Tabeirós Montes
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Alvarizas
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelao >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza de Curantes
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

A Bretaña que somos

1/5/2020

0 Comments

 

Castelao, o home das cruces

Xoán Carlos Garrido Couceiro
Imagem
Durante 4 meses Castelao e Virxinia percorreron as corredoiras de Bretaña "catando cruces".
Imagem
Nun manuscrito dunha conferencia de 1941, depositada no Museo de Pontevedra, Castelao verte a síntese das súas conviccións máis profundas e metafísicas sobre a identidade galega e a natureza humana. Como a cultura inmaterial se ergue sobre a realidade material pola ansia que nos empuxa a vencer a finitude. Se a vida é unha viaxe, todas as viaxes rematan nas fisterras que fan inútiles os nosos desexos de camiñar. E así fala daqueles que viñeron perseguindo desde oriente, desde o seu nacemento, o sol que nos ilumina o mundo que degoiramos coñecer. É ese apetito de saber o que nos aguilloa cada mañá a andar uns pasos máis a través das corredoiras incertas e ameazantes da existencia.  Mais este devezo bate ao fin coa contemplación da submersión astral desde as varandas graníticas da Terra. Cos pés afincados no chan só queda voar coa imaxinación. É esa conciencia dos propios límites a que nos fará capaces de afincar sobre cimentos auténticos os produtos das nosas arelas de eternidade en vez de facer castelos no ar. Desde nós erguemos unha identidade que nos transcenda sen falsificar os confíns das nosas posibilidades. Si, de súpeto uns animais fan algo que os diferenciará para sempre ao render culto aos seus mortos. E así o individuo perpetúase na colectividade e a Terra fúndese co ceo a través das creacións humanas que o reflicte e o transforma.
Corría o ano 29, Castelao e Virxinia xa probaran de todo para tentar superar a morte do seu fillo. A presenza permanente da súa ausencia abrasábaos por dentro e a súa saúde consumíase por días. Deixaran a casa que compartiran co neno. Pero non foi suficiente. Finalmente abandonaron a vila de Pontevedra que en cada recanto lle devolvía lembranzas dolorosas das súas alegrías de outrora. Cando chegaron a Vigo fuxindo dos seus recordos, o seu estado físico e mental era estarrecedor. As amizades da familia e da arte que se apagaba, albiscaron unha saída a esta situación e artellaron unha axuda para enviar de viaxe de estudos a Bretaña ao home das cruces -como o chamaba Otero Pedrayo- e á muller que, como ela diría anos despois, cargaría coa máis pesada das cruces ao ter en solitario que cumprir a manda do proxecto vital compartido que renacera naqueles catro meses percorrendo a vella Armórica tras da moral petrificada das nacións celtas derrotadas.
Si, nacións que concretan a súa esencia cristalizada no termo Celta non pola xenética nin na lingua común senón no xeito de convivir co Atlántico tendo ao seu lombo todas as capas de xentes que até  el chegaron e fronte a el quedaron, impotentes de ir máis alá coa razón ou coa forza. “A gran familia celta, asentada nos cabos occidentais (Irlanda, Gales,  Cornualles, Escocia, Bretaña e Galiza), adorou o sol apagado e con el regresaba ao afastado Oriente, creando o máis fermoso mito da noite. Desde entón o sol, que todos os días percorría a bóveda celeste levado en triunfo polos cabalos astrais, regresaba morto todas as noites, conducido polos cisnes hiperbóreos ao berce das orixes, para que se acendese cada mañá en chamas, e comezase de novo a súa carreira triunfal para sementar a vida no mundo”. Como deixou dito na devandita conferencia Castelao. Nacións que con ese status quixeran consolidar a igualdade da súa comunidade no seo da diversidade humana. Unha diversidade querida fronte á uniformización triunfante naquel entón e que se ía acelerar ao ritmo da Blitzkrieg nazi coa aspiración inútil de que a súa perenne identidade se fundase sobre a extinción de todas as demais. Pensaban que se facían máis grandes devorando linguas e culturas minorizadas cando tan só inchaban o seu baleiro.
Non é incomunicábel nin totalmente separada a produción cultural que nos diferencia aos seres humanos caracterizados como produtores da nosa propia esencia colectiva diverxente. Hai símbolos, como a Cruz, que mesmo son precristiáns tal como quedou explicado dabondo en  “As Cruces de Pedra na Galiza”. Isto fai que nos preguntemos sobre o seu sentido transversal. Quizais simplemente é o xeito máis sintético de representar o ser humano: a cabeza, os brazos e o corpo. Seres humanos ínfimos mais eternos como penedos que resumen a nosa variedade e se contrapoñen coa nosa caducidade.
Con todo cada pobo vai vestindo eses trazos mínimos, anovando a súa relixiosidade enriba das crenzas anteriores con novas roupas das modas ou imposicións que se lles achegan. Os que renden culto ás árbores, fontes e pedras logo erguían neses lugares as cruces, as ermidas, os santuarios... Será a cristianización dos menhires e o semellante uso que nalgúns casos terán os cruceiros o que levará a Castelao a falar dunha amigable transición cara os novos credos. Atribuíndo esta ao feito de a  comunidade cultural atlántica dos relixiosos acometer desde as  illas británicas  este labor evanxelizador nesta esquina occidental do continente. O océano, máis que obstáculo, era unha privilexiada canle de intercambio cultural e diálogo mitolóxico que nos permite falar dunha confluencia de ideas e sentimentos.
Mais Castelao gustaba das diferenzas e saboreou os matices no seu decorrer polos camiños da Bretaña, onde non só buscaba a contraposición coas cruces da Galiza senón mesmo das diferentes rexións entre si, e da costa co interior. Hai semellanzas con nós mesmo no xeito que entre eles se distinguían. E hai afinidades nas respostas que con recursos e circunstancias comúns dá cada pobo ás súas inquedanzas místicas, se ben cada quen pon o acento nuns ou noutros elementos. Véxase o caso da preocupación polo purgatorio dos galegos, fronte á maior ostentación da imaxe do paraíso e o inferno dos bretóns. De feito, Castelao deixou dito que para ver o inferno había que saír da Galiza. As referencias ao pecado é común a ambos os dous xeitos de fixar a virtude por contraposición, mais nós teimamos máis en lembrar o pecado orixinal que o do día a día. Compartido é tamén que Galegos e Bretóns situamos as cruces nas encrucilladas para consolar a angustia das incertezas que nos agardan tras as decisións sobre continuar ou mudar de rota alén das ameazas que o descoñecido nos semella. Onde aconteceu unha desgraza tamén cómpre poñer unha cruz que libere a alma do que alí morreu e non precise de que haxa outra morte no sitio para compensar esa perda que deixe partir en paz a alma do primeiro defunto.
Historicamente hai difusión e contacto entre ambos os dous pobos que copiaron e importaron entre eles e traduciron ao seu carácter os preceptos que a relixión universal impoñía. Hai escolleitas coincidentes que tiveron o mesmo éxito en ambos países como é a recollida do sangue de Cristo, simboloxía quizais conectada coa lenda partillada do Graal, mais outras solucións como os traveseiros nos que se engaden máis figuras, non callaron nos gostos galaicos. Iso si, o uso do anverso e reverso das cruces será aproveitado para representar non só o crucificado senón tamén a dor da nai polo fillo martirizado.
Se ben a sementeira de cruces na terra bretoa foi máis serodia do que a xente pensa. A súa plantación intensiva coincide cos finais da idade media. A modernidade encirrou os desacougos internos que terían que compensarse con miles de cruces á beira dos camiños.   
Tamén chamou a atención de Castelao a relevancia que os bretóns daban ao camposanto: “resulta máis axeitado dicir que a igrexa parroquial está dentro do cemiterio a dicir que o cemiterio está ao redor da igrexa”. Os vellos non se botan da casa, segue a convivirse con eles logo de mortos formando parte activa da comunidade. E aí, nese espazo privilexiado central da aldea é no que un se atopa cunha singularidade que tanto chama a atención de calquera visitante: os calvarios.
“Pregúntase Masseron: Por que estes monumentos en tal deserto? Por que bóvedas tan elegantes e ben aparelladas nunha capela aldeá? Por que foi aquí onde naceu a arte popular dos calvarios bretóns?”. Castelao recolle esta pregunta que deixa sen contestar a non ser que a resposta sexa toda a súa dedicación a estes recantos afastados do poder que se consideran incapaces de crear e soñar alén da inmanencia á que son reducidos. Logo da viaxe de 1921 polos centros da cultura europea, visitando algúns Museos que eran auténticos botíns de guerra do espolio mundial, o seu interese estético estaba influído polas súas conviccións contrarias á apropiación cultural e ao monólogo dos conquistadores. A centos de quilómetros de París, no medio dunha paraxe rural case deshabitada, un ía tropezar con semellante obra artística condensada na redacción labrada dunhas escrituras sacras que serviran de lección de vida aos analfabetos que as quixeran ler. Queixábase de que os cultos “cabezaleiros” da cultura nin sequera reparan nelas nin nos cruceiros que deixan caer no esquecemento. Non é por rexeitamento á arte contemporánea que Castelao se opón ao desprezo polas creacións pasadas. El albisca baixo ese interese en descatalogar a produción popular antiga un xeito de enaltecer o presente elitista das metrópoles como lexitimador da súa superioridade intelectual sobre os pobos “atrasados” que xustifica a súa dominación política e económica, e en definitiva, mesmo o exterminio deses vestixios que retardan a velocidade da roda do progreso.
Pois si, os bretóns foron quen de erixir os seus magníficos calvarios. Por que? Porque quen ten cu ten medo. E eles, como calquera outro ser humano que se enfronta con semellante terror como foi no seu día a peste, tivo que dar unha resposta que acougara as súas aflicións. A dor das perdas dos seres queridos e o temor á propia fin, “abriu de todo a bulsa sempre pechada dos paisanos”. Porque estes non eran insensíbeis como se lle supuña. E dos cruceiros púlpito que servían para predicar nos adros foise evolucionando cara unha solidificación das palabras do evanxeo que fixeran tanxíbeis aos fregueses os padecementos de quen reflicte a súa propia dor.
Con todo Castelao conclúe: “De remate diremos que os calvarios bretóns, comparados cos cruceiros, resultan catedrais comparadas con capelas; pero nos cruceiros aparece máis nitidamente a estética do xénero e a alma limpa do pobo celta e cristián”.
Castelao quixera volver á Bretaña rematar o seu labor e requiría máis tempo. Era consciente de que o que alí atopaba ía ser útil á comprensión do propio. Pobos dominados e que foran reificados polos vencedores, que eran tratados como cousas sen vida interior,  precisaban ser estudados por quen escoitaba nas súas rochas labradas o eco das palabras angustiosas de quen a elas se dirixía na demanda dunha xustiza que non atopaban en ningún outro lado.


* Publicado no Sermos Galiza. nº 395. 2-5-2020
Imagem
Virxinia diante do calvario de Tronoën en 1929
Imagem
Deseño de detalle do calvario de Tronoën feito por Castelao para a súa obra [Museo de Pontevedra]
Imagem
Detalle do calvario de Tronoën
Imagem
Imagem
Foto actual do calvario de Tronoën
Imagem
En 1930 o Seminario de Estudos Galegos publicaba “As Cruces de Pedra na Bretaña”. Esta institución que fora creada para mellor coñecernos e rescatar o noso patrimonio esquecido tiraba do prelo esta obra dedicada ao estudo doutro país. Podía sospeitarse de que tras diso se agochase o desprezo polo propio, que caracterizaba a evasión de moitos intelectuais, se non fose que o seu autor tiña dado mostras do contrario: Castelao. Así é, neste estudo atopamos precisamente a demostración de como para ser universais había que ser galegos e de que é posíbel atopar as inquedanzas partilladas de toda a humanidade na súa diversidade creativa se somos quen de escoitar o que cada pobo nos ten que dicir na súa propia cultura.

Esta viaxe de Castelao e Virxinia á Bretaña serviu tamén para revivir animicamente logo da perda do seu fillo e marcaría a resurrección de quen ía ter que cargar sobre os seus ombreiros o traballo de capitanear o noso país nos seus momentos máis tráxicos.

0 Comments



Leave a Reply.

    Colaboracións

    Todos
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Fuente RSS



    Un proxecto de:

     Imagem

    Estamos en:

    Imagem
    Imagem
    Imagem

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Enero 2023
    Diciembre 2022
    Noviembre 2022
    Octubre 2022
    Septiembre 2022
    Agosto 2022
    Julio 2022
    Junio 2022
    Mayo 2022
    Abril 2022
    Marzo 2022
    Febrero 2022
    Enero 2022
    Diciembre 2021
    Noviembre 2021
    Septiembre 2021
    Agosto 2021
    Julio 2021
    Junio 2021
    Mayo 2021
    Abril 2021
    Marzo 2021
    Febrero 2021
    Enero 2021
    Diciembre 2020
    Noviembre 2020
    Octubre 2020
    Septiembre 2020
    Agosto 2020
    Julio 2020
    Junio 2020
    Mayo 2020
    Abril 2020
    Marzo 2020
    Febrero 2020
    Enero 2020
    Diciembre 2019
    Noviembre 2019
    Octubre 2019
    Septiembre 2019
    Agosto 2019
    Julio 2019
    Junio 2019
    Mayo 2019
    Abril 2019
    Marzo 2019
    Febrero 2019
    Enero 2019
    Diciembre 2018
    Noviembre 2018
    Octubre 2018
    Septiembre 2018
    Agosto 2018
    Julio 2018
    Junio 2018
    Mayo 2018
    Abril 2018
    Marzo 2018
    Febrero 2018
    Enero 2018
    Diciembre 2017
    Noviembre 2017
    Octubre 2017
    Septiembre 2017
    Agosto 2017
    Julio 2017
    Junio 2017
    Mayo 2017
    Abril 2017
    Marzo 2017
    Febrero 2017
    Enero 2017
    Diciembre 2016
    Noviembre 2016
    Octubre 2016
    Septiembre 2016
    Agosto 2016
    Julio 2016
    Junio 2016
    Mayo 2016
    Abril 2016
    Marzo 2016
    Febrero 2016
    Enero 2016
    Diciembre 2015
    Noviembre 2015
    Octubre 2015
    Septiembre 2015
    Agosto 2015
    Julio 2015
    Junio 2015
    Mayo 2015
    Abril 2015
    Marzo 2015
    Febrero 2015
    Enero 2015
    Diciembre 2014
    Noviembre 2014
    Octubre 2014
    Julio 2014
    Junio 2014
    Abril 2014
    Marzo 2014
    Febrero 2014
    Enero 2014
    Diciembre 2013
    Noviembre 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Powered by Create your own unique website with customizable templates.