Entrados xa desde o pasado mércores de Cinza no tempo de Coresma, e querendo seguir o ritmo que nos marca a liturxia, atopámonos hoxe liturxicamente no cumio de dúas montañas. A primeira montaña é a da escena do proxectado sacrificio de Isaac, onde o verdadeiro sacrificado será á fin de contas, non Isaac, senón seu pai Abrahán. Iso ocorrerá, como se lle anuncia a Abrahán, “no cimo dunha das montañas que eu che mostrarei”. A segunda é a da Transfiguración de Xesús, escena que ten lugar, como nos conta Marcos, nun “monte alto”: aquí a dor do corazón do pai Abrahán trócase na alegría dos apóstolos ante un Xesús resplandecente, anunciando cal será o seu futuro e, en consecuencia, tamén o noso.
As montañas son, como ben saben antropólogos e historiadores do feito relixioso, lugares onde os deuses das relixións adoitan comunicarse. Son por iso lugares sagrados. Amosan a estabilidade e eternidade de Deus ou dos deuses. Respírase alí aire puro, alí hai horizontes abertos, alí o ceo está máis preto da terra, alí hai silencio e misterio. Así, por exemplo, o monte Olimpo, era xa para os antigos gregos o lugar onde vivían os seus deuses. Pero tamén os montes do xudaísmo e do cristianismo tiveron unha importante función relixiosa. Pensade nos montes Horeb, Sión, Tabor, Garizín, Carmelo, o monte das Oliveiras, o dos Caveiras (o Gólgota) e moitos máis. Os montes eran, ademais, como ben sabemos, o lugar preferido de oración de Xesús.
Os galegos e os que nos precederon neste noso país galego non somos nisto moi diferentes de cantos relacionan os montes coa relixiosidade. Xa no século I antes de Cristo se dicía dos habitantes de Galicia que consideraban os montes como lugares “sagrados” e que por iso querían neles tamén ser enterrados. Aí están aínda para confirmalo os restos das mámoas sepulcrais existentes en bastantes montes de Galiza.
Pola miña parte téñolle, en calquera caso, devoción ás montañas; tamén, claro, ó mar, pero o do mar deixámolo para outro día. Hoxe toca máis ben facer loa das montañas. Eu nacín ademais nunha bisbarra pontevedresa que se chama “Terra de Montes”, onde houbo poetas que souberon cantar belamente ós montes. Concretamente un que se chamaba Otero Espasandín e que desde os Estados Unidos, a comezos do século pasado, cantou os montes da súa parroquia natal de Santa Olaia de Castro nun poema seu que leva como título Pico de Castrodiz. Léovos un par de fermosas estrofas, nas que se mesturan fondas vivencias humanas e relixiosidade:
Castrodiz, castro amigo
en terras de Cerdedo:
Nacín á túa veira,
soñei coas túas lendas sendo neno.
Ergueito sen fachenda,
no vran e no inverno,
escoitando no Lérez
que baixa entre penedos
o canto sosegado,
penso en ti, Castrodiz,
pastor de campanarios e luceiros.
Vinte parroquias soñan e anceian
ao redor teu, mentres que ti, antergo
Castrodiz, no mar soñas
e, coma el, abísmaste nos númaros do ceo.
Nacín no teu regazo
e a ti subín a ver o mar, moi cedo,
unha mañán de maio,
tola de labercas. Voaban os centeos
dunha ladeira á outra
mordidos os calcaños polo vento.
As túas curmáns, a Conla e a Baúca,
de arriba abaixo vestían de amarelo.
Máis abaixo de Dorna e Pontevedra,
pola liña en que os soños brincan da terra ao ceo,
non sei se vin o mar ou o soñei,
subido, Castrodiz, aos teus hombreiros.
(Mar de Marín, mar de Marín,
recendo de sal e laranxeiros!...)
Di, vello padriño dos meus soños,
se cando cala o merlo
e os campanarios dos contornos,
á noitiña, chaman polos labregos,
parlas co sabio moucho
e rezas polos mortos en segredo.
Pídoche, Castrodiz, dende esta terra
envellecida nova, metro e medio
de chan pra cando morra
soñar cos enxamios dos vencellos,
ca fror do toxo, ca groria das labercas
e a brancura das neves de febreiro.
Como vedes, Otero Espasandín (que vivía na América do Norte) quería tamén ser soterrado, coma os seus devanceiros galegos, nunha montaña, no seu monte de Castrodiz. Malia os seus desexos, os seus restos esperan aínda a que chegue o día de poderen acougar por fin no seu monte natal de Castrodiz, a pouco máis dun tiro de pedra da miña parroquia natal.
Ben. Máis alá da poesía, volvamos á aínda máis fermosa prosa do Evanxeo. Como a nosa fe nos pide que nos “convertamos e creamos no evanxeo”, é dicir, na boa e alegre nova de Xesús, é o mesmo Xesús quen lles desvela ós seus tres discípulos máis sobranceiros a alegría á que todos estamos destinados con El. En vésperas dos seus padecementos, Xesús quere que os seus apóstolos sexan testemuñas da luz que nos está a esperar ó final do túnel polo que todos, dunha ou doutra maneira, teremos que pasar.
Un túnel que non deixa de asemellarse ós neboeiros da dor e da escuridade polos que Abrahán tivo que pasar ante a perspectiva de ter que sacrificar ó seu propio fillo Isaac, que viña sendo para el a única posibilidade de ter a descendencia que Deus mesmo lle prometera.
Tanto a primeira Lectura como o Evanxeo están ben acugulados de contido como para seren comentados ben amodo. En calquera caso, a mensaxe central do Evanxeo de hoxe é ben clara. Xesús é confirmado unha vez máis por Deus Pai como o Fillo seu: “Este é o meu fillo benquerido”. E o que a nós se nos di é algo curto e, ó tempo, moi denso. Unha soa palabra, mais preñada de fondas consecuencias: “Escoitádeo”. Cómpre aquí non esquecer que na Biblia “escoitar” non quere dicir algo así como “escoitar” o móbil ou a radio, senón que significa “seguir” a Xesús, facer o que el fai, facer que florezan a vida, a xustiza, o amor, sermos –en definitiva- testemuñas vivas de Xesús, do seu comportamento fraternal con todos e do seu amor filial ó Pai.
Un amor ó Pai do seu “benquerido” fillo Xesús, que como o de Abrahán, tivo que pasar por duras probas, ata chegar a ver a luz, a claridade, a resurrección.
Non nos esquezamos. Se Xesús é o “benquerido” polo Pai, tamén nós somos “benqueridos” polo mesmo Pai na forza e no poder de Xesús e do seu Espírito. Por iso o apóstolo Paulo dinos, na súa carta de hoxe, que o Pai nos agasalla en Xesús con todos cantos bens podemos desexar. Se o Pai nos regala a Xesús, exclama Paulo, “¿como non nos vai regalar todo xunto con El?”.
Unha vez máis. A liturxia coresmal convídanos a crer na “boa nova”, a crer nesa “esperanza” e neses horizontes que só se ven nidios e abertos desde esas montañas misteriosas e sagradas ás que subiron tanto Abrahán e Isaac como despois Xesús cos seus tres apóstolos preferidos.
Que os Apóstolos todos que presiden aquí, na súa imaxe esculpida en pedra, a nosa liturxia nos axuden a robustecérmonos nesa fe.
* Domingo, 1 de marzo 2015
As montañas son, como ben saben antropólogos e historiadores do feito relixioso, lugares onde os deuses das relixións adoitan comunicarse. Son por iso lugares sagrados. Amosan a estabilidade e eternidade de Deus ou dos deuses. Respírase alí aire puro, alí hai horizontes abertos, alí o ceo está máis preto da terra, alí hai silencio e misterio. Así, por exemplo, o monte Olimpo, era xa para os antigos gregos o lugar onde vivían os seus deuses. Pero tamén os montes do xudaísmo e do cristianismo tiveron unha importante función relixiosa. Pensade nos montes Horeb, Sión, Tabor, Garizín, Carmelo, o monte das Oliveiras, o dos Caveiras (o Gólgota) e moitos máis. Os montes eran, ademais, como ben sabemos, o lugar preferido de oración de Xesús.
Os galegos e os que nos precederon neste noso país galego non somos nisto moi diferentes de cantos relacionan os montes coa relixiosidade. Xa no século I antes de Cristo se dicía dos habitantes de Galicia que consideraban os montes como lugares “sagrados” e que por iso querían neles tamén ser enterrados. Aí están aínda para confirmalo os restos das mámoas sepulcrais existentes en bastantes montes de Galiza.
Pola miña parte téñolle, en calquera caso, devoción ás montañas; tamén, claro, ó mar, pero o do mar deixámolo para outro día. Hoxe toca máis ben facer loa das montañas. Eu nacín ademais nunha bisbarra pontevedresa que se chama “Terra de Montes”, onde houbo poetas que souberon cantar belamente ós montes. Concretamente un que se chamaba Otero Espasandín e que desde os Estados Unidos, a comezos do século pasado, cantou os montes da súa parroquia natal de Santa Olaia de Castro nun poema seu que leva como título Pico de Castrodiz. Léovos un par de fermosas estrofas, nas que se mesturan fondas vivencias humanas e relixiosidade:
Castrodiz, castro amigo
en terras de Cerdedo:
Nacín á túa veira,
soñei coas túas lendas sendo neno.
Ergueito sen fachenda,
no vran e no inverno,
escoitando no Lérez
que baixa entre penedos
o canto sosegado,
penso en ti, Castrodiz,
pastor de campanarios e luceiros.
Vinte parroquias soñan e anceian
ao redor teu, mentres que ti, antergo
Castrodiz, no mar soñas
e, coma el, abísmaste nos númaros do ceo.
Nacín no teu regazo
e a ti subín a ver o mar, moi cedo,
unha mañán de maio,
tola de labercas. Voaban os centeos
dunha ladeira á outra
mordidos os calcaños polo vento.
As túas curmáns, a Conla e a Baúca,
de arriba abaixo vestían de amarelo.
Máis abaixo de Dorna e Pontevedra,
pola liña en que os soños brincan da terra ao ceo,
non sei se vin o mar ou o soñei,
subido, Castrodiz, aos teus hombreiros.
(Mar de Marín, mar de Marín,
recendo de sal e laranxeiros!...)
Di, vello padriño dos meus soños,
se cando cala o merlo
e os campanarios dos contornos,
á noitiña, chaman polos labregos,
parlas co sabio moucho
e rezas polos mortos en segredo.
Pídoche, Castrodiz, dende esta terra
envellecida nova, metro e medio
de chan pra cando morra
soñar cos enxamios dos vencellos,
ca fror do toxo, ca groria das labercas
e a brancura das neves de febreiro.
Como vedes, Otero Espasandín (que vivía na América do Norte) quería tamén ser soterrado, coma os seus devanceiros galegos, nunha montaña, no seu monte de Castrodiz. Malia os seus desexos, os seus restos esperan aínda a que chegue o día de poderen acougar por fin no seu monte natal de Castrodiz, a pouco máis dun tiro de pedra da miña parroquia natal.
Ben. Máis alá da poesía, volvamos á aínda máis fermosa prosa do Evanxeo. Como a nosa fe nos pide que nos “convertamos e creamos no evanxeo”, é dicir, na boa e alegre nova de Xesús, é o mesmo Xesús quen lles desvela ós seus tres discípulos máis sobranceiros a alegría á que todos estamos destinados con El. En vésperas dos seus padecementos, Xesús quere que os seus apóstolos sexan testemuñas da luz que nos está a esperar ó final do túnel polo que todos, dunha ou doutra maneira, teremos que pasar.
Un túnel que non deixa de asemellarse ós neboeiros da dor e da escuridade polos que Abrahán tivo que pasar ante a perspectiva de ter que sacrificar ó seu propio fillo Isaac, que viña sendo para el a única posibilidade de ter a descendencia que Deus mesmo lle prometera.
Tanto a primeira Lectura como o Evanxeo están ben acugulados de contido como para seren comentados ben amodo. En calquera caso, a mensaxe central do Evanxeo de hoxe é ben clara. Xesús é confirmado unha vez máis por Deus Pai como o Fillo seu: “Este é o meu fillo benquerido”. E o que a nós se nos di é algo curto e, ó tempo, moi denso. Unha soa palabra, mais preñada de fondas consecuencias: “Escoitádeo”. Cómpre aquí non esquecer que na Biblia “escoitar” non quere dicir algo así como “escoitar” o móbil ou a radio, senón que significa “seguir” a Xesús, facer o que el fai, facer que florezan a vida, a xustiza, o amor, sermos –en definitiva- testemuñas vivas de Xesús, do seu comportamento fraternal con todos e do seu amor filial ó Pai.
Un amor ó Pai do seu “benquerido” fillo Xesús, que como o de Abrahán, tivo que pasar por duras probas, ata chegar a ver a luz, a claridade, a resurrección.
Non nos esquezamos. Se Xesús é o “benquerido” polo Pai, tamén nós somos “benqueridos” polo mesmo Pai na forza e no poder de Xesús e do seu Espírito. Por iso o apóstolo Paulo dinos, na súa carta de hoxe, que o Pai nos agasalla en Xesús con todos cantos bens podemos desexar. Se o Pai nos regala a Xesús, exclama Paulo, “¿como non nos vai regalar todo xunto con El?”.
Unha vez máis. A liturxia coresmal convídanos a crer na “boa nova”, a crer nesa “esperanza” e neses horizontes que só se ven nidios e abertos desde esas montañas misteriosas e sagradas ás que subiron tanto Abrahán e Isaac como despois Xesús cos seus tres apóstolos preferidos.
Que os Apóstolos todos que presiden aquí, na súa imaxe esculpida en pedra, a nosa liturxia nos axuden a robustecérmonos nesa fe.
* Domingo, 1 de marzo 2015
Feed RSS
