Porque se trata de que esta chuvia de parábolas e imaxes, coas que Xesús quere facernos ver como é seu Pai Deus, chegue a afondar ben no noso espírito e se reflicta practicamente nas nosas actitudes e no noso comportamento individual e comunitario.
A idea fundamental é a da inimaxinábel e inexpugnábel bondade dun Deus que nos quere sen restricións, máis alá ou por enriba das nosas deficiencias ou fracasos morais. Isto aparecía nidiamente xa na parábola do anterior domingo chamada do “fillo pródigo” ou mellor, como entón comentabamos, do “Pai misericordioso”.
A parábola aparecía unicamente no evanxeo de Lucas, en continuidade coa visión de Lucas dun Xesús que rexeitaba decididamente en Deus calquera espírito de vinganza ou condena. En cambio, a escena que acabamos de escoitar agora aparece unicamente no evanxeo de Xoán, aínda que o contido de fondo sexa o mesmo ca en Lucas. Do que se pode deducir polo menos que a visión da bondade característica de Deus no é cousa particular dalgún autor concreto dos evanxeos, senón que se trata dunha mensaxe común a todos, aínda que cada un dos autores a exprese con parábolas ou escenas diversas.
Hoxe a escena descrita por Xoán está en relación cunha pobre muller que fora sorprendida en adulterio e que polo tanto estaba condenada, segundo a lei de Moisés, a ser lapidada publicamente. Algo semellante, aínda que evidentemente non tan terríbel, á condena de deixar de ser fillo para se converter en servo de por vida coa que contaba o chamado fillo pródigo para cando chegase de volta á casa de seu pai.
En ningún dos dous casos se amosa o Deus de Xesús da maneira que podemos chamar lóxica ou conforme ás leis humanas. A actitude do fillo maior da parábola do fillo pródigo (que quería que este fose tratado coma o que, a xuízo do seu irmán maior, realmente era, é dicir, como un perdido e indesexábel) vén sendo, na escena de hoxe, a mesma cá daqueles hipócritas escribas e fariseos que intentaban (perdoade a comparanza) matar dous paxaros dun tiro: condenar á morte a muller adúltera e ó mesmo tempo tamén a Xesús. Porque presumibelmente –así o supuñan eles con razón- Xesús se oporía dunha forma ou doutra a que apedrasen a muller. O que pon de relevo, polo demais, que os declarados inimigos de Xesús tiñan unha idea relativamente acertada sobre a bondade e a misericordia que Xesús proclamaba e amosaba. Esta presumíbel actitude de Xesús sería para eles un bo argumento para así podelo acusar e condenar como impío e irrelixioso ó non aterse el de xeito estrito á lei mosaica.
Pero tanto os escribas coma os fariseos non contaban con que Xesús, ademais de ser infinitamente bo e de anunciar a infinita bondade de Deus, sabía profundar tamén ata o máis fondo nos corazóns das persoas e, de maneira especial, na hipocrisía dos que se consideraban máis xustos e cumpridores cós demais. En calquera caso, para si mesmos eles non eran pecadores, como esa pecadora muller que eles lle presentaban a Xesús. Todo o contrario, eles considerábanse a si mesmos coma os verdadeiros sabedores e cumpridores da lei.
Pois ben, nesta escena da muller adúltera, Xesús vai desempeñar, el mesmo, o papel de Pai bondadoso da parábola do fillo pródigo. Xesús exerce aquí directamente as funcións de pai amoroso, compasivo, defensor da vida de desvalidas ou desvalidos, ós que inesperados problemas colocaran en delicadas e amargas situacións.
Unha vez máis. O Deus no que cremos, o Deus de Xesús, é un Deus ó que lle tira moi fortemente a vida. Xa Xesús anunciara algunha vez que el mesmo era a “Vida” (“Eu son o camiño, a verdade e a VIDA”). Que el viñera ó mundo para darnos “vida” e para que a tivésemos “en abundancia”. Cando está en xogo a vida, Xesús non ten outra opción senón defendela, aínda que, como consecuencia dese amor á vida e á verdade, o vaian matar. Xesús mostra con isto que para defender a vida paga a pena dar a propia vida. Todo o segredo de Xesús e da súa mensaxe radica nisto: dar vida, incluso para sempre ou eternamente, é dicir, incluso máis alá dos límites da que chamamos a nosa vida mortal.
Naturalmente, Xesús non pode aprobar ou bendicir as nosas deficiencias morais. Precisamente porque tamén esas mesmas deficiencias son no fondo unha ofensa contra a vida. Non son, pois, ofensas unicamente contra o Deus autor da vida. Mais, en calquera caso, o que non pode facer Xesús, o anunciador e dador de bondade e de vida, é converterse el mesmo en alguén que coas súas palabras ou cos seus xestos apoie dalgún modo a morte dunha persoa por moi legal que tal morte sexa. A Xesús condenarano e quitaranlle a súa propia vida humana, pero el, que é a mesma Vida, non pode apoiar ou aceptar a morte violenta de ninguén.
O final desa escena -da que tamén podemos dicir que ós cazadores de Xesús o seu mal intencionado tiro contra el lles saíu pola culata- non pode ser máis instrutivo sobre o modo de ser de Deus que en Xesús se nos presenta, unha vez máis, non como “condenador” ou “vingador”, senón como dador de vida:
“Muller, ¿onde van? ¿Ninguén te condenou? Ela respondeulle: Ninguén, Señor. Díxolle Xesús: Tampouco eu te condeno: vaite e desde agora non peques máis”.
Podemos lexitimamente supoñer que esa conmocionada muller, tal como lle pide Xesús, non volvería pecar. Mais non –como poderiamos pensar- polo medo e angustia inmediatamente experimentados a ser apedrada conforme á lei de Moisés (tal como estivera a piques de ocorrer), senón porque experimentara de maneira tamén directa e inmediata a felicidade que leva consigo a vida como regalo inmerecido de quen é a mesma Vida, a mesma Bondade.
Neste tempo coresmal, cando estamos xa preto dos acontecementos que levaron a Xesús á morte para darnos vida e felicidade a nós, lembremos unha vez máis o convite ó que fomos chamados no comezo da Coresma: “Convértete e cre no evanxeo”, é dicir, convertámonos e creamos firmemente neste Xesús que está entre nós para nos dar vida e non para nos condenar.
* (13 de marzo de 2016)