seriamos semellantes a aqueles pelaxianos ou semipelaxianos, contra os que tivo que loitar xa o primeiro cristianismo.
Xesús convídaos, pois, a que veñan e vexan a súa vivenda, o seu “pisiño” coma quen di. Sería quizais unha pequena cabana, unha choza ou chabola. Para máis non daban os escasos haberes dos que Xesús podería dispor polos traballiños que realizaba. Foi alí, na súa conversa con Xesús, onde fixeron eles a súa fundamental experiencia de Deus, do Deus de Xesús: a experiencia dun Deus que salva, libera e dá vida para sempre. 
Eu tendo a pensar que neste primeiro encontro non lles falaría Xesús directamente sobre si mesmo, senón que se interesaría ante todo pola vida deles, poñéndose á súa disposición. As preguntas de Xesús poderían ser algo así como estas: de quen sodes?, en que traballades?, como vos vai?, tendes algún problema? ou algo semellante. Pois o auténtico sentido da amizade, do amor, do compañeirismo amósase en que un non se preocupa polos propios problemas, senón polos problemas dos demais,  daqueles que se achegan con confianza a un. 
Non é nada estraño que desde este momento e para sempre quedasen eles seducidos pola persoa de Xesús. Tanto que, dentro da moderación e escaso barroquismo do relato, non se deixa de indicar significativamente nel que iso ocorreu “contra as catro da tarde”. E ademais un deles, Andrés, irá axiña contarllo ó seu irmán Pedro para lle dar a gran nova: “Encontramos o Mesías”. E Pedro, que chega onda Xesús presentándose como “Simón, o fillo de Xoán”, sairá de alí transformado tamén nunha nova persoa, aquela sobre a que Xesús poderá construír a súa igrexa. Por iso o seu nome é dende agora fundamento, alicerce, pedra, ou sexa, Pedro.
Para rematar xa. Só poderemos garantir, pola nosa parte, termos experimentado encontros semellantes ós que tiveron con Xesús estes discípulos de Xoán Bautista, se tras tales encontros nos sentimos impelidos cara a tarefas que teñan que ver co exercicio da fraternidade e do servizo ás persoas. Pois a experiencia de Xesús só pode producir efectos deste tipo.

Cansados como estabamos ata as doce da noite pasada co ano vello e cheo de días que levabamos ó lombo, agora seguramente andaremos máis lixeiros co pequerrexo ano que levamos no colo e que se chama 2015.
Si. Todos temos, dunha forma ou doutra, esa experiencia do tempo que pasa e que vai pasando con nós. Se non houbese anos que contar, noite vella e aninovo, abrentes e solpores, noites e días, resultaríanos menos doado dármonos conta do paso do tempo.
Moitos filósofos, pensadores, físicos teóricos, etc. intentaron e intentan saber en que consiste realmente o tempo. O malo é que nós estamos tan identificados con el que nos resulta difícil velo, coma quen di, diante de nós, a una certa distancia, para contemplalo así en si mesmo. 
Dicimos que Deus vive na súa propia eternidade e que nós vivimos no tempo. O caso é que este Deus que chamamos intemporal se meteu, no seu Fillo Xesús do Nadal, no tempo. De maneira que, irmáns como somos de Xesús e participantes así da súa divindade (como nos di a propia liturxia), temos todos algo de temporais e algo de eternos. Somos persoas humanas e, coma tales, limitadas, mais tamén entendemos dalgunha maneira iso de ser eternos e, ademais, querémolo ser. ¿A quen non lle gustaría vivir cen, mil, un millón de anos, vivindo ademais, como se adoita dicir, cunha boa “calidade de vida”, sen que pareza que o tempo pasa por un?
Con todo isto o que quero dicir é que, ó rematar un ano e dar comezo o novo, deberiamos darlle grazas a Deus por permitirnos asomarnos ó balcón soleado deste Aninovo, podendo así ollar con esperanza cara ó futuro. Grazas e, tamén, pedirlle perdón porque hai moita contaminación no mundo para podermos chegar limpos de po e palla ata o final do ano. Se o xusto peca sete veces, cantas máis veces non teremos pecado nós, que tampouco podemos fachendear de xustos, pois isto mesmo sería xa un pecado máis para engadir ós que xa temos....
Á altura deste comezo do Aninovo, é sempre bo tamén botarlle unha ollada ás tarefas, proxectos ou quefaceres que se nos presentan ou poden presentar nel. Para vermos se están ou non en liña con aquilo que somos ou queremos ser. É moi posíbel que a todos nos conveña medrar aínda máis no senso da nosa común fraternidade, derivada de sermos e sentírmonos fillos dun mesmo Pai, do noso común Pai Deus. Polo menos cara a isto parece apuntar a Segunda Lectura de hoxe, tomada da carta do apóstolo Paulo ós Gálatas. Dinos nela Paulo que Deus Pai nos mandou o seu Fillo, nado dunha muller, para deste xeito podérmonos converter en fillos “adoptivos” de Deus;  e que por iso todos podemos invocar a Deus chamándoo “¡meu Pai!”; e de que de aquí provén tamén o feito de que sexamos de verdade “herdeiros” das grandezas e riquezas de Deus Pai. “Por seres fillo –dinos a cada un de nós Paulo- es tamén, grazas a Deus, herdeiro”.
A carta ós Gálatas de Paulo é unha grandiosa e persistente loa da “liberdade”. É bo lembralo a comezos de ano. Por moito que algúns tendan a considerar os cristiáns como sometidos ou escravizados por un Deus ameazador, a verdade é que os cristiáns temos dereito e razóns para considerármonos ben libres. Libres no noso comportamento e na nosa relación con Deus e con todos. Dínolo Paulo de maneira clara nesta súa carta de hoxe: “Ti xa non es escravo, senón fillo”.
Por iso este día primeiro de ano é tamén o “Día Mundial da Paz”. E está claro que non pode haber “paz” onde hai asoballamento ou escravitude. Un cristián no debería endexamais aturar ser “escravo” de ningún Deus nin de ningunha persoa humana, sexa esta quen sexa. Deus fíxonos en Xesús libres e quérenos así.
Naturalmente, esta liberdade non é unha liberdade calquera. A liberdade cristiá é, de maneira paradoxal, a liberdade de quen libremente se fai “escravo” dos demais en servizo a eles e en amor a eles. Este tipo de “escravitude” si que é boa. Exerceuna o noso irmán maior, Xesús, durante toda a súa vida e de maneira simbólica lavándolles os pés ós seus discípulos na derradeira cea. É a liberdade dunha Teresa de Calcuta, que se fixo voluntariamente escrava de asoballados e desprezados, e a de tantas outras e outros (cristiáns ou non) que intentaron e intentan crear liberdade por onde queira que van facéndose libremente escravos dos demais.
No mundo pertencemos todos a unha mesma familia en canto fillos dun mesmo Pai Deus. Se o noso irmán maior Xesús non quixo nacer nunha casa normal, senón nunha corte, e morrer nunha cruz en vez de nun leito de rosas sería seguramente para que ningún desgraciado deste mundo despois del puidese dicir que Xesús non é seu irmán.
Deus quixo facerse en Xesús fillo dunha nai humana. Por iso celebramos hoxe tamén a festividade de Santa María, “Nai de Deus”. Parece imposíbel que se poida falar con verdade e case sen contradición dunha “Nai de Deus”. Pero é que para Deus, unha vez máis, “non hai imposibles”. Parécenos imposíbel que Deus se faga home en Xesús, e, a pesar de todo, ese o “misterio” central da fe que profesamos.
Renovando coa graza de Deus a nosa fe nel, comecemos este Aninovo coa alegría do Espírito de Deus e a beizón do Pai e do Fillo. E, deste xeito, que a Santísima Trindade de Deus presida tódolos días deste novo ano 2015, que desde hai só doce horas nos acompaña. ¡E moitas felicidades tamén ós que celebrades hoxe o voso onomástico: ós que se chaman Xesús ou Xesusa, Manuela ou Manuel, Salvador, María, etc. etc.! Que Deus nos bendiga a todos! 

1 xaneiro de 2015

Pasado mañá é tamén día santo, un día fermoso e cheo de ilusións como o é tódolos anos a entrañábel festa dos Reis Magos a pouco de comezar o novo ano. Hai só tamén tres días que se celebrou a festividade de “Santa María Nai de Deus” co que comezou tamén unha vez máis un ano novo, que agora se chama 2015. Por todo isto cómpre non excederse en palabras, porque o que importa non é o moito oír e falar, aínda que se trate de temas importantes e instrutivos, senón o moito darlle voltas no noso interior, no noso corazón, ás grandezas que Deus realizou e segue a realizar no mundo.
Temos que abrirlle a Deus Pai as portas do noso interior para que nos fale a todos por medio do seu Fillo, que é –tal como nos di Xoán no evanxeo de hoxe- a Palabra, a Palabra de Deus ó mundo, á humanidade toda.
Por medio desa palabra convertémonos en fillos de Deus, asemellándonos ó fillo benquerido de Deus, Xesús. Temos que ir aprendendo a concentrármonos naquilo que é o esencial, o máis fundamental, da mensaxe cristiá. Unha aprendizaxe que non pode ser só teórica, senón que ha ser sobre todo viva e práctica. Nestas festas que estamos a celebrar no tempo de Nadal hai moita fondura e misterio. É nelas onde aparece a nosa irmandade con Xesús e, en consecuencia, a nosa relación filial con Deus Pai. Esta é a estrutura básica da fe cristiá. Ese foi e é desde sempre o misterioso proxecto de Deus Pai coa humanidade.  
Paulo dínolo na súa carta ós Efesios. En Xesús, coméntanos el, estamos todos “benditos”. Pois foi nel e “por medio” del, por medio de Xesús, como Deus Pai nos “escolleu” e “predestinou” a todos nós, “antes da creación do mundo”, para “sermos fillos adoptivos seus”. Isto é algo que ningún pensamento humano podería sospeitar desde si mesmo, se non nos fose revelado por medio de Xesús. Un Xesús que coñece o seu Pai Deus como fillo “benquerido”, que se relaciona polo tanto  con el de maneira infinitamente familiar e única.
Como este Deus Pai é para nós absolutamente infinito e, en consecuencia, nos resulta totalmente imposíbel poder entendelo e comprendelo directamente, por iso se nos comunica a través do seu Fillo humanizado, feito home. A un neno, a un coma nós, si que os podemos en certa medida entender, porque participan da nosa común humanidade. É así como Xesús se converte na Palabra de Deus, sendo ó mesmo tempo, esta mesma Palabra, tan divina coma o Pai que a pronuncia, que a dirixe a nós. Por iso é tan fondo, tan sublime e -por estraño que poida parecer- tan doado tamén de comprender o que se nos di no, tan famoso, comezo do evanxeo de Xoán.
Xesús é a “palabra” de Deus Pai ó mundo. É Deus mesmo quen nos dirixe a súa palabra. Con iso quedamos automaticamente dignificados. Cando un grande -e non pode haber ninguén meirande ca Deus- lle dirixe a un a palabra, queda un ipso facto transformado. Entra un nunha relación insospeitada. Pasamos de ser un ninguén, unha nada ou algo totalmente insignificante, á dignidade e grandeza de vérmonos convertidos en “fillos de Deus”. Podemos dicir que nacemos de novo. Xoán dinos que “nacemos” así da “vontade de Deus”. Ó nacermos deste xeito divino, recibimos –continúa a proclamar Xoán- “o poder de sermos fillos de Deus”. Si. Tal e como soa. Non desvaloricemos esta grande mensaxe cristiá: “fillos de Deus”, adoptivos (iso si, pois sería imposible que fose doutra forma), pero verdadeiros, auténticos.
Por iso, esa gran mensaxe de Xesús como “Palabra” de Deus a nós que nos converte en fillos seus, en fillos de Deus Pai, ten unha enorme, inconcibíbel, capacidade vivificadora e iluminadora. Nesa palabra, dísenos alí, está a “vida”. Xesús diranos: “Eu son o camiño, a verdade e A VIDA”. Unha vida que, ó mesmo tempo, é “luz dos homes”, luz contra a que nada poden facer as tebras. “A Palabra –dinos Xoán- era a verdadeira luz que aluma a todo home que vén a este mundo”. “Eu son –diranos Xesús- a LUZ do mundo”. Xesús, palabra de Deus Pai ó mundo, é para Xoán ese novo sol que espalla vida, calor e luminosidade fronte a calquera clase de morte ou escuridade.
Por todo isto, Xesús como “palabra” non pode ser unha palabra oca, baleira, abstracta. É, polo contrario, unha palabra con peso, con contido, con carne. “A Palabra fíxose carne”, dísenos de maneira rotunda e concisa no evanxeo de Xoán. Da mesma maneira que Deus Pai é en si mesmo plenitude, riqueza e realidade infinitas, así o é tamén a súa Palabra. Non podía ser ela doutra forma. Así, por Xesús podemos saber cómo é Deus. Este é o resumo e a conclusión da reflexión de Xoán: “A Deus ninguén o viu; o Unixénito, que está no seo do Pai”, foi que nolo revelou”.
Só cabe darlle grazas a Deus por ter querido manifestársenos no seu fillo Xesús, aparecendo entre nós, como nos di tamén Xoán, “cheo de graza e de verdade”.