TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

Kandylakias e cruces de mala morte. Manifestacións de dó polos mortos nas estradas

7/8/2023

0 Comentários

 
Foto
Cruz de mala morte de San Xurxo de Sacos.
Calros Solla
En 2022 faleceron na Unión Europea 20.600 persoas, vítimas de accidentes de tráfico. A media europea por millón de habitantes cifrouse en 46 falecidos. Os peores datos ofrecíaos Romanía, por riba dos 80 mortos por millón de habitantes (2.377 vítimas mortais). Grecia rozou os 60 mortos por millón. O país heleno evoluía dos 113 falecidos por millón en 2010 (1.258 vítimas mortais) aos 58 por millón en 2022. En 2022, Galiza sumou 89 vítimas mortais en sinistros automobilísticos. Pola súa banda, Grecia acadaba a cifra de 608 falecidos. A poboación da Galiza é duns 2’7 millóns de habitantes, mentres que a poboación grega rolda os 10’4 millóns.
En Grecia, os datos de sinistralidade viaria melloraron nos últimos tempos, porén, seguen a ser dos máis altos da UE. Das reiteradas imprudencias e inobservancia das normas de circulación nas estradas da Hélade dámos fe; da non utilización do cinto de seguranza e da condución baixo os efectos do alcol dan fe as estatísticas.
Investimos as pasadas semanas en percorrer os territorios do Peloponeso, Grecia Central, Tesalia e Macedonia a través das súas estradas principais e secundarias. Durante o noso periplo, de maneira recorrente, fomos testemuñas, por exemplo, do exceso de velocidade dos automobilistas gregos en tramos limitados a 30 ou 50 km/h, dos adiantamentos en vías de dobre carril demarcados por dobre liña continua e das ultrapasadas pola beiravía. A policía de tránsito ora miraba para outro lado, ora incorría nas mesmas irregularidades. Di o refrán: Cántaro que moitas veces vai á fonte ou deixa no camiño a asa ou a fronte.
Un dos 147 preceptos que os sabios da antigüidade mandaron labrar no pronaos do templo de Apolo en Delfos recomendaba: “Nada en exceso” (“Μηδέν άγαν”). Entre a restra dos humanos excesos, os máis tetricamente expeditivos son o exceso de confianza e o exceso de velocidade. Ai se os antigos gregos volvesen alentar!; eles, que fixeron por levantarnos das patas de diante.
Percorrendo Grecia en coche, alén da adusta beleza da paisaxe e das temeridades locomotivas, chamounos a atención a profusión de capelas en miniatura, dispostas á beira do asfalto. De Atenas a Epidauro, de Epidauro a Micenas, de Micenas a Olimpia, de Olimpia a Delfos, de Delfos a Kalambaka, de Kalambaka a Salónica..., foron centos as gloriñas escrutadas. Interrogados os naturais (viandantes, camareiros, recepcionistas de hotel...) sobre o particular, explicáronnos que, dende había décadas (anos sesenta, quizais), rexía en Grecia o costume de erixir unha “kandylakia” (candeeira) a rente da beiravía en lembranza de quen, naquel punto funesto, perdera a vida en accidente de circulación; mutatis mutandis, velaí as nosas cruces de mala morte, abondosas nos cantís da fatídica Costa da Morte (léase v. g.: Fernández de la Cigoña, 1990) e ao pé das nosas estradas. O fin das kandylakias sería, para a familia do finado, a perpetuación in situ da súa lembranza: unha tumba redundante; para o peón, unha estación de rezo ou pregaria; para os condutores, unha advertencia, un “memento mori”, un aprender na cabeza doutro.
A meirande parte dos enquisados ofreceunos a devandita versión, emporiso, uns poucos engadiron que as kandylakias tamén eran sufragadas por persoas que, milagrosamente, salvaran a vida tras un gravísimo percance ao volante ou ao guiador. Daquela, outra das funcións das kandylakias sería a de exvoto (agradecemento pola graza recibida), a semellanza das ofrendas con forma de barco, habituais nos nosos santuarios marítimos ou dos cadaleitos e mortallas, procesionantes en Ribarteme e na Pobra do Caramiñal.
As kandylakias máis antigas –tamén as máis pequenas e menos ostentosas–, elaboráronse con chapa metálica. Son pois artesanía de ferreiros ou latoeiros, máis ou menos retorneadas dependendo do gusto do artesán ou do poder adquisitivo dos oferentes. Érguense un metro do chan sobre unha vareta metálica que lles confire a fasquía das caixas do correo americanas. Non todas manteñen hoxe a verticalidade orixinal. O receptáculo é cúbico ou prismático, con portiña frontal acristalada. Nalgún caso, as placas de vidro provén a maiores a diafanidade das paredes laterais. Neste formato cúbico tamén as atopamos confeccionadas en mármore branco –máis modernas e aparentes e de maior cabida– e alzadas sobre pedestais consistentes. Metálicas ou marmóreas, todas elas se coroan cunha cruz latina e algunha reserva espazo para engadir un texto funerario ou epitáfico, pintado ou inscrito.
No contedor explícito guarécense candeas, candeeiros e candelexas de avelaíña (“mariposas”); estampas ou repuxados de estaño con motivos relixiosos –son frecuentes os “theotokos”–; fotografías do defunto, obxectos persoais, escritos... Así mesmo: caixas de mistos, acendedores, botellos de aceite...; é dicir, a intendencia.
Estes modelos primitivos –cubos ou prismas metálicos– foron evolucionando, complementándose cunha cuberta a dúas augas –tamén de metal– rematada cunha cruz cimeira, arrequecendo así o aspecto de capeliñas. Este formato, andado o tempo, outorgaríalles lexitimidade ás kandylakias que copian en pequena escala os templos ortodoxos gregos. Feitas con cemento moldeado, abundan as pintadas de cor branca, intercalando a vermella e a azul nas cúpulas, no zócolo, no arco frontal, nas cornixas e nas fornelas cegas. Amais da porteliña frontal acristalada, estas kandylakias poden abrir nos laterais fornelas vidradas ou sen vidrar. Véndense gran variedade de trazas e tamaños –algúns monumentais– nas tendas de xardinaría ou de materiais de construción.
O catálogo de kandylakias complétano aquelas que, polas súas dimensións e feitura, achéganse á categoría de oratorios, esmoleiros ou petos de ánimas. As pompas fúnebres prolongan o clasismo, mais, así e todo, non plus ultra.
Alomenos con periodicidade cadaneira –cadrando co cabodano do pasamento–, as kandylakias son ornadas con ramos de flores. Amais dos enfeites florais, anóvanse os cirios e as avelaíñas, poñendoas a arder. Ao pé dalgunha kandylakia vimos pousadas botellas de champaña ou licor, refugallo de brindes póstumos.
Moitas das kandylakias máis vedrañas presentan un estado avanzado de abandono e deterioro. Algunha das recentes loce, pola contra, en todo o seu esplendor. Xa saben aquilo de que ninguén morre definitivamente mentres permaneza no recordo de alguén.
Nas curvas pechadas, no bordo das barroncas, nos cruzamentos de escasa visibilidade..., amoréanse as kandylakias de toda época e condición. Nalgún caso chegamos a contar até unha ducia de elementos, considerando os dous sentidos do tráfico. Xaora, non hai xeito máis contundente de advertir a existencia dun “punto negro”. Secasí, en Grecia –e non só–, coma quen oe chover.
Se todas as kandylakias tremelocesen, circular de noite polas estradas gregas depararíanos ser raudos espectadores dunha interminábel e estarrecedora Santa Compaña. Arroubados polo espectáculo, probabelmente acabariamos protagonizando un accidente de circulación. Macabro.
Na nosa terra, a N-541 ou estrada de Ourense, en concreto o tramo Pontevedra-Cerdedo, é, de vello, unha desas vías devezosas de sangue. A cada pouco, os 30 quilómetros que separan a vila do Lérez da aldea do Lérez reclaman, coma dragón medieval, o seu tributo de carne viva, sexa humana ou de calquera outro animal. Aqueles que por fas ou por nefas nos aventuramos a transitar polo seu firme en mal estado e a trazar as súas perigosas voltas e revoltas retemos na acordanza algún sobresalto –por fortuna, venial– e, así mesmo, o nome de moitos parentes, amigos e coñecidos que nesta estrada perderon a vida, ás veces ben perto da súa casa. Sen ir máis lonxe, na Noiteboa de 2022, un autobús descontrolado derrubou as proteccións da ponte de Vichocuntín e precipitouse ao leito do río Lérez. Morreron sete dos ocupantes; puido ser un masacre. A controvertida reforma do acceso ao Serrapio, non só eliminou a barreira vexetal que amenizaba o tesouro etnográfico da aldea vella de Vichocuntín, senón que converteu aquel punto nunha trampa mortal. U-los responsábeis?
Días pasados, transitamos de novo pola N-541, deténdonos con curiosidade antropolóxica nos lugares sinalados de xeito perdurábel pola traxedia. Ao longo do traxecto Pontevedra-Cerdedo testemuñamos a existencia de exvotos florais pendurados das biondas, un deles na referida e aínda non reparada ponte de Vichocuntín. Amais dos ramos de flores, espallados aquí e acolá, rexistramos tres fitos fúnebres –as nosas kandylakias–. No quilómetro 81 (beira esquerda), localidade de Viascón, atopamos o primeiro deles: pranto pola morte dunha muller, sinistro acaecido no ano 1989: “Falleció de accidente”. O segundo, na localidade de San Xurxo de Sacos, quilómetro 76 (beira dereita): pranto pola morte de desgraza dun home. Ambos moimentos reproducen en pedra do país o trazo da cruz latina con inscricións. O terceiro, no lugar do Coteliño, ás portas de Cerdedo, quilómetro 65 (beira dereita): pranto pola perda doutro home, motociclista. O seu casco colgouse –engalanado en cintas– nun dos pés do depósito de sal: o que lle segou a vida.

En Delfos, un barman –tan sensato coma falangueiro– trouxo a colación algo que lle oía dicir ao seu mestre: “Cada ano, nas estradas de Grecia desaparece unha vila enteira”. Sendo eu rapaz, nunha gran pancarta voandeira que atravesaba a estrada de Ourense á altura da curva das pontes de Bora líase: “Xa van vinte mortos, o próximo podes ser ti”. Sentidiño e boa sorte.
0 Comentários



Deixe uma resposta.

    Un proxecto de:

     Imagem

    Colaboracións

    Tudo
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Estamos en:


    Imagem
    Imagem
    Imagem
    Foto

    Feed RSS

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Março 2025
    Fevereiro 2025
    Janeiro 2025
    Dezembro 2024
    Novembro 2024
    Outubro 2024
    Setembro 2024
    Agosto 2024
    Julho 2024
    Junho 2024
    Maio 2024
    Abril 2024
    Março 2024
    Janeiro 2024
    Dezembro 2023
    Novembro 2023
    Outubro 2023
    Setembro 2023
    Agosto 2023
    Julho 2023
    Maio 2023
    Abril 2023
    Fevereiro 2023
    Janeiro 2023
    Dezembro 2022
    Novembro 2022
    Outubro 2022
    Setembro 2022
    Agosto 2022
    Julho 2022
    Junho 2022
    Maio 2022
    Abril 2022
    Março 2022
    Fevereiro 2022
    Janeiro 2022
    Dezembro 2021
    Novembro 2021
    Setembro 2021
    Agosto 2021
    Julho 2021
    Junho 2021
    Maio 2021
    Abril 2021
    Março 2021
    Fevereiro 2021
    Janeiro 2021
    Dezembro 2020
    Novembro 2020
    Outubro 2020
    Setembro 2020
    Agosto 2020
    Julho 2020
    Junho 2020
    Maio 2020
    Abril 2020
    Março 2020
    Fevereiro 2020
    Janeiro 2020
    Dezembro 2019
    Novembro 2019
    Outubro 2019
    Setembro 2019
    Agosto 2019
    Julho 2019
    Junho 2019
    Maio 2019
    Abril 2019
    Março 2019
    Fevereiro 2019
    Janeiro 2019
    Dezembro 2018
    Novembro 2018
    Outubro 2018
    Setembro 2018
    Agosto 2018
    Julho 2018
    Junho 2018
    Maio 2018
    Abril 2018
    Março 2018
    Fevereiro 2018
    Janeiro 2018
    Dezembro 2017
    Novembro 2017
    Outubro 2017
    Setembro 2017
    Agosto 2017
    Julho 2017
    Junho 2017
    Maio 2017
    Abril 2017
    Março 2017
    Fevereiro 2017
    Janeiro 2017
    Dezembro 2016
    Novembro 2016
    Outubro 2016
    Setembro 2016
    Agosto 2016
    Julho 2016
    Junho 2016
    Maio 2016
    Abril 2016
    Março 2016
    Fevereiro 2016
    Janeiro 2016
    Dezembro 2015
    Novembro 2015
    Outubro 2015
    Setembro 2015
    Agosto 2015
    Julho 2015
    Junho 2015
    Maio 2015
    Abril 2015
    Março 2015
    Fevereiro 2015
    Janeiro 2015
    Dezembro 2014
    Novembro 2014
    Outubro 2014
    Julho 2014
    Junho 2014
    Abril 2014
    Março 2014
    Fevereiro 2014
    Janeiro 2014
    Dezembro 2013
    Novembro 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.