TABEIROSMONTES
  • Novas
    • Presentación
    • Contacto
    • Colabora
  • Terra
    • A Estrada >
      • Agar (Santa Mariña)
      • Aguións (Santa María)
      • Ancorados (San Pedro)
      • Ancorados (San Tomé)
      • Arca (San Miguel)
      • Arnois (San Xiao)
      • Baloira (San Salvador)
      • Barbude (San Martiño)
      • Barcala (San Miguel)
      • Barcala (Santa Mariña)
      • Berres (San Vicenzo)
      • Callobre (San Martiño)
      • Castro (San Miguel)
      • Cereixo (San Xurxo)
      • Codeseda (San Xurxo)
      • Cora (San Miguel)
      • Couso (Santa María)
      • Curantes (San Miguel)
      • Estrada, A (San Paio)
      • Frades (Santa María)
      • Guimarei (San Xiao)
      • Lagartóns (Santo Estevo)
      • Lamas (San Breixo)
      • Liripio (San Xoán Bautista)
      • Loimil (Santa María)
      • Matalobos (Santa Baia)
      • Moreira (San Miguel)
      • Nigoi (Santa María)
      • Oca (Santo Estevo)
      • Olives (Santa María)
      • Orazo (San Pedro)
      • Ouzande (San Lourenzo)
      • Parada (San Pedro)
      • Paradela (Santa María)
      • Pardemarín (Santa Baia)
      • Remesar (San Cristovo)
      • Ribeira (Santa Mariña)
      • Ribela (Santa Mariña)
      • Riobó (San Martiño)
      • Rubín (Santa María)
      • Sabucedo (San Lourenzo)
      • Santeles (San Xoán)
      • Somoza, A (Santo André)
      • Souto (Santo André)
      • Tabeirós (Santiago)
      • Toedo (San Pedro)
      • Vea (San Xiao)
      • Vea (San Xurxo)
      • Vea (Santa Cristina) >
        • Santa Cristina de Vea (Santa Cristina)
      • Vea (Santo André)
      • Vinseiro (Santa Cristina)
    • Beariz >
      • Beariz (Santa María)
      • Lebozán (Santa Cruz)
      • Xirazga (San Salvador)
    • Cerdedo >
      • Castro (Santa Baia)
      • Cerdedo (San Xoán)
      • Figueiroa (San Martiño)
      • Folgoso (Santa María)
      • Parada (San Pedro)
      • Pedre (Santo Estevo)
      • Quireza (San Tomé)
      • Tomonde (Santa María)
    • Forcarei >
      • Aciveiro (Santa María)
      • Castrelo (Santa Mariña)
      • Dúas Igrexas (Santa María)
      • Forcarei (San Martiño)
      • Madanela de Montes, A (Santa María Madanela)
      • Meavía (San Xoán)
      • Millarada (San Amedio)
      • Pardesoa (Santiago)
      • Pereira (San Bartolomeu)
      • Presqueiras (San Miguel)
      • Presqueiras (Santa Mariña)
      • Quintillán (San Pedro)
      • Ventoxo (San Nicolao)
  • Patrimonio
    • Material >
      • Arquitectura vernácula >
        • Pombais
        • Reloxos de sol
      • Castros >
        • Castro de Barbude
        • Castro de Garellas
        • Castro Loureiro
        • Castro da Mouteira
        • Castro de Ribela
        • Castrp Valente
      • Cruceiros >
        • A Estrada
        • Forcarei
        • Cerdedo
      • Hórreos >
        • O hórreo do Coto Nabal
        • Hórreo de Quintela
      • Igrexas >
        • Capela de San Bartolomé
      • Industria
      • Lavadoiros >
        • Lavodoiro de Liñares
        • Lavadoiro de Fontegrande
        • Lavadoiro do Souto
      • Megalítico
      • Mámoas
      • Mosteiros >
        • Aciveiro
      • Muíños >
        • Muíño de Ricovanca
        • Muíños de Vesacarballa
      • Neveiras >
        • Neveiras de Fixó
        • Neveiras do mosteiro de Aciveiro
      • Pazos >
        • Casa e capela de San Ildefonso na Algalia (Guimarei)
        • A casa de Araúxo en Ponte-Sarandón
        • Casa de Badía
        • Casa de A Silva en Ribadulla (Arnois)
        • A Casa da Condesa (ou do Piñeiro) en Santa Mariña de Ribeira
        • A casa de Sesto (Ribela)
        • Casa de Recarei (Curantes)
        • Casa de Miranda (Santeles)
        • Casa de A Silva en Vendexa
        • A Casa Grande de Parada
        • A Casa Grande de San Paio de Figueiroa
        • Casa de Barcia en San Miguel de Cora
        • A casa de "Os Muros"en San Pedro de Parada
        • Casa de Vilanova en Remesar
        • "Casa Varela” en Pereiras
        • Os Mondragón de Vilasusán.Remesar
        • O Pazo do Outeiro de Maíndo (Couso)
        • Pazo de Correáns
        • Pazo de Guimarei
        • Pazo da Mota
        • Pazo de Monteagudo
        • Pazo de Oca
        • Pazo de Preguecido
        • Pazo de Valiñas
        • Pazo de Xerliz
      • Petos de ánimas
      • Petróglifos >
        • Cuiña (Quireza)
        • Laxa da Romaxe
        • Laxas de Penide
      • Pontes >
        • Ponte de Ricovanca
        • Ponte de Santo Antonio
        • Ponte Vea
        • Ponte de Gundián
        • Ponte de Paradela
        • Ponte de Parada
        • Ponte de Leira
        • Ponte Liñares
        • Ponte do Reconco
        • Ponte de Gomail
        • Ponte do Crego
        • Ponte Carballa
        • Ponte de Andón
        • Ponte de Pedre
        • Pontes do Lérez
      • Torres e castelos >
        • A Torre da Barreira
        • Castelo de Cira
        • Fortaleza/Castro de Terra de Montes
        • Torre de alarma de Barciela
        • Torre de Guimarei
    • Natural >
      • Árbores >
        • Sobreira de Valboa
        • Sobreira de Valiñas
      • Fervenzas >
        • Fervenza de Callobre
        • Fervenza da Caldeira
        • Fervenza da Cova do Lago
        • Fervenza de Curantes
        • Freixa de Chamosa
        • Fervenza da Firveda
        • Fervenza da Graña
        • Pozo Sangoento
        • Fervenza do Segón
      • Fontes
      • Flora >
        • Cogumelos
        • Piornal de San Trocado
      • Fauna >
        • Aves >
          • Canilonga
        • Anfibios e réptiles
        • Invertebrados
        • Mamíferos >
          • Lontra
        • Peixes
      • Lagoas >
        • Canteira de Ventoxo
        • Lagoa Sacra
        • Lagoa do Seixo
      • Montes >
        • Cádabo
        • Candán
        • Monte do Seixo
        • Montouto
        • Pico Sacro >
          • Fotografías
          • Textos
          • Vídeos
        • Serra de Cabanelas
      • Penedos >
        • Penedas de Naveiro
      • Ríos >
        • Umia
        • Ulla
      • Vales
    • Inmaterial >
      • Entroido
      • Haxiografía
      • Mitoloxía
      • Oficios >
        • Esmoleiros
      • Romaxes >
        • A Saleta de Bugarín
      • Rapa das bestas >
        • Fotografía >
          • Fotorapa
          • 2008
          • 2009
          • 2010
          • 2011
          • 2012
        • Vídeo
        • Publicacións
      • San Xoán
  • Artes
    • Artesanía >
      • Fernando Porto
    • Cine >
      • Chano Piñeiro
    • Escultura >
      • Ignacio Cerviño
      • Esculturas funerarias >
        • Cemiterio de Folgoso
      • A purísima de Asorey
    • Fotografía >
      • Karina
      • Pedro Brey Guerra
      • Maxcarun >
        • Aves
        • Insectos
        • Mamíferos
        • Reptis e anfíbios
      • Naturgalicia
    • Música >
      • Banda de Gaitas de Forcarei
      • Coral Polifónica Estradense
      • Chorovía na moucarría
      • Gaiteiros de Soutelo
      • Nao
      • Xenreira
      • Xosé Lueiro
    • Pintura >
      • Virxilio Blanco
    • Teatro
  • Letras
    • Avelina Valladares
    • Andrea Porto >
      • Textos
    • Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
    • Antonio Fraguas
    • Antonio Rodríguez Fraiz >
      • Textos
      • Estudos
      • Entrevistas
    • Carlos Loureiro >
      • Textos
    • Carlos Mella
    • Calros Solla >
      • Textos
    • David Otero >
      • Textos
      • Fiestra Con Masa
    • Dionísio Pereira >
      • Textos
    • Goretti Sanmartín >
      • Textos
    • Manuel Cabada Castro >
      • Textos
    • Manuel García Barros >
      • Correspondencia >
        • Cecilia Alcoba
        • Xosé Ramón Fernández Oxea (BEN-CHO-SHEY)
      • Documentos
      • Fotos
      • Vídeos
      • Estudos
    • Manuel Daniel Varela Buxán >
      • Fotos
      • Textos
    • Marcial Valladares Núñez >
      • Actividades
      • Estudos
      • Obra
      • Vídeo
    • Neves Soutelo >
      • Textos
    • Olimpio Arca Caldas >
      • Fotos
      • Obras
      • Vídeos
    • Ramón de Valenzuela Otero >
      • Achegas >
        • Sermos Galiza
      • Fotos
      • Vídeos
    • Santiago Gómez Tato
    • Sindo Villamayor >
      • Sindo Villamayor
    • Susana Sánchez Aríns >
      • Susana Sánchez Arins
    • Xoán Carlos Garrido
    • Xosé Luna Sanmartín >
      • Recursos
    • Xosé Manuel Martínez Oca
    • Xoseme Mosquera >
      • Vida
      • Obra
    • Xosé Manuel Cabada Vázquez >
      • Biografía
      • Documentos
      • Imaxes
      • Obra
    • Xosé Otero Abelleira >
      • Fotografías
    • Xosé Roxelio Otero Espasandín >
      • Do autor >
        • Vivir morrendo
      • Paisaxe vital de Xosé Otero Espasandín con Castro ao lonxe
      • Un Otero Espasandín de vinte anos
    • Xosé Varela Buela
    • Xurxo Esquío >
      • Xurxo Esquío
  • Historia
    • Feitos >
      • Prehistoria
      • Idade Antiga
      • Idade Media
      • Idade Moderna
      • Idade Contemporánea >
        • Revolta labrega de 1915 >
          • Sociedades agrarias
          • Xornais e documentos
          • Sociedade de Instrución Unión de Rubín de La Habana
          • Recuperación da Festa Labrega
          • Revolta labrega de 1915
    • Persoas >
      • Anxel Campos Varela
      • Manuel Ventura Figueroa
      • Mary Isaura
      • Pedro Campos Couceiro
      • Pedro Varela Castro
      • Ramón Silvestre Verea García
      • Virxinia Pereira
      • Waldo Álvarez Insua
  • Memoria
    • Actividades >
      • Ponte do Barco
      • Eliminación da simboloxía franquista
      • Homenaxe nacional as vítimas do franquismo en San Simón
      • Homenaxe a Xoán Xesús González
      • Proxección de "A derradeira lección do mestre" (24-3-2007)
      • Homenaxe aos paseados da Ponte do Regueiro
      • Conmemoración do 5 de xuño (5-06-2007)
      • Homenaxe a Bernardo Mato Castro na súa escola (8-7-2006)
    • Documentos >
      • Causas >
        • Así se xustifica unha condena a morte de José Costés Fernández e José Gómez Rivas >
          • Ideas polas que se mata a Cortés Fernández
      • Cartas >
        • Manuel Graciano ao Goberno Portugués
        • Carta dos Concelleiros ao pobo da Estrada
        • Ramón Fernánde Rico
        • José Mª Pena
      • Instrucións para a resistencia
      • Oficio de Crego de Castro (Cerdedo)
      • Memorias >
        • Memorias dun proscrito
      • Prensa >
        • Galicia Libre
      • Publicacións
    • Feitos >
      • O levantamento franquista na Estrada
      • A Estrada viste a camisa azul
      • O “imposto revolucionario”
      • O saqueo do pobo. O invento do secuestro express
      • As incautacións: A insticionalización do roubo
      • A interrupción tráxica do galeguismo
      • Represión do maxisterio estradense
      • Mulleres, dignidade e rebeldía
    • Imaxes >
      • Vitimas do franquismo
    • Listaxes >
      • A Estrada >
        • Fuxidos da parroquia de Guimarei
        • Presos en San Simón
      • Terra de Montes >
        • Beariz
        • Cerdedo
        • Forcarei
    • Lugares >
      • A casa do pobo de Deán (Cerdedo)
      • A república de Guimarei
      • Campo de Laudas
      • Ponte do Regueiro
      • Quilómetro 1 da Avenida de Buenos Aires: Aquí se fusilou
      • Simboloxía franquista
    • Nomes >
      • Antonio Sueiro Cadavide
      • Alfonso Ramiro Castro Dono
      • Alfredo Iglesias Álvarez
      • Candido Tafalla Froiz
      • Manuel Brea Abades
      • Manuel Garrido "O resucitado"
      • Francisco Varela Garrido
      • Isolino Feros Salgueiro
      • José Mª Baliño Sánchez
      • José María Pena
      • Manuel García Barros
      • Antonio Fraguas Fraguas
      • Jesús Ignacio Puente Fontanes (Balseiros)
      • Bernardo Mato Castro
      • Hixinio Carracedo Ruzo >
        • Fotos homenaxe a Carracedo na Somoza no seu 75 cabodano
      • José Gómez Rivas
      • José Mª Taberneiro
      • José Rodríguez Sangiao
      • Manuel Puente Porto
      • Manuel Coto Chan
      • Martiño Ferreiro Álvarez
      • Ramón Fernández Rico
      • Ventín, 5 da mesma familia fusilados xuntos
    • Represores >
      • Padre Nieto
    • Testemuños >
      • David García Insua
      • Roxelio Arca
  • Movementos
    • Asociacionismo cultural >
      • A.C. A Estrada >
        • Antonio Fraguas e o monumento aos mártires
        • Enterro da Sardiña
        • Mostra de artesanía da Estrada
        • Simposio de literatura galega de autoría estradense
      • A. C. O Brado
      • Contrarretranca
      • A. C. Vagalumes >
        • Actividades >
          • Conmemorar Carvalho Calero
        • Vídeos
        • Publicacións
        • Fotos
      • AEC Verbo Xido >
        • Carteis e publicacións
        • Defensa das árbores autóctonas
      • Capitán Gosende
      • CETMO
      • Colectivo Portalén
    • Ecoloxismo >
      • Atri Non
      • Invasión eólica
    • Emigración >
      • Arxentina
      • Brasil
      • Cuba >
        • Nomes >
          • Manuel Álvarez Fuentes
          • Jesús Barros López
    • Ensino >
      • Primaria >
        • CEIP de Figueroa >
          • CEIP de Figueroa (A biblio de Carola)
        • CEIP Cabada Vázquez
        • CEIP Pérez Viondi
        • CEIP Villar Parama
        • CEIP O Foxo >
          • As nosas cousas
          • Bilbioteca
          • Peque Xenios
          • Pereiriños
      • Secundaria >
        • IES Nº 1 >
          • Fotos
        • IES Manuel García Barros >
          • As nosas letras
        • IES Plurilingüe Antón Losada Diéguez
        • IES Chano Piñeiro >
          • O Chaniño - Biblioteca
          • Lingua de Montes
    • Feminismo >
      • Asociacionismo >
        • Colectivo Feminista
        • Espadela >
          • A muller na Terra de Montes (Exposición do CETMO)
          • Festa da Vincha
    • Loita labrega
    • Movemento obreiro
    • Movemento veciñal >
      • Contra a suba do IBI na Estrada
      • Loita contra a fusión de Cerdedo
    • Normalización lingüística >
      • Conflito do Foxo
      • Letras galegas 1970 na Estrada
      • Queremos Galego
    • Pacifismo
    • Política >
      • BNG
      • PSOE
      • PP
      • OUTROS
  • Arquivo
    • Foto >
      • Edificios
      • Eventos
      • Deporte
      • Industria
      • Nomes
      • Rúas
      • Xente
    • Vídeo >
      • Documentais >
        • CETMO
        • A Estrada románica
      • Filmes
      • Actos
      • Conversas
      • Imaxes
    • Audio >
      • Voces
    • Publicación >
      • Libros >
        • Ond´o sol facheaba ó amañecer. Vida e obra de Avelina Valladares. Xosé Luna Sanmartín
        • Vagalumes. Manuel Cabada Vázquez
        • A Estrada
      • Xornais >
        • Eco de la Estrada
        • El Emigrado
        • El Estradense
      • Revistas >
        • Contrarretranca
        • Cotaredo
        • Tabeirós Terra
        • Verbo Xido
      • Folletos

O hábitat da mourindade. O mito dos mouros en terras de Cerdedo

4/3/2024

0 Comentários

 

As lendas de mouros e mouras adobían a paisaxe natural e arqueolóxica de Cerdedo, erixíndose en mostreiros do patrimonio ameazado

Foto
O Outeiro da Bichoca (Chamadoira), exemplo de paisaxe arqueomítica.
Calros Solla
Un dos grandes enigmas da galeguidade, ouservada neste particular como resposta ás transcendentais preguntas “quen somos?” e “de onde vimos?”, radica na nebulosa da mourindade (mouramia ou mouremia): os mitemas dos mouros.
En Cerdedo, o censo da mourindade supera xa, con moito, o da cristiandade; non se desbota que nalgún comicio os sufraxios dos mouros –antano, minoría étnica– se tivesen contabilizado, como tamén se computaron os votos dos mortos. Neste punto, visto os anódinos resultados electorais, cabería a terceira das incógnitas existenciais: “cara a onde imos?”.
Por fiar con fundamento, o folclore de mouras e mouros vencéllase indefectibelmente en Cerdedo con lugares de interese arqueolóxico e paisaxístico, converténdose este adobio lendario –e outros– en fito mostreiro do espazo que prioritariamente cumpriría protexer. Ben podíamos inferir que mouras e mouros se erixen na nosa primeira liña de defensa contra, por exemplo, os desmandos do capitalismo eólico, taimadamente orquestrado dende as institucións, ou tamén contra as ansias destrutivas dos alcaldes que ponderan a súa xestión en función dos metros cúbicos derramados de piche e formigón.
A mouramia e a súa circunstancia asócianse de xeito inherente con sitios arqueolóxicos –catalogados ou non– (mámoas, petróglifos, castros...) e con formacións naturais de indiscutíbel atractivo (penedas casteleiras, rochas figurativas, frondes e avesedos, mananciais, palafurnas, piagos e mansíos...). Quen son –ou foron– os mouros?. Os mouros autoconfínanse no misterio ou foron vítimas da nosa cautelosa segregación?
Os mouros (por outros nomes ou acepcións: celtas, romanos, mouros (agarenos), franceses, carlistas, grañudos, xitanos, fuxidos...) representaban para o labrego tradicional a alteridade, a anomalía, a ameaza do alleo; tamén, a atracción do portento, malia que, adoito, a mouramia (machos e femias) opte por manifestarse desenvolvendo labores cotiáns. Píntansenos eles como arteiras criaturas do submundo –mormente, explotadores de ouro–, do que emerxen de cadora en cando para aparentar integración e propornos chopes aos seres humanos tomados de un en un. En Montes, oíuselles falar en galego con gheada. Por obra ou mediación das deidades cristiás, moita da poboación moura foi obrigada a fuxir lonxe, anque sen conculcar a súa esperanza de regreso. Sincretismo.
En paralelo, as mouras son temidas e espreitadas pola súa pecadenta desinhibición (espidas ou seminúas; cabelos loiros ou roibos, soltos ao caer do carrelo...); polos seus trazos físicos (belísimas, graúdas, pel branca, ollos claros...); por suxerirnos tratos ludibrios ou pesarosos; por preservaren tesouros, numes aos que lles encomendan a súa propia razón de ser. Normalmente, diríxenselle á paisanaxe en perfecto castelán.
Noutra orde, Pirocha, a Moura do Castro Grande e a Vella da Laxamoura (mitoloxía do monte do Seixo) son as tres naturezas da Moura, a Deusa Nai primixenia; deidade omnipotente: facedora dos megálitos, compostora de penoucas e fragueiros. A Moura presérvase no mutismo.
Froito da angueira esburgadora, identificáronse na parroquia de Cerdedo medio cento de localizacións que en por xunto configuran o que dou en chamar “o hábitat da mourindade”. Velaquí unha pequena mostra, obtida a por de preguntar:
Polo que atinxe á paisaxe arqueolóxica –arqueomítica–, os mouros buligan na estación petroglífica da Laxa do Almanaque (outeiro de Chamadoira), en cuxas bacías ou caldeiros empozados estes aprontan o aseo ou, polo enxoito, poñen o seu ouro a asollar. O costume de pór o ouro a delourar tamén o practican os mouros dos outeiros da Penadrosa (Abelaíndo) e mais as tríades coñecidas polas Vellas de Arxas (Carballás), bebedoras de viño; e as Vellas de Piúz (Meilide): Narcisa, Costancia e Esperanza.
Rebole a mouramia nos arredores do petróglifo da Fonte Mosqueira (Chamadoira), filón volframífero –o ouro negro– explotado noutrora tanto por mouros (hai quen os chama “romanos”) coma pola humana xente. Os nazis farían negocios cos mouros?
A serpe Bichoca –probábel avatar reptiliano da Moura– espreita a valigota do río do Seixo enrodelada na excrecencia do Outeiro da Bichoca (monte Costoa-Chamadoira), laxa profusamente picada de coviñas. No pozo Sangoento, a Bichoca incuba o tesouro (lamias e grade de ouro) que, “no tempo dos mouros”, veu a voltas pola costaneira de Reghaseis abaixo e afundiu no goio.
Así mesmo, a Moura-serpe maniféstase asubiadora no monte de Baixo (Limeres), entre mámoas e petróglifos –un deles, o nomeado Serpentiforme de Limeres–: a Moura atrae os homes, demandándolles un chucho esconxurador que a devolva muller fermosa tras redimila do encantamento.
A Laxa do Castro –pedra insculturada–, acceso secreto ao subterráneo do castro de Arén, é o Sésamo das galerías auríferas prospectadas polos mouros arencos (hai quen os chama “franceses”). Sóubolles do contrasinal un tal Rabelo, ciprianillo e cacheador do que máis nada se soubo. Os mouros foron expulsados do castro de Arén por mediación do arcanxo san Miguel: “Mouro, polo poder do teu ouro, fai ida de corvo!”. Enfrontando o camiño do desterro, a Moura do castro –arremedando o sultán Boabdil– virou a cabeza á altura das Maroutiñas, e laiándose exclamou: “Aí vos quedades, castriño de Arén, que tres minas ten: unha de ouro, outra de prata e outra de lume de alcatrén, que é a que gharda as outras tamén!”. Os mouros de Arén dedicáronse á minaría, porén, cando menos un deles, de barbas crechas e rubias, vestindo camisa de cadros de flanela, alindaba o gando miúdo nas ladeiras do castrelo. A croa do castro e o fóndón do pozo da Torre (río do Castro) –vaira da serpe Bichoca– comunícanse por túnel.
De cadora en cando, no Outeiro das Coenlleiras, pedreira na que se gravou o petróglifo de Carballás, déixanse ver un fato de mouros angueirosos (pais e fillos): tornan do seu armentío, cantaruxan, fían, tecen no tear, rachan leña, tallan figuriñas de pau coa navalla... (hai quen os chama “ghrañudos”). Ao parecer, un dos mouros prometeulle moita riqueza a un paisano se o curaba do flato. Posúen animais de estimación: “os cans dos mouros” –coñécense por ter os ollos goros.
Respecto ao desaparecido ou aínda ilocalizado gravado rupestre da Torre dos Mouros (“multitud de caracteres o signos que manos celtas sin duda deben haber gravado allí”; De la Riega, L.: El río Lérez, 1892), o petroglifo aquilataría a lenda da raíña moura dona Ghurina, señora da Torre dos Mouros: antano, relocente palacio de seixo; hogano, penas e laxotes arrichados en ambas marxes do Lérez, entre Cerdedo e Figueiroa. Os mouros da Torre dos Mouros foron expulsados a couces polo cabalo de san Santiago, que nas rochas amolegou as pisadas; mais, antes da héxira e por garantir o retorno, os vasalos de Ghurina arrombaron naqueles fraguizais –tamén no pozo do Pegho– os haberes en ouro arrincados do subsolo. Da mera de Ghurina desfrutou o xigante Testadunto, até que, esconxurado polos paisanos, marchou polo río abaixo, sumíndose na abra de Marín: “Xighante, polo poder do ouro mouresco, vai río abaixo cara ao mar xuntarte cos teus parentes e déixame feliz!”.
Polo que atangue á paisaxe natural, no alto Seixo, na peneda do Castro Grande, estrema de Cerdedo e Presqueiras (Santa Mariña), a Moura casadeira de louros guechos agarda polo namorado fidel que, amais de dar o talle e profesarlle amor, desestime o tesouro (peite, pulseiras e colares) que a dama garda no rocho pedroso. De o coitado elixir o vil metal, a Moura desenganada derrubará os callimbros abovedados sobre o falso pretendente, afectando o cataclismo a cinco leguas á redonda. Ao pé da rasteña do Castro Grande, un paisano de Presqueiras desenterrou un cofre acugulado de ouro. En Portugal trocouno por cartos, cos que fixo casa: “a casa construída co ouro dos mouros” (no lugar de Afonsín).
Na ladeira oeste do monte do Seixo péase o pedregal da Laxamoura, a pedra da fin do mundo. A Moura vella que nela habita tamén vela un tesouro. Para espulicarllo, debe esperarse a que o arco da vella cambe no ceo, pois lucir o contrasol e arroubar a Vella é dito feito. No pozo Fumeghas (río do Seixo) –a onde vai saciar a sede o arco do ceo–, boquea unha troita cumprida coñecida pola Vella.
Por riba das Veighas Vellas, no monte de Abelaíndo, ao pé do cadoiro da Fontiña Caidalto, faise tanxíbel o encanto das mozas trixemelgas: Ana, Mariana e Laureana; o mesmiño ca na fonte das Donas de Biduído. Disque xogas a vida se, de facerlles as beiras, aloumiñas máis a unha ca as outras.
No monte de Cavenca localízase o outeiriño nomeado O Cuarto de Aseo que, atravesado por un regacho de augas menciñeiras, relaciónase coa hixiene íntima dos mouros: “Coa augha do cu lavemos a cara para que Deus nos libre dunha mala fada”.
No camiño da Revolta a Cavenca ou viceversa, nas Lameiras, á umbría do carballón, deuse o caso da moura que, tras luxar os zapatiños novos no lodo dunha fochanca, rompeu a chorar sen consolo. Solícito, un mozo humildoso de Cavenca limpoulle o calzado coa pucha. A moura beiceuno cun destino farturento: “Noso Señor che dea moitos anos de vida, casiña onde pasala e millo pra mantela; vólvanseche as tellas ouro, as pedras, prata fina e de cada ghrau, faghas un real ao día”. Quen sabe se a moura das Lameiras non sería a mesmiña Rosalía de Castro.
0 Comentários



Deixe uma resposta.

    Un proxecto de:

     Imagem

    Colaboracións

    Tudo
    Alba Rivas
    Alicia Garrido
    Ana Cabaleiro
    Anjo Torres Cortiço
    Anxo Coya
    Calros Solla
    Carlos Loureiro
    Carlos Meixome
    Carme Hermida Gulías
    Carmela Sánchez Arines
    Clara Iglesias Cortizo
    David Otero
    Dionisio Pereira
    Héitor Picallo
    Lola Varela
    Luis Alberto Silva Casas
    Manuel Barros
    Manuel Cabada Castro
    Manuel Fortes
    Marcos Borrageros
    Maria Xesus Nogueira
    Montse Fajardo
    Pedro Peón Estévez
    Susana Sánchez Arins
    Tino Regueira
    Xoán Carlos Garrido
    Xosé Álvarez Castro
    Xosé Malheiro
    Xosé María Lema
    Xurxo Esquío

    Estamos en:


    Imagem
    Imagem
    Imagem
    Foto

    Feed RSS

      Recibir novas

    Subscrición

    Histórico

    Março 2025
    Fevereiro 2025
    Janeiro 2025
    Dezembro 2024
    Novembro 2024
    Outubro 2024
    Setembro 2024
    Agosto 2024
    Julho 2024
    Junho 2024
    Maio 2024
    Abril 2024
    Março 2024
    Janeiro 2024
    Dezembro 2023
    Novembro 2023
    Outubro 2023
    Setembro 2023
    Agosto 2023
    Julho 2023
    Maio 2023
    Abril 2023
    Fevereiro 2023
    Janeiro 2023
    Dezembro 2022
    Novembro 2022
    Outubro 2022
    Setembro 2022
    Agosto 2022
    Julho 2022
    Junho 2022
    Maio 2022
    Abril 2022
    Março 2022
    Fevereiro 2022
    Janeiro 2022
    Dezembro 2021
    Novembro 2021
    Setembro 2021
    Agosto 2021
    Julho 2021
    Junho 2021
    Maio 2021
    Abril 2021
    Março 2021
    Fevereiro 2021
    Janeiro 2021
    Dezembro 2020
    Novembro 2020
    Outubro 2020
    Setembro 2020
    Agosto 2020
    Julho 2020
    Junho 2020
    Maio 2020
    Abril 2020
    Março 2020
    Fevereiro 2020
    Janeiro 2020
    Dezembro 2019
    Novembro 2019
    Outubro 2019
    Setembro 2019
    Agosto 2019
    Julho 2019
    Junho 2019
    Maio 2019
    Abril 2019
    Março 2019
    Fevereiro 2019
    Janeiro 2019
    Dezembro 2018
    Novembro 2018
    Outubro 2018
    Setembro 2018
    Agosto 2018
    Julho 2018
    Junho 2018
    Maio 2018
    Abril 2018
    Março 2018
    Fevereiro 2018
    Janeiro 2018
    Dezembro 2017
    Novembro 2017
    Outubro 2017
    Setembro 2017
    Agosto 2017
    Julho 2017
    Junho 2017
    Maio 2017
    Abril 2017
    Março 2017
    Fevereiro 2017
    Janeiro 2017
    Dezembro 2016
    Novembro 2016
    Outubro 2016
    Setembro 2016
    Agosto 2016
    Julho 2016
    Junho 2016
    Maio 2016
    Abril 2016
    Março 2016
    Fevereiro 2016
    Janeiro 2016
    Dezembro 2015
    Novembro 2015
    Outubro 2015
    Setembro 2015
    Agosto 2015
    Julho 2015
    Junho 2015
    Maio 2015
    Abril 2015
    Março 2015
    Fevereiro 2015
    Janeiro 2015
    Dezembro 2014
    Novembro 2014
    Outubro 2014
    Julho 2014
    Junho 2014
    Abril 2014
    Março 2014
    Fevereiro 2014
    Janeiro 2014
    Dezembro 2013
    Novembro 2013
    Agosto 2013

    Licenza Creative Commons
    Tabeiros Montes (Portal cultural de Tabeirós-Terra de Montes) de Asociación Cultural "Vagalumes" e Asociación Cultural e Ecoloxista "Verbo Xido" ten unha licenza Creative Commons Recoñecemento-Non comercial 4.0 Internacional.
    Con base nunha obra dispoñíbel en http://www.tabeirosmontes.com/.
    Os permisos alén do foco desta licenza pódense atopar en http://www.tabeirosmontes.com/colabora.html.
Com tecnologia Crie um website único com modelos personalizáveis.