TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Árbores senlleiras da parroquia de Cerdedo

5/10/2023

0 Comentários

 

Cualificados como tesouros naturais e culturais, velaquí unha mostra dos espécimes arbóreos máis salientábeis da freguesía de Cerdedo

Calros Solla
Dedicado a Dolores González “Andregoto G.”
Foto
O carballón do Rapenlo, na marxe esquerda do río do Seixo.
​

Haz clic aquí para editar.
Foto
O carballo das Revoltas (debuxo de F. Sutil).
Foto
A Cachopa Moura (debuxo de F. Sutil).
Árbores senlleiras da parroquia de Cerdedo
 
Cualificados como tesouros naturais e culturais, velaquí unha mostra dos espécimes arbóreos máis salientábeis da freguesía de Cerdedo
 
Calros Solla
 
Dedicado a Dolores González “Andregoto G.”
 
Coas árbores senlleiras da parroquia de Cerdedo inauguramos unha serie de artigos destinados a dar a coñecer –e daquela valorizar e, se cabe, blindar– o tesouro arborescente do territorio cerdedés. Refírome aos espécimes autóctonos, xa que de “arcolitada” imos sobrados e apestados.
Moito me sabería que esta fose a primeira de sucesivas entregas: o tempo, que é o que máis vale, dánolo Deus de balde. Se vostedes coñecen polas parroquias de Cerdedo adiante algunha árbore singular (así consideradas en virtude dos seus valores naturais, culturais, científicos, didácticos, estéticos ou paisaxísticos) ou teñen noticia dalgunha outra xa desaparecida, non dubiden en facermo saber a través das canles habituais. 
 
A Cachopa Moura
 
A Cachopa Moura foi corpudo castiñeiro (Castanea sativa) de candea mesta e farta soutea. Verdeaba retorto, illado e aburado nunha lomba do monte de Abelaíndo, aló do regueiro do Porto da Escava. Descoñezo cal era a súa localización exacta, pois, cando do castiro obtiven noticia, xa os axentes naturais consumiran de vez os seus despoxos.
            A Cachopa Moura era albo frecuente da chispa, biqueira do raio. Aquel castiñeiro do monte de Abelaíndo era unha árbore vella e graúda; chamizo furado de arriba a abaixo e ao través: toqueira da curuxa, do moucho ou da avelaiona; subiote do aire de riba.
Non é aconsellábel, cando trona, procurar abeiro baixo as árbores conspicuas, agora ben, gorecerse baixo a Cachopa Moura supuña poñer o cu ás azoutas. Era tanta a querenza do raio polo seu toro que o vezo da centella levou a pensar que na raiceira do castiñeiro se agochaba un tesouro. Sábese que, alí onde afociña o raio máis dunha vez –cousa estraña– ou se oculta un barcal de ouro mesto ou o ouro tenro se refai na súa veta a golpe de descarga. Disque o ouro da terra vai acrisolando a por de choques eléctricos. Quen sabe?
As ansias polo carto fácil espeliu algúns cacheadores a cavar arredor da árbore que, amais de carbonizada tiña o raizame á vista, circunstancia que acelerou a súa seca. Quen fochicou ao pé da cachopa confesou que non atopara tesouro ningún –tampouco o ía recoñecer–, pero si un cadal insospeitado de pedras de cuarzo cristalizado (sistema hexagonal co bico piramidal) que, conforme a tradición, é a manifestación contundente da mesma chispa. Como dende hai vinte anos, nas miñas charlas sobre amuletos e obxectos de poder explico que as chamadas popularmente “pedras feitas” (machados neolíticos) tamén se identifican como “pedras do raio” ou como “pedras da pezoña”. A meirande parte das chispas soterradas a son do castiñeiro eran transparentes ou translúcidas, anque tamén as había negras coma a boca do lobo. Constatamos pois que a Cachopa Moura era un pararraios excepcional.
De calquera xeito, que a Cachopa Moura gardaba un tesouro era até non hai moito andrómena recorrente en baiucas e parrumeiras. Á calorciña do viño ou do lume manso, en Abelaíndo foise transmitindo de xeración en xeración que, a semellanza da Esfinxe, o castiro cadaveiro sorprendía –voz de trono– a todo aquel que o visitaba alangreado pola certeza do ouro, formulándolle o seguinte enigma: “Cantas cestas de terra ten o monte do Seixo?”.
Como xa saberán os lectores do Almanaque de encantos (2005), se o aspirante erraba na resposta, a Cachopa Moura aprestaba vivaz alxube coas raíces, cativando o incauto a perpetuidade. Porén, segredo de dous sábeo Deus; segredo de tres sábeo quen quer. Revelou a curuxa –ou o moucho, que é moi sabido– que unha noite, en soños, a Cachopa Moura bisbara a solución: “Se a cesta é coma o monte, unha”. Non hai falla.       
 
O carballo das Revoltas
 
Deste espécime gabábanse os de Abelaíndo, afirmando que era, xa non o carballo, senón a árbore meirande do antigo concello de Cerdedo. O rebolo (Quercus robur) reinaba dende había séculos na testeira da Veigha Vella. Do carballo das Revoltas salientábanse co peito inchado tres calidades: “que as súas raíces bebían dos mexos do demo”, “que era o pai de todos os carballos da redonda” e “que o tronco non o daban abarcado dez homes completos” (calculámoslle uns 18 m de perímetro e case 6 m de diámetro na base). Dados os méritos, hoxe ocuparía un lugar de excepción no catálogo de árbores singulares da Galiza (Decreto 67/2007, de 22 de marzo).
Confeso que cando oín o dos “homes completos” non os asociei de primeiras con individuos, por idade, plenamente desenvolvidos; considerei obvio tal requisito, estimando as dificultades de mancos, tocos ou manetos para cinguir a carballa. Desculpen, ninguén está libre.  
Nos anos sesenta, o carballo das Revoltas foi pasto das lapas e nin o centeo beicido do san Mertolameu de Chamadoira –podente talismán ignívoro– foi quen de amparalo. Tamén se dicía que cando por fin se deu por extinguido o incendio, o carballo botou case un ano a fumegar.
 
O carballo Ghordo
 
Á beira esquerda da estrada Cerdedo-Presqueiras, pouco antes do desvío cara á aldea de Barro de Arén e inmediatamente despois do empalme que conduce aos quinteiros de Portocelos e A Toxa (Meilide), sitúase estoutro exemplo de árbore senlleira.
            O carballo Ghordo (X: 551.248; Y: 4.708.832; alt. 405 m) sobreviviu as obras de ancheamento e afirmado do antigo camiño que unía –e une– a capital cerdedesa coas aldeas de Barro e Arén. Estes traballos iniciáronse en 1924 baixo a dirección do contratista cerdedés Antonio Sanmartín, e supuxeron, a maiores, a ampliación da ponte Piñoa. Pouco despois, o proxecto de ensanche e pavimentado (“morrillo”) do antigo camiño de Presqueiras tamén respectou a árbore. Este plan materializouse a comezos dos anos 30, dirixido polo contratista cerdedés Manuel Fontao García e destinado a facilitar a explotación do filón estañífero das dúas Presqueiras (Forcarei).
Por que non se pinchou daquelas o carballo Ghordo? Aseguráronme en Barro de Arén que o serrador que por vez primeira fradou o carballo descubriu con abraio que os aneis das toradas non eran círculos concéntricos, senón en forma de estrela de cinco puntas, o que suscitou un temor supersticioso. A curva que describe a actual estrada (PO-2204) arredor do carballo Ghordo é a mellor testemuña das cautelas aplicadas.
            Tanto en Cerdedo coma en Pontevedra é conto vello que Manuel Fontao viu acrecentada a súa fortuna cando os operarios ás súas ordes, ora choiando na escalinata de Santa María a Maior, ora na demolición dun inmóbel na Moureira da Barca, deron co tesouro (ou cunha parte) do pirata Benito Soto. A nova do achado cativou durante días a atención de veciños, xornalistas e malandríns.
Acabouse sabendo que Fontao, celoso do ouro, transportou o cofre do pirata até Cerdedo ao abeiro da noite, agochándoo nos cimentos da ponte do regueiro que chaman de Fontao, que se estaba a construír nunha das revoltas da estrada de Presqueiras (a 1 km arriba do carballo Ghordo). Coñeceuse o caso, porque despois da discreta operación de traslado e agocho, a Fontao déuselle por falar só, sinal inequívoco de quen ten cartos escondidos.
En 1932, prematuramente, seis anos despois de exhumado en Pontevedra o tesouro de Benito Soto, aconteceu o pasamento de Manuel Fontao. Apúxoselle o temperán falecemento a unha maldición. Sexa como for, tras a morte do contratista, unha pantasma ataviada de indiano aterreceu transeúntes e automobilistas na estrada de Presqueiras, aparecéndoselles subitánea na retorta do regueiro. En Cerdedo, a ánima de Fontao é o primeiro exemplo coñecido de “fantasma da curva”. Durante anos, cravado no toro do carballo Ghordo, permaneceu un cartel de madeira coa seguinte advertencia escrita: “Fontao espera por ti” (Léase: A conxura dos Gosende, 2015).
           
O carballo do Rapenlo
 
O carballo do Rapenlo (X: 550.487; Y: 4.708.365; alt. 366 m) érguese á beira dereita do camiño que ascende dende a ponte dos Portamuíños –sobre o río do Seixo– até acadar a aldea de Cavenca. O carballón afástase uns 30 m da ponte.
            O exemplar posúe 5’30 m de perímetro na base (case 2 m de diámetro). As rodas dos carros esculpiron a comenencia as súas raíces superficiais. A copa atinxe uns 15 m de altura, asombrando tanto o camiño coma o río. O grosor das pólas principais permítenos afirmar que o carballo do Rapenlo son tres carballos nun. Unha cuarta póla, a que daba ao carreiro, foi decotada non hai moito, porque, quizais, empecía o paso dos tractores. Estas feridas non cicatrizaron ben. Catro ameneiros novos arraigaron nas gallas do xigante. O carballo do Rapenlo, exemplo de acollemento, conforma en por el un ecosistema.
            Gardo unha relación especial con esta fagácea inmensa, paquidérmica e broullada. O carballo do Rapenlo pertenceu á casa das Raposeiras. Andaría eu nos catorce anos (mediados dos oitenta) cando, requirido pola miña avoa Isolina, estreeime na tarefa de marcar as árbores da familia. Xa na carballeira de Meilide, xa no Barreiro, xa en Covelo ou nas Estivadas, a matrucia, provista de gubia e macico, foilles riscando na casca –sen chegar ao sámago– a marca [yM] “Isolina Márquez, cota nº 2” (un i grego invertido e un eme maiúsculo dobremente subliñado), é dicir, a marca correspondente nas partillas ao “cupo” da miña nai, a súa herdeira.
Comezou a miña avoa o labor de marcado, mais, rematada axiña a instrución, fíxome entrega das ferramentas para que me fose afacendo. A última actualización da marca do carballo do Rapenlo –hoxe, imperceptíbel– tallárona as mesmas mans que teclearon este texto. Sumiuse o sinal da casa das Raposeiras na hipoderme do tronco, porén, xamais esvaecerá en min a lembranza infantil daquela muller, boa e sabia, coa que tanto aprendín e que tanto me quixo: “Calriños, quen a boa árbore se achegha, ben se acobexa”. Miña avoa falecería en 1988.
Visitei o carballo do Rapenlo o pasado 28 de agosto. Apeguei a orella á tona, por se cadraba sentirlle o pulso, pero o coloso pousón seica latexa de lúa en lúa chea. Insignificante a carón da árbore, pregunteime: Quen posuía a quen?
Na outra banda do río, ao pé da ponte, érguese o carballo dos Portamuíños. Varudas sentinelas fan vela naquela fondeira. Uniforme de gala: folla lobulada e perendengues de landras, bugallos e carrabouxos. O carballo dos Portamuíños acada os 4 m de perímetro na base. A súa altura tamén rolda os 15 m.  
 
Outros carballos impoñentes da parroquia: o carballo das Lameiras, no camiño da Revolta a Cavenca; o carballo da Francesa, no monte de Cavenca-A Revolta; o carballo da Madeira, o carballo Seco e os carballos do Rei, no monte da Cavadosa; o carballo da Renda, en terras de Biduído; o carballo da volta da costa da Aghullás, no monte de Abelaíndo; o carballo de Lourido; outro carballo Ghordo, na carballeira de Meilide; o carballo dos Aires, no monte de Carballás; o carballo Escuro, en Cernados...
“Abaixo todas as nacións; todas, agás aquela que dea boa sombra”, escribiu Manuel Rivas.
 
Foto
O carballo das Lameiras, no camiño da Revolta a Cavenca.
Foto
O carballo Ghordo, á beira da estrada de Presqueiras.
0 Comentários



Deixe uma resposta.

    Un proxecto de:

     Imagem

    Colaboracións

    Tudo
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Estamos en:


    Imagem
    Imagem
    Imagem
    Foto

    Feed RSS

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Março 2025
    Fevereiro 2025
    Janeiro 2025
    Dezembro 2024
    Novembro 2024
    Outubro 2024
    Setembro 2024
    Agosto 2024
    Julho 2024
    Junho 2024
    Maio 2024
    Abril 2024
    Março 2024
    Janeiro 2024
    Dezembro 2023
    Novembro 2023
    Outubro 2023
    Setembro 2023
    Agosto 2023
    Julho 2023
    Maio 2023
    Abril 2023
    Fevereiro 2023
    Janeiro 2023
    Dezembro 2022
    Novembro 2022
    Outubro 2022
    Setembro 2022
    Agosto 2022
    Julho 2022
    Junho 2022
    Maio 2022
    Abril 2022
    Março 2022
    Fevereiro 2022
    Janeiro 2022
    Dezembro 2021
    Novembro 2021
    Setembro 2021
    Agosto 2021
    Julho 2021
    Junho 2021
    Maio 2021
    Abril 2021
    Março 2021
    Fevereiro 2021
    Janeiro 2021
    Dezembro 2020
    Novembro 2020
    Outubro 2020
    Setembro 2020
    Agosto 2020
    Julho 2020
    Junho 2020
    Maio 2020
    Abril 2020
    Março 2020
    Fevereiro 2020
    Janeiro 2020
    Dezembro 2019
    Novembro 2019
    Outubro 2019
    Setembro 2019
    Agosto 2019
    Julho 2019
    Junho 2019
    Maio 2019
    Abril 2019
    Março 2019
    Fevereiro 2019
    Janeiro 2019
    Dezembro 2018
    Novembro 2018
    Outubro 2018
    Setembro 2018
    Agosto 2018
    Julho 2018
    Junho 2018
    Maio 2018
    Abril 2018
    Março 2018
    Fevereiro 2018
    Janeiro 2018
    Dezembro 2017
    Novembro 2017
    Outubro 2017
    Setembro 2017
    Agosto 2017
    Julho 2017
    Junho 2017
    Maio 2017
    Abril 2017
    Março 2017
    Fevereiro 2017
    Janeiro 2017
    Dezembro 2016
    Novembro 2016
    Outubro 2016
    Setembro 2016
    Agosto 2016
    Julho 2016
    Junho 2016
    Maio 2016
    Abril 2016
    Março 2016
    Fevereiro 2016
    Janeiro 2016
    Dezembro 2015
    Novembro 2015
    Outubro 2015
    Setembro 2015
    Agosto 2015
    Julho 2015
    Junho 2015
    Maio 2015
    Abril 2015
    Março 2015
    Fevereiro 2015
    Janeiro 2015
    Dezembro 2014
    Novembro 2014
    Outubro 2014
    Julho 2014
    Junho 2014
    Abril 2014
    Março 2014
    Fevereiro 2014
    Janeiro 2014
    Dezembro 2013
    Novembro 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.